21.8 C
Prizren
E premte, 29 Mars, 2024

Kongoli: Letërsia shqipe po zhvillohet normalisht

fatos KongoliShkrimtari Fatos Kongoli vjen para lexuesit me romanin “Njeriu me fat”. Kësaj here me një stil ndryshe. Libri ka në qendër një vrasje të pazbardhur. Në një intervistë për gazetën “Shekulli”, Kongoli tregon për punën që ka bërë me këtë roman, duke marrë spunto edhe nga ngjarjet e fundit për shkatërrimin e hoteleve luksoze në zonat bregdetare, për letërsinë, por dhe për fatin e tij personal. Por sa me fat e konsideron veten Kongoli? Cili është lexuesi i tij? Shkrimtari këtë vepër nisi ta shkruajë që para dy vjetësh. “Njeriu me fat” është libri i fundit i Kongolit, botim nga “Toena” pas romanit “Sido- re-la”. Kongoli ka fituar tre herë çmimin kombëtar letrar për librin më të mirë të vitit në prozë të dhënë nga Ministria e Kulturës, me romanet: “Kufoma” (1995) ; “Dragoi i fildishtë” (2000); “Ëndrra e Domokleut” (2002) dhe fitues i çmimit “Balkanika” me po këtë roman. Libri i tij, “Lëkura e qenit”, që ai vetë e ka cilësuar si punën e tij më të mirë, është botuar kohët e fundit në serbisht. Më pas libri është paraqitur edhe në Panairin e Librit në Beograd. Librat e Kongolit janë përkthyer edhe në frëngjisht, gjermanisht, spanjisht, sllovakisht, polonisht, italisht dhe së fundmi në gjuhën esperanto.

Zoti Kongoli, ktheheni në Tiranë për promovimin e librit “Njeriu me fat”. Çfarë sjell nëpërmjet këtij romani?

Në hyrje, ky libër nis si një roman policesk. Inspektori i policisë ndonëse është në prag të pensionit, është dhe një personazh i njohur imi, që e kam prezantuar në dy romanet e tjerë; “Jeta në një kuti shkrepësesh” dhe “Te porta e Shën Pjetrit”. Këtu e risjell përsëri këtë personazh, jo vetëm për ta zhvilluar si personazh, por se nëpërmjet tij unë ndërtoj gjithë librin. Në prag të pensionit ky ngarkohet me zbardhjen e një krimi që ka ndodhur. Ka ndodhur një krim në bregdetin shqiptar që ka një emër disi të çuditshëm, jo të zakonshëm, një emër shekspirian “Elsinor”. Elsinor, Shekspiri ka quajtur një kështjellë në Danimarkë, ku zhvillohen ngjarjet e tragjedisë Hamleti, kurse një biznesmen shqiptar ka ndërtuar aty një hotel me këtë emër, që një ditë përpara se ta përurojë ia hedhin në erë. Ky është vetëm sfondi i këtij libri. Në qendër të tij janë dy histori paralele dashurie, njëra reale, tjetra virtuale, të personazhit kryesor Gentian Engjëlli, pedagog i ri i frëngjishtes te Gjuhët e Huaja, përkthyes me të ardhme, siç e cilësojnë. Dashuria reale është një bionde e quajtur Kleopatra. Ajo virtuale, një vajzë me sy të mëdhenj të zinj, e quajtur Vega. Dhe një ëndërr e fshehur, më turbulluesja e Gentian Engjëllit: t’u largohet përkthimeve, të bëhet romancier. Dhe nga kjo përcakton këtë personazh. Ai është i martuar dhe ka një grua të bukur, prandaj e quan veten me fat, por është i dashuruar pas një vajze iluzive me sy të zinj që këtij i ngjall dëshirën që ‘i recitojë një lajtmotiv në gjermanisht: “Shikomë në sy vogëlushe”.

Ka elemente autobiografikë në këtë roman?

Në këtë roman nuk ka elemente autobiografike, sepse është i gjithë fantazi.

