Për katër vjet rresht, CIA u përpoq përmes një operacioni të fshehtë të depërtonte në Shqipëri e të rrëzonte regjimin e Enver Hoxhës. Një operacion që përfshiu shumë njerëz dhe përqendroi sytë e Perëndimit drejt vendit të vogël të Ballkanit, i cili sapo kishte nisur dekadën e parë të izolimit.“Wikileaks” vazhdon të nxjerrë në pah kabllograme sekrete të dërguara nga zyrat diplomatike, të vendeve të përfshira në mision, të cilat sjellin një version tjetër për ngjarjen. I quajtur një nga operacionet më të rëndësishme pas Luftës së Dytë Botërore nga Perëndimi, i koduar “Pas perdes së hekurt”, dështimi i tij do ta bënte Perëndimin ta mbante larg mendjen nga Shqipëria për një kohë të gjatë.

Plani i operacioni parashikonte veprime të koordinuara mes shqiptarëve brenda dhe jashtë vendit, me mbështetjen direkte të shërbimeve sekrete britanike dhe amerikane, që do të konkludonin me vendosjen e një regjimi antikomunist. Forcat antikomuniste brenda vendit do të përgatisnin terrenin dhe do të bashkërendonin veprimet me grupet që do të hynin ilegalisht në Shqipëri, kryesisht emigrantë shqiptarë të larguar në përfundim të Luftës së Dytë Botërore, ose më parë, të rekrutuar në vende të ndryshme të botës, si Egjipt, Itali dhe Greqi.

Këta trupa do të stërviteshin në Qipro, Maltë dhe në Gjermaninë Perëndimore e do të synonin të realizonin komplotin në vitet 1949-1953.Plani ishte aq sekret, saqë lidhja mes grupeve britanike dhe amerikane iu besua një personi të famshëm në botën e spiunazhit, Kim Filbit, i cili ishte kryeagjenti i Britanisë në Uashington DC, që më pas rezultoi se punonte për llogari të KGB-së sovjetike.

Pranohet tashmë se ka qenë pikërisht ai që ia kaloi Moskës të gjitha informacionet e këtij plani, e cila informoi menjëherë për këtë Enver Hoxhën. Si rezultat i kësaj, të infiltruarit në Shqipëri u vranë dhe familjet e tyre u larguan nga vendi. Më shumë se gjysmë shekulli më pas, artisti i njohur Armando Lulaj kërkon ta rikthejë në vëmendjen e publikut, duke e përdorur atë për të krijuar një vepër artistike. Për performancën e tij, ai do të ndihmohet nga pianisti i njohur anglez John Tilbury, i cili më 29 korrik do të jetë në Shqipëri për të prezantuar veprën e krijuar bashkë me Lulajn. Në një kohë, të quajtur shpesh si luftë informacionesh, Lulaj sjell në Tiranë një provokim mbi sigurinë diplomatike dhe rrjedhjet e informacionit.

Performanca e Lulajt organizohet nga TICA (Tirana, Instituti i Artit Bashkëkohor) dhe Jan Van Eyck. Kjo është hera e parë që një ngjarje e tillë tentohet të kthehet në muzikë, transmeton Gazeta-Shqip. Përmes toneve të forta të pianos së mjeshtrit Tilbury, Lulaj do të sjellë një teatër të vërtetë …Mes 452 kabllogrameve të dala nga kjo ngjarje, Lulaj ka zgjedhur për të lexuar disa prej tyre.

Leximi i Lulajt do të shoqërohet nga tingujt e pianos së Tilbury, për të risjellë përmes këtij kompozimi një imazh përmes ndjesive për atë periudhë. Artisti do të nisë një rrugëtim në dy dekadat e komunikimit sekret dhe konfidencial në Shqipëri, “klasifikuar” në të gjitha kategoritë e korrupsionit, marrëdhënieve ndërkombëtare, trafikimit, portreteve të politikanëve, me artin e shkallës së fundit. Performanca e Lulajt do ta sjellë të plotë tensionin e një jete të tillë, shkeljen e rregullave shtetërore, kabllot, njoftimet… Bashkë me kabllot e përzgjedhura artisti do të lexojë dhe pjesë nga libri i njohur i Ray Bradbury “Fahrenheit 451”, tema e të cilit është pikërisht izolimi.

