Zgjedhjet e jashtëzakonshme në Kosovë, të tretat që prej se Kosova është bë shtet i pavarur, në teori së paku do të mund të mbaheshin në harkun kohor 28 maj-18 qershor, ose në katër të dielat që lidhin fundin e majit dhe javën e tretë të qershorit.

E diela e 25 qershorit nuk vjen në konsideratë për organizimin e zgjedhjeve të reja parlamentare në Kosovë, për dy shkaqe: Në atë ditë festohet fundi i muajit të Ramazanit, ose është Dita e parë e Bajramit, dhe në anën tjetër, dihet që nis sezoni i pushimeve verore.

Korniza ligjore është shumë e qartë se si mund të shkohet në zgjedhje të jashtëzakonshme në vend. Në këtë kontekst, tashmë janë shfrytëzuar të dy mundësitë legale, në nëntorin e vitit 2010 dhe në majin e vitit 2014. Herën e parë, zgjedhjet e reja u imponuan pas Mocionit të suksesshëm kundër Qeverisë së Kosovës, ndërsa herën e dytë, me vendimin e Kuvendit të Kosovës për vetë-shpërbërje.

Mocioni i mosbesimit ndaj një Qeverie është i suksesshëm nëse së paku 61 deputetë të Kuvendit të Kosovës votojnë në favor të tij.

Vetë-shpërbërja e Kuvendit të Kosovës, kërkon përkrahjen e së paku 80 deputetëve të Kuvendit të Kosovës.

Tashmë dihet se në qarkullim parlamentar është iniciativa e opozitës parlamentare, që të aplikohet mekanizmi i Mocionit të mosbesimit ndaj Qeverisë së Kryeministrit Mustafa. Janë së paku 30 deputetë që e kanë nënshkruar këtë nismë, që e lansoi lideri i Nismës, Fatmir Limaj.

Për ta zyrtarizuar këtë Mocion, duhet që së paku 40 deputetë ta nënshkruajnë atë. Kur të plotësohet ky kriter, mblidhet Kryesia e Kuvendit të Kosovës, dhe jo më parë se dy ditë më pas, ose më së voni pesë ditë pasi që ka marrë këtë Mocion, duhet ta thërrasë Sesionin e veçantë të Kuvendit të Kosovës i cili do të kishte përmbajtjen e debatit parlamentar për Qeverinë e Kosovës dhe do të përfundonte me votën – që është publike dhe elektronike) – për ose kundër Qeverisë.

Në aspektin legal, në fakt, nëse do të binte Qeveria e Kryeministrit Mustafa, Presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi, ka të drejtë t’ia ofrojë mandatin për bërjen e Qeverisë së re kreut të PDK-së, Kadri Veselit, sepse PDK ka dalë partia e parë në zgjedhjet e qershorit të vitit 2014. Nëse Veseli do ta refuzonte këtë mandat, atëherë Presidenti i Kosovës do të duhej t’i bënte konsultimet me partitë parlamentare për të caktuar datën e zgjedhjeve të reja.

Ato, sipas Ligjit për Zgjedhje të Përgjithshme, mund të mbahen jo më herët se 30 ditë dhe jo më vonë se 45 ditë pas rënies së Qeverisë/ vetë-shpërbërjes së Kuvendit.

Ky afat përkufizon qartë afatet kur mund të ndodhë Mocioni i mosbesimit ose vendimi i Kuvendit për shpërbërjen e vetvetes, nëse këtu u kthehemi afateve kohore që njohin variantin e parë, të dielën e 28 majit, dhe atë të fundit, të dielën e 18 qershorit, si data eventuale për organizimin e zgjedhjeve.

Për afatin e parë të zgjedhjeve, që do të duhej të mbaheshin me 28 maj, jo më larg se këtë të mërkurë, me 26 prill, do të duhej të ndodhte vetë-shpërbërja e Kuvendit të Kosovës, ndërsa për aplikimin e Mocionit të mosbesimit, jo më larg se këtë të hënë, me 24 prill, do të duhej t’i pretentohej Kryesisë së Kuvendit Lista me 40 nënshkrime, ashtu që të mërkurën të mbahet sesioni i veçantë i Kuvendit të Kosovës.

Në rast të vetë-shpërbërjes, ose Mocionit të suksesshëm të mosbesimit ndaj Qeverisë, Presidenti i Kosovës jo më vonë se më 27 prill do të duhej të dakordohej me partitë parlamentare për datën e zgjedhjeve, e cila mund të lëvizë në datat 28 maj-11 qershor.

