9.8 C
Prizren
E premte, 29 Mars, 2024

Rugova, pacifist pa të meta – populli i tij nuk e donte luftën

Halil Matoshi

Pse ndër shqiptarë gjithnjë duhet ta marrësh famën e të huajve që të të duan të tutë!? Pse nuk po binden dot disa ish-komandantë injorantë e mujsharë të gueriles dhe disa politikanë të rinj (si ata të VV-së) se Ibrahim Rugova ishte i pari shqiptar i Kosovës që njohu deri në përmasa perfekte etnopsikologjinë e popullit, ëndrrat dhe synimet, mundësitë dhe dëshirat, duke i artikuluar mirë kërkesat e kosovarëve për liri e demokraci. Përse Rugova nuk e deshi luftën…

Dy deklaratave, që përthekojnë dy ekstremet e qëndrimit ndaj Ibrahim Rugovës – më duhet ta pranoj sinqerisht – nuk kam mundur t’u rezistoj, prandaj po shkruaj sërish për figurën e tij.

E para ishte ajo që po e thoshte Christopher Hill për të dhe e dyta, ajo çfarë i kishte ndodhur Çun Lajçit (gjithnjë sipas versionit të tij) pas një tubimi parazgjedhor të LDK-së, kur ai i kishte vënë plis të bardhë Rugovës, ndërsa pastaj ishte “rrëmbyer dhe marrë në pyetje shpotie nga militantë të PDK-së, të cilët i kishin thënë: “E ke flliq plisin, sepse ia ke vu shkaut”.

Që më 1994 Rugova besonte në intervenimin e NATO-s kundër forcave serbe të sigurisë për arsye humanitare.

“NATO-ja do të na mbrojë” – kishte thënë ai në një intervistë (1994) dhe këtë e kisha vënë për titull.)

Senatori proshqiptar, Bob Dole, e krahasonte Rugovën me Martin Luther Kiingun, liderin e luftës për liri e drejtësi. “E kam një ëndërr”, thoshte King, por ai nuk e priti jetësimin e saj.

Ibrahim Rugova po ashtu. Porse Amerika u bë më e drejtë dhe më normale.

Kongresisti amerikan, Eliot Engel, besonte se Rugova do të jetë kryetari i parë i shtetit të Kosovës si George Washingtoni.

Presidenti i parë i SHBA-së ndërtoi një shtet modern nga një shoqëri kaotike, e përçarë dhe me plot sfida.

Ibrahim Rugova arriti të ndërtojë themelet e një shteti demokratik po ashtu nga një shoqëri e përçarë dhe e thyer nga ideologjia komuniste dhe pushtimi serb.

Emisari amerikan për Kosovën në vitin 1998, ambasadori Christopher R. Hill, në librin e sapobotuar të kujtimeve për karrierën e tij si diplomat, “Outpost: Life on the Frontlines of American Diplomacy” (Pararojë: Jeta në vijat e para të frontit të diplomacisë amerikane) shkruan ndër të tjera për luftën në Kosovë dhe rreth Kosovës dhe pashmangshëm për profilin politik të Rugovës.

Duke përshkruar një vizitë që kishte bërë bashkë me presidentin historik Rugova në fshatra të Malishevës të përfshira nga flakët e luftës, në nëntor të atij viti, ambasadori Hill shkruan:

“E mora (Rugovën) në makinën time më 3 nëntor (1998) dhe shkuam së pari në fshatin e vogël piktoresk, në Banjë të Malishevës. Minarja e xhamisë së fshatit ishte rrëzuar nga një predhë shumë precize e tankut, dhe kërma të kafshëve të banorëve të fshatit ende po prisheshin në fushë që prej një muaji, kur serbët i kishin përdorur si ushtrim për marrje në shenjë.

Vazhduam pastaj për në fshatin e vogël Ostrozub, ku po ashtu dolëm jashtë në rrugën kryesore, që gëlonte me banorë të kthyer që bartnin dhe tërhiqnin zvarrë plaçkat e veta personale teksa ktheheshin nga mali ku qenë fshehur me javë të tëra në pyll.

Reagimi i tyre kur e panë Rugovën ishte i jashtëzakonshëm.

Njerëzit fillimisht ngurruan kur e panë prijësin e vet prej më shumë se një dekade, pastaj iu afruan dhe iu hodhën me krahë rreth qafe, duke e puthur në faqe.

Disa iu hodhën në përqafim dhe i ranë në gjunjë, duke ia puthur dorën, si të ishte Papë.

