9.8 C
Prizren
E premte, 29 Mars, 2024

Evropa luan bixhoz me politikën e saj

Shkruan: Nic Robertson

Dështimi për të evoluuar çon deri te shfarosja

Politika, sikurse edhe jeta, është Darwiniane: dështimi për të evoluuar çon deri te shfarosja. Zgjedhjet holandeze e vënë këtë proces në epruvetë dhe nën mikroskop. Rezultatet japin një informatë të rëndësishme rreth lulëzimit të një jete të ndryshme, e herë-herë të errët, politike. Kryeministri Mark Rutte ka arritur që, sipas fjalëve të tij, një çerek-fitoreje finale kundër populistëve antiimigrantë. Por, rezultatet tregojnë se analogjia e tij sportive nuk është e saktë. Një dekadë më parë, politika holandeze ka mundur që të përkufizohej më lehtë si një përleshje e dyanshme. Tani ka shumë më shumë ekipe në fushë. Në zgjedhje kanë marrë pjesë 28 parti, ku disa shënuan fitore të mira. Partia e Rutte-s, VVD, në anën tjetër, pësoi humbje të konsiderueshme, edhe pse jo aq të mëdha, saqë të rrëzohet nga kreu i skenës politike. Por, partneri i saj i koalicionit, Partia laburiste- PvdA, gati sa nuk është masakruar. Rutte do ta ketë vështirë ta formojë një koalicion, derisa “bete noir” i tij, Geert Wilders, përkundër asaj se ka dështuar që ta arrijë fitoren e pritur, në fakt ka bërë ca përparime. Dhe, kjo është storja e zgjedhjeve holandeze: partitë tradicionale kanë humbur vota, në të mirë të partive më të vogla, duke përfshirë edhe Të majtët e gjelbër dhe D66.

Goditja kundër globalizimit

Brexiti ishte një zgjidhje ‘binare’ ndaj ‘status quo’-s, dhe fitorja e Trump-it ishte një zgjidhje midis të njohurës dhe të panjohurës. Në të dy këto raste, sikur edhe në rastin e Holandës, u vërejt një mërzi me “gjellën e vjetër”, të shërbyer nga qeveritë e vazhdueshme gjatë gjysmë shekullit të kaluar. Megjithatë, ky apetit për diçka të re, që u dëgjua gjatë votës Brexit dhe që vazhdon të dëgjohet edhe sot e kësaj dite, zbulon një vartësi të thellë nga po të njëjtat struktura, të cilat votuesit duan t’i ndryshojnë. Shoferi i taksisë, i cili më çoi në shtëpi nga adresa “10 Downing Street” në orët e hershme të 24 qershorit të vitit të kaluar, derisa bëhej i qartë realiteti i Brexitit, derisa sterlina tanimë kishte filluar të lëkundej, se a do të jenë në gjendje politikanët dhe bankierët që ta rregullonin këtë. Ai kishte votuar pro Brexitit. Disa orë më vonë, duke bërë të njëjtën rrugë, një shofer tjetër ma bëri të njëjtën pyetje. Ai dëshironte një të ardhme më të mirë për fëmijët e tij dhe nuk kishte ditur se kujt t’i besonte gjatë debatit të nxehtë të para referendumit. Pa marrë parasysh se çka ndodh më pas, ai më pyeti se a do të jenë ata në gjendje që t’i rregullonin gjërat. Në një qytet në Jorkshajrin verior, disa ditë para votimeve Brexit pashë logjikën të kthyer mbrapshtë, në kokë. Një njeri më tha se imigracioni ka ndikuar që ai do të votonte pro daljes nga BE-ja edhe pse në qytetin e tij nuk kishin problem me imigracionin. Disa minuta më pas, një votues tjetër më tha se ai do të votonte pro Brexitit, thjesht sa për të ndryshuar diçka. E tëra kjo ishte shpjeguar gjerësisht nga unë dhe të tjerët si goditje kundër globalizimit, derisa votuesit ishin të nervozuar që frikët e tyre ishin injoruar nga politikanët tradicionalë.

Kumari me të ardhmen, është i shëmtuar

Edhe Franca së shpejti do të gjendet përballë një zgjidhjeje ‘binare’ me rastin e zgjedhjeve të ardhshme presidenciale. Në masën më të madhe kjo do të jetë një garë midis nacionalistes Marine le Pen dhe liderit më të ri, të qendrës së majtë, Emmanuel Macron, një mundësi zgjedhjeje e cila lë nën hije partitë tradicionale franceze të majta dhe të djathta. Votuesve iu mbetet që, pa marrë parasysh rezultatin e zgjedhjeve, ekonomia franceze do të jetë në gjendje që t’i përballojë situatës. Pasi që kam kaluar mjaft kohë në zonat e luftës gjatë dekadave të fundit, kam parë se kumari me të ardhmen mund të duket dhe është i shëmtuar. Së pari siguria, pastaj ekonomia, paqja e mendjes, kujdesi shëndetësor, shkollat, elektriciteti, ushqimet, uji, kulmi mbi kokë. Të gjitha këto të çrregulluara, duke iu ikur nga duart pa vullnetin tuaj. Pa marrë parasysh se si do të jetë, evoluimi politik i Evropës, pa marrë parasysh sikletit që ndiejnë disa votues, duket se do të vijë nga një qëndrim i komfortit relativ. Ky është një testament për politikat tradicionale të majta dhe të djathta, mbi të cilat ka evoluuar demokracia, e cila sot ua mundëson votuesve që të zgjedhin dhe të mendojnë jashtë ‘kutisë’ në një masë kaq të madhe. Edhe pse evolucioni, për nga vetë definicioni i tij, nuk njeh kufij, demokracia i ka limitet e veta. Është lehtë të votosh për ndryshime vetëm për hatër të ndryshimeve. Por, është krejt çështje tjetër se sa efektiv do të jetë realiteti juaj i ri politik në largimin e kaosit ekzistues.

(Nic Robertson është redaktori ndërkombëtar i CNN-it)

Më Shumë

Një person arrestohet në Prizren pas sulmit fizik ndaj bashkëjetueses

Një person është arrestuar në Prizren. Ai dyshohet se pas një mosmarrëveshje ka sulmuar fizikisht  femrën me të cilën bashkëjeton. “Viktima ka pësuar lëndime trupore, ndërsa...

Haradinaj në Prizren: Koalicioni i prirë nga Aleanca është shndërruar në forcë serioze politike

Kryetari i Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës, Ramush Haradinaj, ka thënë se koalicioni parazgjedhor i prirë nga AAK, është shndërruar në forcë serioze politike. Haradinaj...

Lajmet e Fundit