Data krejt e fundit kur duhet të ndodhë vetë-shpërbërja e Kuvendit, ose Mocioni i suksesshëm i mosbesimit, ashtu që më 18 qershor të mbahen zgjedhjet e reja, është e mërkura e tretë e majit, ose 17 maji.

Nëse, pra, deri më 17 maj nuk ka vendim të Kuvendit që kualifikon nisjen e procedurës së zgjedhjeve të reja në Kosovë, nuk do të ketë mundësi ligjore për organizimin e zgjedhjeve të jashtëzakonshme parlamentare në qershor të këtij viti. / Politiko.net

Analistë dhe njohës të fushës së drejtësisë thonë se drejtësia në Kosovë sikur është bërë një makineri e padrejtësive të shumta, që po bëhen në vazhdimësi ndaj qytetarëve në rend të parë, në vend që të ishte e kundërta dhe të ishte shembull për të ndarë drejtësinë në mënyrë meritore dhe duke u bazuar vetëm në ligj. Sipas tyre, në Kosovë nuk do të ketë asnjëherë drejtësi efikase e të mirëfilltë, për sa kohë do të jenë të kapur nga politika institucionet kyçe të drejtësisë dhe po ashtu derisa të eliminohen emërimet me “vizë” të politikës në Gjyqësor e prokurori, në mënyrë që pastaj të kemi gjyqtarë e prokurorë profesionistë dhe që bëjnë punën me guxim e integritet profesional. Ndaj është shtruar edhe çështja se a është tanimë koha e fundit për ta pastruar drejtësinë nga të dyshuarit për korrupsion dhe vepra të tjera inkriminuese në Gjyqësor e prokurori përmes një reforme të thellë, siç është ajo e ‘VETTING’-ut në Shqipëri dhe për rrjedhojë të bëhet vlerësimi i integritetit personal të të gjithë kandidatëve në mënyrë të detajuar dhe meritore?

Analisti Shefqet Dibrani, në një prononcim për gazetën “Kosova Sot”, ka thënë se sistemi i drejtësisë u përngjan tymtarëve të termoelektranës në Obiliq, të tymtarëve që vjellin gazra, të cilët vështirësojnë jetën normale në atë zonë, ndërsa sistemi i drejtësisë ka prekur cep më cep Kosovën, e cila po vuan nga veprimi i ngathët dhe nga mosguximi për të ndarë drejtësi si duhet. “Sistemi politik i zhytur në krim dhe kriminalitet, si duket, ka arritur të futë nën kontroll tërë sistemin e drejtësisë, i cili tashmë dyshohet se është i kapur nga politika, duke u bërë pjesë e krimit ekonomik dhe korrupsionit të lartë, me prokurorë e gjyqtarë jokompetentë, që janë në vendet udhëheqëse, të cilët mund të korruptohen e shantazhohen më lehtë. Ndërsa mungesa e guximit për të vepruar lidhet drejtpërdrejt edhe me aftësitë dhe përgatitjet e tyre profesionale”, ka shtuar ai.

Prandaj, sipas Dibranit, ligji i ‘Vetting’-ut i ngjashëm me atë në Shqipëri do të ishte nisma e parë për t’u vënë në binarë normal ky sektor kaq i ndjeshëm, por, siç tha, strukturat e korruptuara dhe të implikuara qoftë nga drejtësia apo politika do të rezistojnë e do të pengojnë për aq sa ndikimi i jashtëm nuk do të bjerë pamëshirshëm mbi ta, për të dalë Kosova nga kjo krizë e thellë. “Sistemi i drejtësisë është me të njëjtat figura, edhe politika po sillet me të njëjtët politikanë, të cilët sado që ndërrojnë partitë, veprimet e tyre nuk kanë sjellë progres dhe asnjë qasje reformuese, prandaj me një sistem të drejtësisë të kapur nga politika as të mos shpresojmë se bëhen reforma dhe ndryshime cilësore. Ndërsa, nëse Amerika dhe vendet e BE-së nuk do të bëjnë një trysni mbi politikanët dhe mbi strukturat drejtuese të sistemit të drejtësisë, koha e duhur për Kosovën do të vonojë shumë!”, u shpreh analisti Shefqet Dibrani.

