Vendosur mbi një vepër historike të Shekspirit “Romeo dhe Zhuljeta”, regjisori serb Miki Manojloviq nuk ka shmangur dot një situatë politike në Tiranë.

Manojloviq, një nga regjisorët më të njohur në Serbi, intelektual, me angazhim dhe kontribute për komunikimin kulturor, është përgjigjur në Tiranë për njohjen e Kosovës si shtet i pavarur, transmeton Mapo. Një reagim të menjëhershëm, pothuaj në mbështetje, ka dhënë edhe aktori, djali i Bekim Fehmiut, Uliksi, mbi një oratori sa politike aq dhe njerëzore, të raportit të të atit me tri vendet, dje dhe sot, pothuaj reminishencë e simbolikë e arsyeve të zhgënjimit dhe ikjes nga kjo jetë me forcë të jashtë vullnetshme të aktorit.

Si intelektual i angazhuar, regjisor me kontribute kulturore, që njiheni mirë me serbët dhe shqiptarët, historinë e Ballkanit, mund të na thoni: A e njihni ju personalisht Kosovën si shtet i pavarur?

Miki Manojloviq: “Unë nuk kam asnjë problem me Kosovën. Por kush është problem? Unë personalisht nuk kam problem me Kosovën, por politika është në një nivel mbi të cilin nuk influencoj dot për të njohur Kosovën. Jetojmë në një botë që është vazhdimisht në ndryshim. Kjo është një gjë mjaft komplekse, si një rreth. Pyetja është kush është fillimi dhe kush është fundi, dhe pse? Ky është opinion i vërtetë. Unë jam rritur në një familje që i kanë dashur shumë shqiptarët. Kjo është edhe arsyeja pse unë e kam bërë këtë projekt”.

Uliks Fehmiu: “Unë kam kundërpyetje, pa m’u përgjigjur: Pse po e bën këtë pyetje? Pse për ju babai im është i rëndësishëm? Dhe një pyetje tjetër: Ku mund t’jua marrë mendja se babai im do të kishte jetuar sot, nëse do të ishte gjallë? A mendoni se ka ndonjë vend në rajon ku ai do të ishte ndjerë i lumtur? A besoni se, ai do të ishte ndjerë i lumtur në ndonjë pjesë të ish-Jugosllavisë, apo këtu? Apo në Kosovë? Apo në Serbi? Apo në Kroaci? Apo diku në ndonjë planet? Unë do t’ju përgjigjem: Jo. Dhe kjo s’ka të bëjë me dashurinë apo me grupet e ndryshme etnike. Ai ka qenë mysafir në Shqipëri, në vitin 1972. Ai ishte i ftuar i ish-Jugosllavisë, si një aktor shqiptar, si një aktor jugosllav, si një aktor botëror.

Cila shoqëri ka qenë më e afërt për të? Shqipëria e vitit 1972? Apo Jugosllavia e vitit 1972? Unë mendoj se të gjithë e dinë përgjigjen: në Jugosllavi të vitit 1972, si vend më i preferuar. A besoni se ai ka dashur më tepër serbët, kroatët, boshnjakët më shumë se njerëzit e tij? Jo. Ai ka dashur njerëzit e tij. Ai ka qenë krenar po aq sa çdokush tjetër që ka qenë krenar të jetë shqiptar. Por, Jugosllavia në atë kohë, ka qenë më njerëzore më e hapur, një vend më normal se çka qenë Shqipëria në atë kohë. Sot, ai do të kishte pasur një dilemë të vështirë se ku të shkonte, prandaj ai iku dy herë; kur Jugosllavia pushoi së ekzistuari, dhe pas 20 vitesh e vrau veten si artist. Dhe kur për herë të fundit, kur pa në të vërtetë se asgjë nuk po ndryshonte, dhe kjo ishte në vitin 2010, kur Kosova atë kohë ishte e pavarur. Kështu pyetja e kufijve dhe e njohjes së shteteve është një pyetje e vjetër, është prapa nesh. Pyetja më e rëndësishme është nëse mund të krijohen shoqëri që janë njerëzore, apo nëse kanë çfarë të hanë fëmijët tanë….dhe pastaj mund të flasim për gjëra të tjera.”

Uliks Fehmiu: Gjithçka kam dashur ka qenë ta bëj tim atë krenar!

“Është ironike që im atë nuk mundi të luante në shqip, dhe pse dinte të fliste shqip. Një nga gjërat që më mungon në jetë është se nuk flas shqip, ashtu siç do të kisha dashur. Fakti që nuk e flas shumë mirë shqipen, më bën të mos ndihem i plotë. Por isha i bekuar të kem fatin të luaj në gjuhën shqipe në skenë, në Teatrin Kombëtar të Beogradit, që vërtet nuk ka ndodhur kurrë të flitet shqip aty. Dhe në Teatrin Kombëtar të Kosovës, dhe sonte në Teatrin Kombëtar të Shqipërisë. Jam mirënjohës për mundësinë dhe shpresoj se nuk do t’ju dëshpëroj, dhe atë (Bekim Fehmiun) nuk do ta bëj të ndihet i turpëruar me mua. Gjithçka kam dashur ka qenë ta bëj tim atë krenar. Ka diçka që dua të them; përse ishte kaq i respektuar përtej faktit që ka qenë artist i madh; pse njerëzit me personalitet si ai, janë kaq të rrallë sot, për shkak të asaj që ne, qëndrojmë e u dalim përpara gjërave që besojmë, kur çdokush tjetër beson të kundërtën, do duhej të ishte kaq e thjeshtë; ti bën atë që beson, pse duhet të kishte përjashtime. Prandaj besoj se ky grup e meriton vëmendjen, pasi nuk ka asnjë interes tjetër të bëjmë atë që besojmë, atë çka thashë në shqipen time të tmerrshme, ne po ndërtojmë ura dhe kjo është çka njerëzit e mirë bëjnë, dhe kjo është çka njerëzit e guximshëm bëjnë, kur në anën tjetër të gjithë shkatërrojnë ura”.