U ndala për të kapur pamjen në tërësinë e saj. Për ata që kishin thënë se e ka pasur puna e tij, do të doja ta shihnin tani. Se çka i bën disa politikanë karizmatikë dhe çka jo ka qenë koncept përherë i pakapshëm për mua, por në këtë ditë e pashë se Ibrahim Rugova ishte forcë që duhej bërë hesap – ndoshta arsyeja pse UÇK-ja dhe të tjerë ishin aq të ashpër me të. (Christopher R. Hill, “Outpost”, Simon & Schuster, Neë York, 2014: Fq. 143-144; fragment i përkthyer nga Muhamet Hamiti).

Ibrahim Rugova ka qenë ideator i shtetit të Kosovës, por të konceptuar që të arrihet përmes lëvizjes paqësore, ndonëse për dhjetë vjet nga kundërshtarët e tij politikë, të jashtëm e të brendshëm, projekti i tij dhe i tërë alternatives politike të kohës është cilësuar si ëndërr, pastaj “shtet i ashtuquajtur”, ose madje “Republika fantome”.

Sipas atyre që e njohën, ndoshta Rugova ishte një lider “ideal” për shumicën e kosovarëve, ndoshta edhe nga fakti se ishte neglizhent dhe nuk ndërmerrte asgjë dhe nuk ngutej për definimin e situatave, madje as që kërkonte më shumë sakrificë nga populli të cilit i printe.

Pyetja se a ka mekanizëm të padhunshëm që mund ta ndalë dhunën, ashiqare është e vjetër po aq sa historia e qytetërimit.

Një përgjigje të suksesshme e pati dhënë Mahatma Gandhi kundër kolonializmit britanik, por edhe ai nuk e pranonte nënshtrimin për hir të vet pacifizmit.

Ndërsa shkrimtari Gjergj Konrad angazhohet për një “antipolitikë”.

“Në vend të përgjigjeve kuantitative tepër budallaqe mbi atë se kush është më i fortë, antipolitika propozon një garë të kualiteteve të ndryshme të diferencuara. Kush është më i fortë? Kjo nuk është vërtet pyetje fare interesante. Për antipolitikanin është pyetje shumë më interesante të dijë se sa ka arritur ta ndërtojë fotografinë mbi vetveten një bashkësi, fotografinë e mençur e të sinqertë – se sa të dijë se kush disponon me forcën teknologjike”.

Vërtet kush është më i fortë?

Makineria superiore e luftës apo një politikë tjetër, e ndenjes në proces politik, pa marrë ndonjë shpërblim të shpejtë për këtë, një kualitet i diferencuar ndër kosovarët, një antipolitikë nëse veç me politiken nënkuptohet forca).

Rugova dha një shembull se mund të arrihet diçka me antipolitikë edhe në Ballkanin e daulleve të luftës.

Ç’është e vërteta, suksesi i Rugovës po aq sa i Nanë Terezës i atribuohet opinionit publik, pra fokusimit ndaj medias dhe ndonjëherë manipulimit me to!?

Fundja karriera politike e Rugovës ka nisur në media (si shkrimtar dhe analist i situatave politike) e jo në struktura politike.

Krijimi i opinionit publik perëndimor për të drejtën e shqiptarëve për liri po ngjizej ngadalë falë artikulimit solid të kësaj të drejte nga Rugova në mediat perëndimore.

Serbia me bajoneta sapo kishte fituar disa mile tokë në Bosnjë dhe po synonte edhe Kosovën (çështje kuantitative), por shkatërroi fotografinë e vendit, pra të një bashkësie që synon demokracinë (që serbët synuan gjatë tërë shekullit XX dhe ende nuk e kanë etabluar), sepse në horizontet e asaj bashkësie shkrimtari dhe politikani Vuk Drashkoviq shihte “mortajë, uri dhe vdekje”.

Serbia për të cilën vlente një opinion pozitiv në Perëndim, si popull krenar dhe si viktimë, nga matja e forcës po rrokullisej në një vend që perceptohej si barbar.

Në anën tjetër, për shqiptarët nuk po vinte shpërblimi, por lëvizja e tyre shikohej me simpati. Opinioni publik është sovran dhe lëviz shoqërinë.

“Ligji i opinionit publik është ligj suprem i gravitacionit të historisë politike…”

Për këtë, David Hjume thotë se tema e historisë është që të tregojë se si sovraniteti i opinionit publik është larg asaj të jetë gjakim utopist dhe është gjithmonë pasqyrë e shoqërive njerëzore.

Për të sunduar, opinioni publik është fuqi më e madhe se topat dhe tanket.

Sipas Ortega Y Gasset, ndonëse edhe ai që do të përpiqej të sundonte me ndihmën e jeniçerëve varet nga mendimi i atyre jeniçerëve dhe nga mendimi që kanë për ta banorët tjerë.

“Kështu Taleran i tha Napoleonit: Gjithçka, Sir, mund të bëhet me bajoneta, pos njërës – nuk mund të ulesh mbi to.” (Hose Ortega Y Gasset: “Pobuna masa” (La rebellion de las Masas), Gradac 1988, Fq. 118.)