Kelmendi: Drejtësia e dorëzuar përballë politikës

Analisti tjetër, Naim Kelmendi, thotë se kjo gjendje e Gjyqësorit, por edhe përgjithësisht e sistemit të drejtësisë duhet pashmangshmërisht që të reformohet me njerëz e kuadro të afta dhe të përgjegjshme e me integritet moral dhe profesional, duke i larguar kështu, siç tha, nga këto institucione ata gjyqtarë e prokurorë me të kaluar të dyshimtë, e të cilët janë inkuadruar që një kohë të gjatë nëpër sektorë të ndryshëm të sistemit të drejtësisë, ku të njëjtët nuk kanë bërë thuajse asgjë për të avancuar dhe zhvilluar drejtësinë, derisa, sipas tij, njerëzit e tillë nuk i japin askujt llogaridhënie për dështimet e tyre në shumë aspekte.

Kelmendi tutje shton se tanimë sikur sistemi i drejtësisë në përgjithësi është dorëzuar tërësisht përballë politikës dhe pushtetarëve interferues e kërcënues, të cilët po riciklohen për të mbajtur drejtësinë të dominuar nga interesat e tyre të inkriminuara, teksa në anën tjetër, siç tha, për fat të keq është evidente se qytetarët përballen me padrejtësi të ndryshme në vazhdimësi pikërisht në ndarjen e drejtësisë nga gjyqtarë e prokurorë të korruptuar e të lidhur me mafio-politikanë e pushtetarë dhe mafio- oligarkinë e inkriminuar, kështu që këta gjyqtarë e prokurorë po u bëjnë shumë padrejtësi qytetarëve me vendimet e tyre, duke ndarë padrejtësinë për ta në vend të drejtë- sisë. “Pra, mjerisht gjendja e tillë është mjaft e zymtë dhe lë shumë për të dëshiruar, ngase drejtësia në Kosovë sikur është bërë një makineri e padrejtësive të shumta, që po bëhen në vazhdimësi ndaj qytetarëve në rend të parë, në vend që të ishte e kundërta, pra që ajo të ishte shembull për të ndarë drejtësinë në mënyrë meritore dhe duke u bazuar vetëm në ligj. Por, konsideroj se në Kosovë nuk do të ketë asnjëherë drejtësi efikase e të mirëfilltë për sa kohë do jenë të kapur nga politika institucionet kyçe të drejtësisë dhe po ashtu, derisa të eliminohen emërimet me “vizë” të politikës në Gjyqësor e prokurori, në mënyrë që pastaj të kemi gjyqtarë e prokurorë profesionistë dhe që bëjnë punën me guxim e integritet profesional”

Dy udhëheqësit kryesorë politikë në Kosovë, kryetari i kuvendit Kadri Veseli dhe kryeministri Isa Mustafa, tashmë paralajmëruan se marrëveshja e demarkacionit me Malin e Zi shumë shpejt do të procedohet në kuvend për votim. Madje kryetari i kuvendit, thotë se javën tjetër marrëveshja e demarkacionit do të jetë në kuvend. Këto paralajmërime u bënë pasi të dy udhëheqësit politik kosovar në fundjavë, zhvilluan biseda telefonike me zëvendës-ndihmës sekretarin amerikan të Shtetit, Hoyt Yee, me të cilin sic thuhet, janë pajtuar që ratifikimi i kësaj marrëveshjeje të ndodh shumë shpejtë.
Nevojë për marrëveshje të shpejtë

Në një njoftim për medie të kryetarit të Kuvendit, Kadri Veseli, thuhet se gjatë bisedës telefonike me diplomatin amerikan, i ka thënë atij se institucionet e Kosovës duhet të marrin vendime të mëdha, pasi në të kundërtën, ato e humbin kuptimin. “Në këtë drejtim, ata u pajtuan që marrëveshja e demarkacionit me Malin e Zi të procedohet nga Qeveria për miratim në Kuvend javën tjetër”, thuhet në njoftimin e zyrës së kryetarit të kuvendit.

Një bisedë telefonike zëvendës-ndihmës sekretari amerikan i Shtetit Hoyt Yee, në fundjavë e zhvilloi edhe me kryemnistrin e Kosovës, Isa Mustafa. “Kryeministri Mustafa dhe zëvendës-ndihmës sekretari amerikan, Hoyt Yee, kanë biseduar për procesin e ratifikimit nga Kuvendi i Kosovës të Marrëveshjes për shenjimin e kufirit me Malin e Zi dhe nevojën që kjo marrëveshje të ratifikohet sa më shpejt, si konfirmim i rrugës evropiane të Kosovës”, thuhet në njoftimin e zyrës së kryeministrit Isa Mustafa.