Romanet tuaj janë vlerësuar dhe përkthyer edhe jashtë vendit. Çfarë do të thotë kjo për një shkrimtar ?

Përkthimi jashtë i librave të mi nuk do të thotë asgjë. Është vetëm një kënaqësi, sepse në radhë të parë unë e konsideroj veten me fat që librat e mi lexohen në Shqipëri. Këtë nuk e them sa për të kaluar radhën, por lexuesi im i parë për të cilin unë shkruaj, është lexuesi shqiptar. Kam filluar të shkruaj kur nuk më shkonte mendja që librat e mi do të botoheshin jashtë vendit, sepse kjo ndodhi më pas. Sigurisht ka dhe një pjesë që nuk më lexojnë, pasi jo të gjithë i kanë lexuar librat e mi. Por mendoj se fillimisht duhet të kalosh njëherë nëpërmjet lexuesit tënd, që të mund të pëlqehesh dhe jashtë.

Cili është libri i fundit që keni lexuar në shqip?

Ka kohë që unë lexoj pak, jo më si dikur . Koha që kur lexoja shumë e shkruaja pak ka kaluar, sepse tani nuk kam as kohë për të lexuar. Leximet e mia tani janë fragmentare. Nuk i lexoj të gjithë librat dhe nuk mund të jap një mendim global për letërsinë e sotme. Por unë mund të them, me aq sa e ndjek letërsinë, jo si dikur kur lexoja çdo libër, letërsia shqipe ndjek rrugën e saj normale të zhvillimeve.

Organizatorët e librit janë shprehur se aktualisht “libri është në krizë”, por sipas jush çfarë po ndodh me letërsinë shqipe?

Letërsia shqipe ka periudhën e vetë, ashtu si edhe të gjithë letërsitë e botës që kanë sa të duash mediokritete, kanë vepra të mira, por kanë dhe kryeveprat e mëdha që nuk bëhen dot kollaj. Letërsia jonë është në këtë rrugë, letërsia e një vendi të vogël, me hapësira të vogla që po zhvillohet, me një zhvillim normal. Njerëzit thonë pse tek ne nuk ka një Shekspir, Servantes, etj, madje edhe personazhi im në shënimet e veta e shtron këtë pyetje, por ta shtrosh këtë pyetje është pak infantile. Çdo letërsi ka vendin e vet. Unë mendoj se letërsia e sotme ashtu si unë e shikoj, zhvillohet normalisht me faza, kur ka vërtetë prodhimtari të mirë dhe nga faza kur nuk ka. Dëgjova që u tha për këtë panair që ka pak libra, 50 për qind më pak. Libri është pasqyrë e letërsisë, por këtu në panair ka dhe letërsi të huaj, por dhe sikur të jenë 50 për qind më pak letërsi, kështu zhvillohet. Letërsia nuk është si fabrikë prodhimi e tekstileve apo si doganat, që realizon 100 për qind, letërsia ka ligje të tjera zhvillimi.

Duke marrë spunto nga titulli i romanit “Njeriu me fat”, ju sa me fat e konsideroni veten?

I bashkohem mendimit që fati është përcaktues në jetën e njeriut. Ndikon shumë, luan rol përcaktues, por në këtë pikëpamje unë nuk ankohem për atë fat që kam pasur. Ai ka qenë fati im.

Më Shumë

Në gjendje të dehur sulmoi fizikisht nënën e tij, arrestohet i dyshuari në Suharekë

Policia e Kosovës ka njoftuar për një rast të dhunës në familje. Rasti ka ndodhur në Suharekë, ku një person në gjendje të dehur ka...

MAPL-ja ndan mbi 8 milionë euro për 11 komuna

Ministri i Administrimit dhe Pushtetit Lokal (MAPL), Elbert Krasniqi, ka bërë me dije se janë ndarë 8 milionë euro në 11 komuna të Kosovës. Në...

Lajmet e Fundit