Vendimi i subjektit të parë politik opozitar në Kuvendin e Kosovës, Lëvizjes “Vetëvendosje!”, që ta ndërpresë bojkotimin e seancave dhe të vazhdojë me kundërshtimin e të gjitha vendimeve dhe ligjeve që provon t’i kalojë Qeveria e Kosovës nëpërmes shumicës parlamentare, mund të risjellë në veprim skenat e dhunshme, që jemi mësuar t’i shohim në shumë seanca të vitit të kaluar. Përjashtim kësaj radhe, sipas “Vetëvendosje!!”-s bën vetëm përdorimi i gazit lotsjellës, një formë, veprimi që ka irrituar qytetarët, por edhe shumë diplomatë të huaj, brenda dhe jashtë vendit.

Sekretari për Media dhe Komunikim në Lëvizjen “Vetëvendosje!” , Frashër Krasniqi tha për “Kosova Sot” se qëllimi i rikthimit në Kuvend ka për objekt pengimin dhe parandalimin e realizimit të secilit veprim të dëmshëm për shtetin, me veprime brenda dhe jashtë Kuvendit.

“Lëvizja VETËVENDOSJE! e konsideron të rëndësishëm kthimin në Kuvend, pasi roli ynë opozitar brenda këtij institucioni ndikon shumë në moslejimin e kalimit të ligjeve që janë të dëmshme për qytetarët e Republikës. Lëvizja VETËVENDOSJE! vazhdon aktivitetin e saj për parandalimin e ringjalljes së “Zajednicës” dhe demarkacionit me Malin të Zi dhe në këtë kauzë do të shfrytëzojë edhe rrugët institucionale, edhe protestat jashtë institucioneve”, tha Krasniqi për “Kosova Sot”.

Mungesa e opozitës, me pasoja

Analistët politikë e shohin rikthimin e subjektit të parë politik në Parlament si një kthesë pozitive që do ta dinamizojë jetën parlamentare, mbikëqyrjen më efikase të Ekzekutivit dhe bindjen e një numri të madh të deputetëve, edhe të pozitës, që për interesat nacionale të mos u binden shefave të tyre, sado që mund të jenë në presion jodemokratik.

“Unë mendoj që paralajmërimi për kthim i Lëvizjes ‘Vetëvendosje!’ në Kuvend gjithsesi duhet të kuptohet si diçka mjaft pozitive, por vetëm duke vepruar brenda mandatit të tyre kushtetues e ligjor, si deputetë, përfaqësues të zgjedhur të qytetarëve në Kuvendin e Kosovës, mirëpo ato skenat me gazin lotsjellës duhet të mbeten në harresë, në arkivin e historisë së kaluar”, theksoi Ilir Fetahu.

Sa i takon arritjes së qëllimit për të penguar kalimin e marrëveshjeve të dëmshme për vendin, Demarkacionit dhe Asociacionit, kjo mund të arrihet me debat në Kuvend dhe me sqarime.

“Unë besoj që në Kuvendin e Kosovës ka shumë deputetë të ndërgjegjshëm, patriotë, që e kuptojnë shumë qartë çështjen dhe nuk do t’i votojnë ato vendime që janë të dëmshme për shtetin. Pra, këtu mendoj jo vetëm për deputetët e opozitës, por edhe për deputetë të subjekteve të tjera politike, atyre në pushtet”, tha analisti Fetahu.

Hap pozitiv e sheh rikthimin e VV-së në Kuvend edhe analisti Islam Krasniqi, i cili beson se tani e tutje kundërshtimet në Kuvend do të jenë shumë më të matura.

“Rikthimi i tyre duhet të shihet në mënyrë pozitive, sepse duhet ta japin edhe ata kontributin e tyre në aspektin e përmirësimit të mirëqenies së qytetarëve të vendit, sepse mungesa e opozitës po iu mundëson që edhe deputetët e pozitës të jenë të pasjellshëm, nuk po mund të krijojë kuorum për seanca, ngase shumë prej tyre vetëm hynë nga njëra derë, e shkruajnë emrin e tyre (për vete, e ndoshta edhe për ndonjë koleg të tyre, sa për mëditje dhe dalin), dhe nuk po mund të bëjnë as miratimin e ligjeve më të nevojshme që janë në interes të vendit”, tha Krasniqi për “Kosova Sot”.

Krasniqi thotë se skenat mund të acarohen në cilindo rast që koalicioni PDK-LDK do të provojë t’i fusë në rend dite Demarkacionin dhe Asociacioni.