Nga e kaluara e bujshme historike, qyteti i Prizrenit ka trashëguar një numër të madh objektesh kulturo-historike. Më të rëndësishme janë: Kompleksi i Shatirvanit, Nënkalaja, Marashi, Kalaja, Kisha e Shën Premtës, Kisha e Shën Shpëtimit, Xhamia e Bajraklisë, Xhamia e Safi Sinan Pashës, hamamet e qytetit, krojet e qytetit, Ura e Gurit dhe një numër i madh i shtëpive folklorike të qytetarëve të trashëguar ndër shekuj.
Edhe sot ky qytet vazhdon të jetë një nga qendrat ku zhvillohen aktivitete të rëndësishme për jetën kulturore të Kosovës.
Për përshtypjet që i kishte lënë ky qytet në jug-perëndim të Kosovës, në pranverën e vitit 1943, kishte shkruar edhe shkrimtari i njohur nga Pogradeci, Dhimitër Pasko, i njohur për lexuesit me pseudonimin Mitrush Kuteli.
Shkrimin me titull “Në Prizren, midis të vdekurve e të gjallëve”, ku flet për të kaluarën historike, rrugët me kalldrëm e xhamitë, po ua sjellim të plotë më poshtë:
“Po të jetë se vini në Prizren – për do-një punë më të kthjelltë se kontrabanda – mbasi të kini shijuar nga bukuritë pa shoq të këtij vendi të qetë dhe nga gazet e jetës të të gjallëve, mos harroni të vizitoni edhe banesat e të vdekurve.
Sa burra të lartë e sa vasha e zonja të hijshme që adhuroni qysh shëtisën aty në Shatrivani a në këmbë të Xhamisë së Sinan Pashës ose mi Urën e gurtë, janë një pikë ujë në një det, në barabitje numurin e atyre që çlodhen ndënë dhe.
Nuk di në se këta, atje ku janë e ku s’janë, e ndjejnë çapin t’onë e në kanë do-një gas, në mënyrën e tyre, po di se shpirti ynë del, nga këto parakalimë për në banesën e fundit, më i platitur, më i njerëzishmë e mbase më i larguar nga kotësirat e tokës.
Ah, është fort i rëndë të vizitosh gjithë varret e një qyteti kaqe të madh e kaqe të vjetër, se janë të shumë e të përhapur.
Dhe shumë gjyrma janë shdukur.
Po ne të bëjmë sa mundim.
Ja, të kalojmë së bashku urën e gurtë me hargje venetike, aty afër Xhamisë së Sinan Pashës, e të shkojmë, ngadal, nëpër disa rrugë të ngushta e të nderthuara (mua këto më pëlqejnë më shumë se rrugët monotonisht të drejta, të hapura me litar, të qyteteve të rinj) gjer ne Xhamia e Bajrakliut. Përpara kësaj Xhamie me minare çuditërisht të hollë, si fije kallmër, është një oborr dhe në oborr disa varre të vjetër zonjash e zotërinjsh, nga të fuqishmit e një kohe. Tani, kur asnjë dorë nuk sgjatet t’i përkujdesë, as varret as qoshkun që aty pranë, pllakat e mermerta kanë rënë poshtë, ku i shkel këmba dhe i bluan koha. Do dëshëronja fort të lëçit mishkrimet, me nj’ato fantastike kaligrafi arabe, që asnjë nga alfabetet rigjide evropjane nuk mund t’u afrohet nga bukuria. Po nuk di, dhe jam i dëshpëruar se ndofta nuk do di kurrë. Me gjithë këto më pëlqen t’i vështronj e t’i prek me gishtrinj. Sepse më duket se kur i prek me gishtrinj këto veprat e artit skulptural, i afrohesh shpirtit të artistit që i punoj.
Ja, të gjithë të vdekurit të këtushmë që flenë ndënë shenjën e komplikuar të svastikës ariane në trajtë dielli, i patnë sjellë dikur të gjallët, me bujë e me lot. Pastaj u ardhi radha edhe atyre të ikin nga kjo botë – si na ka për të ardhur edhe neve, nesër – dhe mbetnë të shkretë.
…
Mitrush Kuteli
Maj 1943, Prizren”
Kuteli ishte shkrimtar, përkthyes dhe ekonomist. Më 1919 botoi vjershat e tij të para “Mëmës Shqipëri” dhe “Skënderbeu” – në kalendarin “Pogradeci”. Nga viti 1924 kish filluar të botonte në shtypin shqiptar “të jashtëm”, tek “Shqipëria e Re” dhe “Kosova” që dilnin në Kostancë të Rumanisë.
Në këto vite Kuteli botoi dhe artikujt e parë në fushën e kritikës letrare – vlerësime, përshtypje, analiza, të dhëna për autorë e vepra. Por pjesa më e madhe e shkrimeve i kushtoheshin monedhës, çështjes agrare dhe problemeve ekonomike. Me pseudonime të ndryshme botoi artikuj mbi çështjen e Bjeshkës së Velipojës të Vermoshit dhe mbi Manastirin e Shën Naumit.
Në fushën ekonomike – shkruan rreth monedhës dhe kreditit, për problemet ekonomike dhe abuzimet administrative si dhe kundër disa koncensioneve që i ishin dhënë kapitalit italian – Bankës Kombëtare të Shqipërisë dhe Shoqërisë AGIP për të shfrytëzuar tokat vajgurore shqiptare dhe për të mbajtur monopolin e karburanteve në vend. Në vitet 1943-1944 Kuteli botoi shumë artikuj në shtypin e asaj kohe, në fushën ekonomike dhe në letërsi, kritikë letrare, publicistikë dhe folklor. Ai botoi dhe disa vëllime me prozë, poezi, pamflete, kritikë letrare dhe folklor.
Pas daljes nga burgu u murr me përkthime, në rreth 10 vjet përktheu rreth 50 vepra në prozë dhe poezi, sidomos klasikët rusë dhe sovjetikë.