Ratifikimi i marrëveshjes së demarkacionit me Malin e Zi, është kushti i fundit i vënë nga Komisioni Evropian që Kosova duhet ta plotësojë të marrë liberalizimin e vizave. Paralajmërimet se javën tjetër demarkacioni me Malin e Zi do të procedohet për miratim në kuvend, i ka shqetësuar partitë politike opozitare, të cilat e kundërshtojnë këtë version të demarkacionit duke thënë se Kosova me këtë marrëveshje humbet territor, gjë që mohohet nga qeveria e Kosovës. Shefi i grupit parlamentar të Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës AAK Pal Lekaj, parti kjo që është më e zëshmja kundër demarkacionit, është shprehur për mediet lokale, se ai është i bindur se edhe nëse marrëveshja procedohet në kuvend, ajo nuk do të kalojë.

Opozita ende kundër

“Sa i përket deklarimeve për procedimin e demarkacionit mendoj që është e drejtë e tyre për ta proceduar demarkacionin në Kuvend, por ajo që vlen të theksohet në biseda me gjithë deputetët është që ata nuk kanë lëvizur nga qëndrimi i tyre dhe janë kundër ratifikimit të marrëveshjes për demarkacion. Mendoj që fillimi i javës tjetër vendin do ta çojë në zgjedhje”, thotë Pal Lekaj.

Të njëjtin qëndrim mban edhe deputeti nga lëvizja Vetëvendosje Driton Çaushi, i cili thotë së kjo parti do ta kundërshtojë me të gjitha format ratifikimin e këtij versioni të demarkacionit me Malin e Zi.

“Ne natyrisht se do ta kundërshtojmë këtë marrëveshje kurdo që sillet ajo në Kuvend. Ajo nuk është më pak e dëmshme sesa vitin e kaluar dhe argumentet kundërshtuese tashmë janë të njohura”, thotë Driton Çaushi.

I ndodhur në këtë situatë nga paralajmërimet e opozitës që serish do ta kundërshtojnë ratifikimin e demarkacionit, vetë kryeministri Isa Mustafa, në fillim të javës udhëton për në Bruksel, ku para zyrtarëve evropian do ta prezantojë kërkesën e tij të re, në lidhje me liberalizimin e vizave.

Kosova me propozim të ri në Bruksel

Zëdhënësi i qeverisë së Kosovës, Faton Abdullahu, thotë se “Mustafa do të kërkojë që fillimisht të ndodhë liberalizmi i vizave për qytetarët e Kosovës dhe më pas, në një afat prej dy vjetësh, Kosova të përmbushë kërkesën e Komisionit Evropian për ratifikimin e Marrëveshjes për shënjimin e vijës kufitare me Malin e Zi”. “Pra të kërkohen mundësitë që Brukseli ta suspendoj për një kohë kushtin e vendosur pa të drejtë, pra atë të demarkacionit, për vizat ndaj qytetarëve të Kosovës, me mundësinë e rikthimit të tij në rast se brenda periudhës së caktuar nuk përmbushet edhe ky kusht. Kjo është arsyeja pse Kryeministri Mustafa udhëton për në Bruksel”, thotë Faton Abdullahu

Kryeministri Isa Mustafa, kërkesën e tij të re që demarkacioni me Malin e Zi të shtyhet për më vonë pas liberalizimit të vizave, thotë ta ketë diskutuar së fundmi edhe me përfaqësuesen e lartë të BE-së, Federica Mogherini dhe me ministrin e Jashtëm të Gjermanisë, Sigmar Gabriel, që ishte një javë më parë për vizitë në Kosovë. Sipas kryeministrit Mustafa, shefi i diplomacisë gjermane i ka premtuar se kërkesa e tij do të shqyrtohet nga mekanizmat evropian.

Ndërkohë, njohësit e integrimeve evropiane në Kosovë, thonë se edhe nëse pranohet kërkesa e kryeministrit nga BE-ja, një kërkesë e tillë është e vonuar dhe ajo mund të marrë kohë të gjatë derisa ta miratojë Brukseli zyrtar.

Kosova dhe Mali i Zi patën nënshkruar Marrëveshjen e shënimit të vijës kufitare me 26 gusht të vitit 2015 në Vjenë. Por, kjo marrëveshje u kundërshtua ashpër nga partitë politike opozitare të cilat janë të bindura që Kosova humb territor me këtë marrëveshje. /DW