Ajo që e bën interesante performancën e Lulajt, përveç temës, është dhe fakti se në të do të interpretojë një artist i njohur në botën e muzikës klasike, siç është John Tilbury. I lindur më 1936-n, ai është konsideruar si një nga interpretuesit më të shquar të muzikës së Morton Feldman. Gjatë viteve 1960, ai është lidhur ngushtë me kompozitorin Cornelius Cardew. Biografinë e plotë të veprës së këtij kompozitori ai e ka hedhur në treg në një CD të quajtur “Një jetë e papërfunduar” më 2008-n. Ndërsa Armando Lulaj është një emër i njohur në artin bashkëkohor shqiptar. Në vitin 2006, ai fitoi çmimin “Unfri” me videon “Time out of Joint” realizuar në Sharrë. Në vitin 2007 ai prezantoi Shqipërinë në Bienalen e Venecias. Autor i një sërë punëve, të cilat kërkojnë të prekin tema të ndjeshme të vendit, siç është e shkuara komuniste, apo elemente të asaj çfarë ka ndodhur pas viteve ‘90, Lulaj gjithnjë sjell reflektime të thella me veprat që prezanton.

I shpërblyer me Çmimin “Ymer Elshani” për këtë vit nga Karvani i Shkrimtarëve për Fëmijë “Agim Deva”, libri “Zogu fle në çinar”i Nexhat Halimit është i rrallë në shumë aspekte; për nga forma e realizimit, për mjeshtërinë e vargnimit, tematikën mozaik të përditshmërisë e vlerën e pamohueshme artistike.

Shkrimtari Nexhat Halimi, i njohur në letrat shqipe me botime librash që nga viti 1969, kur botoi librin e parë, “Parakalimi i etjeve” ka arritur të pasurojë letërsinë shqipe me një fond librash të zhanreve të ndryshme, si për të rritur, ashtu edhe për fëmijë.

Fillimisht ishte i përqendruar në fushën e krijimeve për të rritur, me kontribute të çmueshme në poezi dhe në prozë, ndërkaq viteve të fundit i është përkushtuar edhe letërsisë për fëmijë, dashurisë së tij të hershme, duke e pasuruar atë me titujt e librave: “Molla e fshehur”, “Lulja që qan”, “Fyelli i gjallë”, “Kotelja e artë”, “trëndafili me zemër”, “Vetëtima e shpatës”etj.

Kohë më parë Halimi u prezantua para lexuesve me librin më të ri dedikuar fëmijëve, me titull “Zogu fle në çinar”. Dedikimi i përmendur në këtë rast nuk mund të ketë dedikim absolut, për shkak se ky libër ia vlen të lexohet edhe nga të rriturit, të lexohet dhe të analizohet, me ç`rast lexuesi do të përballet ja vetëm me përvojën krijuese dhe mjeshtërinë në vargnim, por edhe me përmbajtjen e veprës, me tërësinë e saj e cila bart më vete mesazhe kuptimplota jo vetëm për mundësitë receptuese dhe për imagjinatën e fëmijëve, shkruan shkrimtari dhe poeti Ibrahim Kadriu.

Përmendja e mjeshtërisë në vargnim ka të bëjë me skalitjen e vargjeve që i bën autori në formën e sonetit, formë kjo e cila kërkon njohuri estetike dhe disiplinë rrokjesh, rimash dhe vargjesh. Si i tillë, ky libër është i rrallë, që zakonisht shkruhet nga krijues të rrallë, nga të tillë të cilët letërsisë ia kushtojnë tërë qenien. Nexhat Halimi e dëshmon këtë me librin “Zogu fle në çinar” pra me zogun e tij, që me vlerën artistike arrin të fluturoj lart dhe të të jap mundësi që, gjatë leximit, të relaksosh shpirtin me imazhe që dalin herë drejtpërdrejt, herë përmes kuptimeve aforistike dhe metaforave të qëlluara, siç janë vargjet, psh: “Udha nga shtatori në qershor të përket dhe ty/ Udha nëpër pyll të errët, por e ylbertë…” apo vargjet mbi konceptin e lirisë, etj,transemton Koha.net

“Zogu fle në çinar”, kurorë sonetike – katërmbëdhjetë vjersha dhe me magjistralin përmbyllës, por edhe me vjershat e tjera të sistemuara në ciklin “Udha deri në zemër” na vjen me ngjyrime kuptimesh që grishin fantazinë e fëmijës për ta kuptuar botën me të gjitha nuancat, botën që e rrethon dhe shpesh nuk e kupton. Autori e ka gjetur mënyrën më të përshtatshme për grishjen e kureshtjes së lexuesit, duke ia ofruar përditshmërinë si një lloj mozaiku, ku gjejnë vend edhe bleta, edhe geri, edhe mësuesi, edhe plaku, edhe postieri, edhe Skënderbeu; ku në mënyrë të përshtatshme spikaten edhe atmosfera njerëzore, dashuria për të bukurën, lirinë, madje edhe pavarësinë. Në këtë mozaik preokupimesh, të shndërruara në ritme vargjesh, Nexhat Halimi krijon optimizëm, dashuri për jetë pas ditëve të ethshme të përjetuara nga trysnitë e luftës.