Në një analizë interne të State Departamentit amerikan për çështjen e Kosovës (“Zëri”, Prishtinë, 22 prill 1995) spikatej suksesi i shqiptarëve dhe rezistenca e tyre paqësore.

“…sidomos me rezistencën paqësore ndaj terrorit serb dhe represionit ushtarak në koloninë e fundit në Evropë”.

Raporti për krijimin e një “shoqërie nëntokësore” (paralele) ishte fascinant, por ende nuk kishte fituar vëmendje të madhe në Perëndim.

Aleatët e regjimit serb do të mundoheshin të prishnin këtë imazh, me gënjeshtra dhe me provokime për të rrënuar kështu bindjen se shqiptarët janë viktima…”

Gazeta beogradase “Nasa borba” e 13 prillit 1998 kishte botuar një vështrim të qytetarit nga Prishtina, Gani Hoxha, i cili kishte cituar Mirko Tepavacin, i cili, në pyetjen se a është vërtet aq e rëndë pozita e serbëve dhe e malazezëve në Kosovë, apo vlerësimet e tilla janë të motivuara nga synimi për dramatizimin (jo vetëm Qosiq) e “çështjes së pazgjidhur serbe”, ishte përgjigjur: “Në pozitë më fatkeqe, edhe atëherë, edhe më vonë, më tepër ka qenë populli shqiptar se sa ai serb në Kosovë. Edhe atëherë edhe më vonë, ka qenë pakrahasimisht më rëndë të jesh shqiptar në Serbi, sesa serb në Kosovë”.

Mirëpo, “kolosi i brishtë” i Kosovës, Ibrahim Rugova, kundërvënien në jodhunë e kishte të mbështetur mirë në dijet teorike, ngase veprat e tij “Kah teoria” dhe “Refuzimi estetik” mund të interpretohen si pararendëse të politikës së tij paqësore.

“Fundja të refuzosh do të thotë të mos pranosh atë që imponohet, dhe kjo varet nga një pozitë personale apo nga një pozitë e përgjithshme (…) Ose lirohemi nga shtypja përmes refuzimit, ose thyejmë qafën dhe bëhemi skllevër. Në këtë plan njeriut i ofrohen dy zgjidhje: “Po” dhe “Jo”; por mënyrat e realizimit të tyre ndryshojnë”.

Nëse merret parasysh forca e vullnetit politik të shumicës së qytetarëve të Kosovës, sipas parimit plebishitar, krahina ligjërisht nuk ishte pjesë e Serbisë, as e Shqipërisë, por territor i pushtuar nga Serbia më 1913 dhe e riokupuar dy herë me masa administrative-policore.

“Një krah më radikal, gjithnjë i gatshëm të shtojë edhe diçka për aspiratën kombëtare, në fakt ekziston dhe Rugova bën haptazi detyrën demokratike për të mos e mohuar. Virulenca e këtij krahu, të përfaqësuar në veçanti nga shkrimtari Rexhep Qosja, e bën edhe më të çmueshëm pacifizmin pa të meta të Ibrahim Rugovës.” (Marie – Françoise Allain & Xavier Galimiche.)

Nuk u përkiste këtyre dy shteteve – që mjaft gjatë – është krijuar miti në qarqet diplomatike europerëndimore se rreth krahinës së Kosovës zihen Serbia dhe Shqipëria, ngase deklarativisht, me Rezolutën e Konferencës së Bujanit (1944) kosovarët ishin përcaktuar se “si gjithmonë ashtu edhe tani, Kosova e banuar me shumicë nga shqiptarët dëshiron me u bashkue me Nanen Shqipni”, por edhe pozicioni i saj ambiguitativ në ish-federatën jugosllave ishte i karakterit deklarativ.

Sipas Kushtetutës së RSFJ-së Kosova ishte subjekt konstituiv i Federatës, por deklarativisht

(Konferenca e Prizrenit 1946) ajo i ishte bashkuar njëkohësisht “vullnetshëm” edhe Republikës së Serbisë./Koha Ditore/

Më Shumë

Deputeti i VV-së, opozitës: Pallavrat anash, niseni mocionin

Deputeti i Lëvizjes Vetëvendosje, Artan Abrashi, i ka kërkuar opozitës që t’i mbledhë nënshkrimet për mocion mosbesimin ndaj Qeverisë Kurti. Abrashi ka ironizuar me opozitën...

Ekrem Kastrati vendos buqetë lulesh pranë lapidarit të dëshmorit të kombit Indrit Cara

Një delegacion i kryetarëve të komunave të Kosovës, me ftesë të kryetarit të Bashkisë së Kavajës, Fisnik Qosja, po qëndrojnë për vizitë punë në...

Lajmet e Fundit