Për tri ditë me radhë autorë të ndryshëm kanë lexuar krijimet e tyre në Festivalin Ndërkombëtar të Letërsisë “Polip”, në gjuhë të ndryshme dhe nga kultura të afërta e të largëta, por për këto tri ditë është diskutuar dhe për tema që ngrenë pikëpyetje jo të vogla në fushën e letërsisë, si ajo që shtron pyetjen se “çfarë mund të përkthehet e çfarë nuk mund të përkthehet?
Apo tema mbi raportin letrar të dekadave të fundit mes jetës letrare në Kosovë dhe asaj në Serbi.
“Vëzhgimi i Letërsisë” ishte tema bosht e këtij festivali, temë kjo e cila mundësoi në një farë mënyre të shohim çfarë ndodh me vendet përreth nesh, autorëve dhe krijimi në kulturat e tyre.
Përvoja duket të mos jetë e vogël. Disa nga autorët pjesëmarrës të festivalit, thonë se ky festival vit pas viti është duke u bërë edhe më i mirë dhe shkëmbimi i kulturave të ndryshme përmes tij, po ofron mundësi zgjerimi të kulturave tona.
Tomislav Markovi?, shkrimtar nga Serbia dhe njëkohësisht mysafirë në programin e Artistëve në Rezidencë të Qendrës Multimedia “Qyteti pa lumë”, thotë se ideja e përbashkët e të dyja qendrave asaj të Prishtinës dhe Beogradit për një festival të tillë, është duke u zhvilluar më mirë vit pas viti.
“Kjo është hera e katërt që po mbahet ky festival, ideja e përbashkët e të dyja qendrave është duke sjellë rezultate pozitive sa i përket shkëmbimit të kulturave nëpërmjet letërsisë”, ka thënë Markovi? për “Zërin”.
Ndërkaq, Zlatko Pakovi? i cili ishte moderator në panelin e fundit për këtë edicion të “Polip” që për temë kishte “Bashkëpunimin kulturor mes Prishtinës dhe Beogradit 1989-2014”, thotë se nuk mund të japë një mendim të plotë se sa po ndikon ky festival në përmirësimin e marrëdhënieve kulturore mes Prishtinës dhe Beogradit.
“Ajo që mundem unë ta konstatoj është se kjo po ndikon shumë në kalimin e kontakteve të miqësisë mes nesh, që jemi pjesë e këtij festivali këtë vit. Në këtë rast miqësia ka këtë kuptim se ne bashkërisht japim nga vetja më shumë sesa që kishim dhënë vetë. Arsyeja pse njerëzit vinë në këtë festival nuk është se kanë dëshirë vetëm për të vendosur komunikimin mes Serbisë dhe Kosovës. Nuk është kjo primare, por janë një lloj krijuesish të cilët gjithmonë janë të hapur për komunikime ku mësojnë nga njeri-tjetri”, ka deklaruar Pakovi? , duke shtuar se nuk kanë ardhur si delegatë të Serbisë, por vetëm që të provojmë me miqtë tanë nga Kosova dhe vendet tjera, të nisim t’i zgjidhim problemet e përbashkëta, thotë ai.
Kritiku i artit, përkthyesi, analisti, Shkëlzen Maliqi i cili ishte pjesë e paneleve të diskutimit, thotë se përderisa jemi dy shtete fqinje ne duhet të kemi njohuri për njëra tjetrën. “Neve na duhet të njihemi më shumë me njëri-tjetrin, e sidomos grupet letrare dhe të artistëve të cilët kanë botëkuptime të njëjta dhe të cilët ndonjëherë kuptohen më mirë te grupet e ngjashme të fqinjve se në vendet e veta”, ka thënë Maliqi, duke shtuar se kur dy e më shumë skena komunikojnë mes veti frymëzohesh, merr ide të ngjashme dhe kulturë më të gjerë për çdo gjë.
Autorja nga Serbia, Borka Pavi?evi? tregon për atë se si njerëzit për shkak të paragjykimeve politike që kanë, nuk e kuptojnë se të vish në Kosovë nuk paraqet asnjë lloj rreziku.
“Kohëve të fundit është bërë si një lloj ideologjie që lidhjet të krijohen përmes kulturës, dhe politikanët tash kërkojnë nga artistët që të marrin përgjegjësin për rregullimin e raporteve. Kohëve të fundit ka pasur përparim në krahasim me kohërat e mëparshme kur ka qenë e tmerrshme ndërhyrja e politikes në kulturë”, u shpreh Pavi?evi?.
Pavi?evi? më pas ka shtuar se atmosfera në festival ka qenë e mrekullueshme, pasi që kemi pasur rastin që të dëgjojmë shumë gjuhë, të cilat kanë krijuar kështu një diapazon të gjuhëve duke e bërë edhe më të bukur festivalin.
Ndërkaq, ata që e kanë vënë në jetë Festivalin e Letërsisë, thonë se çdo gjë ka shkuar mirë gjatë tri ditëve të tij.
“Kemi pasur afro tridhjetë mysafirë pjesëmarrës, ku në mesin e tyre kishte autor, poet, dramaturg e përkthyes. Në këtë edicion kishim nderin që autorët e përzgjedhur nga Serbia, janë disa shkrimtarë më aktual të njohur në Serbi, por edhe në rajon. Ne shpresojmë dhe mendojmë që përmes festivalit “Polip” por edhe sferave tjera kulturore mund të tejkalohen edhe barrierat politike që momentalisht ekzistojnë në mes Republikës së Kosovës dhe Serbisë. Letërsia dhe përkthimi letrar janë të rëndësishme për të krijuar mundësinë për një shkëmbim kulturor në rajon por edhe në gjithë boten”, ka pohuar Nita Hasani, menaxhere kulturore në Qendrën “Multimedia”.
Festivali ka nisur të premten mbrëma, ndërkaq mbrëmë, në natën e mbylljes kanë lexuar krijimet e tyre autorë si: Shkëlzen Maliqi, Ardiana Shala Prishtina, Saša Ili?, Arber Selmani, Hristo Boytchev, Adil Olluri, Hana Dalipi, ndërkaq e kanë mbyllur me muzikë, artistët Enes Bajramliqi, Ilir Bajri dhe Dukagjin Muhaxheri.
Ky ishte viti i katërtë i mbajtjes së festivali, i cili organizohet nga Qendra “Multimedia” në Prishtinë në bashkëpunim me “Beton International / RK Links”, një organizatë kulturore nga Beogradi. (Zëri)