Edhe pse është një ndër gjuhët më të vjetra e të bukura në Ballkan, gjuha shqipe po shkon drejt degradimit.
Një shqetësim të tillë e ngre akademiku Gjovalin Shkurtaj dhe gjuhëtarja Ludmila Buxheli.
Ata tregojnë disa nga problematikat kryesore, që nga drejtshkrimi, e folura, por edhe teprimi me barbarizmat.
Por, shqetësimi i tyre është se shtrembërime të tilla nuk ndodhin vetëm në nivel popullate, por edhe nga zyrtarë.
Dy gjuhëtarët sugjerojnë aplikimin e korrektorëve dhe redaktorëve letratrë në institucionet kryesore.
“Kur kemi fjalën shqipe nuk ka nevojë t’i drejtohemi fjalëve të huaja dhe kjo shkon deri në mjediset më të epërme. Mua më ka kapur veshi mirë në ditët e para të punës së qeverisë së re, Kryeministri i ri ka përsëritur dhe ka thënë, atë që është thënë gjithmonë, por që nuk është bërë mirë, që gjuha shqipe do të ketë kujdesin e duhur.
Do të vendoset figura e korrektorit letrar, e redaktorit letrar, do të ketë pra një kujdes që botimet zyrtare të jenë të kujdesuar nga pikëpamja e drejtshkrimit, e kulturës së gjuhës, e normës në përgjithësi” shprehet Akademiku Shkurtaj, transmeton Koha.
Ndërsa gjuhëtarja Ludmila Buxheli pohon: “Është hedhur një mendim që çdo zyrtar të mbajë fjalorin drejtshkrimor. Mirë është që të jetë, por nëse këta nuk kanë kulturë gjuhësore të mirë, ata nuk do të jenë të vetëdijshëm që e kanë gabim. Është e nevojshme dhe duhet prania e redaktorëve, sidomos në institucione të tilla si Kuvendi, ku ka shumë dokumenta , ligje, në Kryeministri apo edhe Ministri.”
Sipas akademikut Shkurtaj, problematikat shkojnë deri tek përdorimi i termave, duke marrë si shembull togfjalëshin “shqipfolës”.
“Hapësirat shqipfolëse, universitetet shqipfolës përdoret shumë shpesh. Në të gjitha këto raste duhet thënë hapësira shqiptare( shqiptarët e maqedonisë janë po aq shqiptarë sa ne këtu, kanë gjuhën e tyre shqipe, shkruajnë shqip, flasin shqip dhe universitet janë shqiptare.”
Por cila mund të ishte një zgjidhej për futjen e gjuhës shqipe në “binarë”?
Gjuhëtarja Buxheli shpreh nevojën e një reforme që në hartimin e teksteve elementare të gjuhës në shkolla, që janë baza për njohjen e saj.
“Studentët mbarojnë gjimnazin me kulturë gjuhësore shumë të dobët. Ata kanë një kulturë gjuhësore të një niveli jot ë mirë. Ky është një problem shumë kompleks, domethënë është reforma e teksteve që duhet parë me kujdes nga Ministria e Arsimit, Instituti i Studimeve Pedagogjike dhe ka shumë rëndësi këtu edhe përzgjedhja e specialistëve për hartimin e teksteve,” shprehet Buxheli.
Gjuhëtarët shpjegojnë se disa nga arsyet që e kanë çuar gjuhën shqipe dere në këtë pikë, lidhen edhe me përparimin e teknologjisë së informacionit dhe përdorimin e rrjeteve sociale, por edhe lënien pas dore të gjuhës në nivel parauniversitar.