Libri, në çdo poezi e kësaj kurore sonetike është ilustruar nga Salih Lutolli –AGI.

Librin nuk e ka shkruar vetë, por meçe njihet si pro-sllav, ish diplomati zviceran, i cili ishte kapur nga kamerat në vitin 2011 duke vjedhur në Kosovë, nuk ka hezituar ti jap një libër për Josip Broz Titon, ambasadorit në Bernë, Naim Males.

Ambasadori i Kosovës në Zvicër e ka pranuar dhuratën, megjithëse nuk dihet ku ka ndodhur solemniteti.

Indeksonline posedon një kopje të librit ku shihet nënshkrimi i diplomatit të lartë zviceran që pati shërbyer në Kosovë, e i cili ishte zënë duke vjedhur në një fitnes në Prishtinë. Ai që larguar më pas nga Kosova.
Ky diplomat, ka qene oficer i shërbimit sekret zviceran në Kosove dhe njihet si pro-serb

Universiteti Veror Ndërkombëtar i Prishtinës, sivjet me rol lobues për njohje të Kosovës tek shtetet që ende nuk e kanë njohur, ka mbledhur studentë nga 25 vende të rajonit, Evropës e më gjerë, të cilët vazhdojnë të ndjekin kurse të ndryshme deri më 2 gusht. Edhe pse sivjet ky eveniment do të lobojë për njohjen e shtetit tonë, studentët nga Serbia, nuk dëshirojnë të komentojnë rreth kësaj çështje.

Studentja serbe, Millena Popin, e cila studion në degën e marketingut të Fakultetit Ekonomik në vendin e saj dhe po ndjek një kurs në Universitetin Veror Ndërkombëtar të Prishtinës, nuk dëshiron të komentojë rreth rolit lobues të këtij Universiteti për njohjen e shtetit të Kosovës nga vendet të cilat ende nuk e kanë njohur atë.

Por, ajo thotë për Radio Kosovën se ndihet shumë mirë në Kosovë, duke shkëmbyer eksperienca interesante me studentët shqiptarë dhe ata të huaj.

“Unë nuk kam koment. Kjo është një eksperiencë e mirë, këtu në Kosovë po ndihem mirë, kam njohur njerëz të rinj, studentë nga shtete të ndryshme të botës. Unë kam qenë në Kosovë edhe para tri vitesh dhe po shoh ndryshime dhe zhvillime pozitive. Prishtina çdo ditë e më shumë po zhvillohet dhe po i ngjanë një metropoli evropian”, theksoi ajo.

Ndërsa, Kristina nga Gjermania, studente e gazetarisë, që ndjek kursin Kampanja e Mediave Shoqërore në Universitetin Veror të Prishtinës, tha se pjesëmarrja në këtë eveniment është eksperiencë e veçantë, pasi asaj i pëlqen të udhëtojë për të njohur sa më shumë njerëz.

“Është një eksperiencë shumë e mirë dhe mua më pëlqen të udhëtoj shumë. Kam udhëtuar në shumë vende të ndryshme dhe kjo është një ndër eksperiencat më të mira të marr pjesë në Universitetin Veror. Më pëlqen të takohem me shumë njerëz, të krijoj kontakte të reja, të flasim për shumë gjëra me studentë dhe profesorë. Njerëzit këtu janë shumë të afërt dhe po shikoj një shtet që është duke u zhvilluar”, tha ajo.

Numri i studentëve që sivjet po ndjekin edicionin e 13-të të universitetit veror është rreth 500. Profesorët vendorë dhe ndërkombëtar po ligjërojnë në 24 kurse nga fusha të ndryshme. Gjatë ditëve të Universitetit Veror organizohen edhe aktivitete të tjera të ndryshme përmes vizitave me karakter kulturor, ekskursione, aktivitete sportive, e të tjera.

Të brengosur për mosfunksionimin e Kinemasë “Lumëbardhi” në Prizren, një grup i të rinjve në vitin 2000, vendosën të organizojnë festivalin e filmit të shkurtër dhe dokumentar “DokuFest”. Ata refuzuan çdo pritje të institucioneve, që të veprojnë në zhvillimin e kulturës në këtë qytet. Kishin vendosur që ta marrin përgjegjësin për rikthimin e funksionimit të Kinemasë së qytetit, duke organizuar këtë festival.

Në edicionin e parë të festivalit “DokuFest”, ky grup nuk kishte arritur t’i mblidhte më shumë se 20 filma nga Kosova, Maqedonia dhe Bosnja.

Trembëdhjet vjet pas në adresë të këtij festivali kanë arritur qindra filma nga të gjitha shtete e botës. “DokuFest” në edicionin e këtij viti do të shfaq programin e filmave në 7 programe garuese. Festivali do të hapet më 17 gusht me shfaqjen e filmit të shquar Stories Ëe Tell nga Sarah Polley në kinemanë Lumbardhi.

Hapja e festivalit poashtu do të shënohet me shfaqjen e filmave në kinematë e tjera, përfshirë shfaqjen e filmit nga Gara e Filmave për Ambientin Blackfish nga Gabriela Coëperthëaite dhe The Human Cargo nga Daniele Vicari nga Gara e Filmave për të Drejtat e Njeriut, mes tjerash.

Një numër i filmëbërësve do të jenë prezent në këtë edicion të këtij festivali , përfshirë Jason Osder me Let The Fire Burn, Mia Engberg me Belleville Baby, Oskar Alegria me The Search For Emak Bakia, Yuri Ancarani me Da Vinci, Lana Ëilson me After Tiller dhe Ric Esther Bienstock me The Tales From the Organ Trade. Shumica e regjisorëve nga Gara e Filmave nga Ballkani dhe Gara Nacionale do të jenëprezent, e poashtu edhe regjisorët dhe producentët nga Gara e Filmave të Shkurtër. Në total më se 100 filmëbërës do të jenë prezent në festival.

“Ne jemi të gëzuar të prezantojmë një program të zgjeruar të filmave garues në DokuFestin e këtij viti, me filma të cilët e portretizojnë botën bashkëkohore në menyrë të guximshme, provokative dhe të sinqertë. Filma për bletë, anije dhe macën e quajtur Baby, piratët e Detit të Zi, mblesit nga Ballkani, punk vajzat me maska apo eksodin masiv janë vetëm një pjesë e seleksionimit eklektik të filmave garues këtë vit dhe ne mezi që po presim t’i ndajmë këta filma me publikun tonë në gusht”, thotë Veton Nurkollari, Drejtor Artistik i “DokuFest”.

Nurkollari tregon se në fillim nuk kanë pasur ambicie që të arrihet ky sukses. ”Kur kemi filluar organizimin e festivalit nuk kemi pasur ambicie që të arrijmë këtë sukses, të cilën e kemi sot. Nuk kemi menduar se ky festival do te jet më i madhi në krejt rajonin. Qëllimi kryesor i yni në atë kohë ka qenë, që të funksionojë Kinemaja “Lumëbardhi” në Prizren”, thotë Nurkollari.

Sipas tij, gradualisht nëpër edicione ka filluar të shtohet edhe numri i vullnetarëve , filmave, shikuesve dhe mysafirëve derisa festivali ka arritur suksesin e sotshëm. “Këtë sukses e kemi arritur me punë, por mund të them se kemi pasur edhe fat”, shprehet Nurkollari.

Përkundër rritjes dhe zhvillimit, Nurkollari tregon se organizimi i festivalit krahasuar me vitet e kaluara është më lehtë të realizohet. “Të gjithë tash e kanë kuptuar se ky festival është shumë i rëndësishme jo vetëm për Prizrenin, por edhe për Kosovën”, shprehet ai.

Ai thotë se interesimi i madh për të marrë pjesë në “DokuFest” nga regjisorët e filmave ndërkombëtar, por edhe nga mysafirët vjenë edhe për shkak dëshirës për të vizituar Kosovën.

Edhe Aliriza Arënliu, thotë se “DokuFest” është njëra prej ngjarjeve kulturore më të rëndësishme në Kosovë. “Ne pretendojmë që në të ardhmen nga ky festival të ketë edhe produkte kulturore”, shprehët Arënliu.

Ai tregon se mysafirët nga jashtë në festivalin “DokuFest” nuk vijnë dhe shkojnë me të njëjtin perceptim. “Mysafirët në këtë festival dhe Kosovë vijnë me perceptime të ndryshme, mirëpo kur shkojnë nga këtu shkojnë me tjetër perceptime. Ata bëhen avokat natyral i këtij vendi”, shprehet Arënliu.

Krahas komunikimit me vendet perëndimore, “DokuFest”, gjatë këtyre viteve ka luajtur një rol edhe në shkëmbimin kulturor mes vendeve të botës./PrizrenPress.com/