Shkruan: Fareed Zakaria
QËNDRIMI I BUTË I PRESIDENTIT AMERIKAN NDAJ PUTINIT
Republikanët sot kanë një pikëpamje më të favorshme për Putin-in sesa demokratët
Është një pozitë kaq e pazakonshme për Trumpin, që lutet për një lloj shpjegimi. Sikurse në politikën vendore, ku ai ka humbur në gjithë hartën politike, në politikën e jashtme, Trump ka mbajtur qasje të qartë dhe konsistente për tri dekada
Zbulimet e fundit për Rusinë dhe fushatën e presidentit Trump janë të përdorshme, sepse mund të ndihmojnë në zbulimin e misterit, që gjithmonë ka qenë në qendër të këtij tregimi. Përse Trump ka një qëndrim kaq të butë karshi presidentit rus Vladimir Putin? Është një pozitë kaq e pazakonshme për Trump-in, që lutet për një lloj shpjegimi. Sikurse në politikën vendore, ku ai ka humbur në gjithë hartën politike, në politikën e jashtme, Trump ka mbajtur qasje të qartë dhe konsistente për tri dekada. Në vitin 1987, në deklaratën e tij të parë të madhe për politikën publike, në disa gazeta ai bëri një reklamë ku fillonte: “Për dekada, Japonia dhe kombet e tjera kanë shfrytëzuar Shtetet e Bashkuara të Amerikës”. Në reklamë ai po ashtu ka shtuar: “Arabia Saudite, vend që ekzistenca e saj pak a shumë është në duart e Shteteve të Bashkuara të Amerikës” dhe e tëra “aleat që nuk do të ndihmojë”.
Disa vende, në listën e mashtruesve
Kjo qasje e përgjithshme e Trump-it kurrë nuk është lëkundur. Ai ka shtuar disa vende në listën e mashtruesve, së fundmi Kinën dhe Meksikën. Së fundmi, në librin e fushatës së tij ai ka shkruar: “Ekzistojnë njerëz që do të dëshironin të mos mund t’i referohem Kinës si armik. Por, saktë- sisht të tillë janë”. Gjatë fushatës, ai ka thënë: “Ne nuk mund t’i lejojmë Kinës ta dhunojë vendin tonë”. Disa muaj para se ta shpallte kandidaturën e tij, në rrjetin shoqëror “Tweeter”, kishte shkruar: “Nuk dua gjë të bëj me Meksikën pos ta ndërtoj një MUR të pakalueshëm dhe të ndalohet rrjepja e Shteteve të Bashkuara”. Trump është ajo që historiani Walter Russell Mead e quan një “Jacksonian” mbi politikën e jashtme (pas Andrew Jackson), dikush thellë- sisht skeptik dhe instinktivisht armiqësor ndaj kombeve dhe liderëve të tjerë, të cilët besojnë në një fortesë që mendon biznesin e vet dhe nëse është i shqetësuar, do të ‘bombardojë’ nga kundërshtarët e saj dhe pastaj të tërhiqet përsëri në atdheun e tij.
Reaksioni i Trump-it, me emocion
Ky ishte qëndrimi themelor i Trump-it ndaj botës, me përjashtim të Rusisë dhe Putinit. Dhjetë vite më parë, kur të hollat e Rusisë po depërtonin në Perëndim, Trump kishte filluar të lavdërojë vendin dhe liderin e saj: “Shikojeni Putin-in .?.?. ai po bën një punë të hatashme në ndërtimin e imazhit të Rusisë e po ashtu edhe po ndërton periudhën ruse”. Në vitin 2013, Putin ka shkruar një opinion në “New York Times” ku përpiqej të mënjanonte administratën e Obama-s nga përgjigjja ndaj përdorimit të armëve kimike nga qeveria siriane. Aty, ai pohon se gazi helmues ishte përdorur nga opozita siriane për të mashtruar Uashingtonin për të sulmuar regjimin. Reaksioni i Trump-it ishte plot emocion.
“Unë kam menduar se ishte shkruar në mënyrë të mahnitshme .?.?. letra. .?.?. unë mendoj se ai dëshiron të bëhet lider botëror dhe pikërisht tani ai po e bën këtë”. Trump kaq shumë e adhuron Putin-in, saqë imagjinon se që të dy janë takuar, duke bërë disa pohime të rreme, së paku pesë herë në publik.
“Në krejt drejtësinë për Putin-in, po thoni se ai ka vrarë njerëz. Unë nuk e kam parë këtë”, kishte thënë ai në vitin 2015. “A ishit në gjendje për ta dëshmuar këtë”? Kur ishte përballur më herët me këtë gjatë këtij viti, ai e ka mohuar këtë, duke thënë: “Ne kemi shumë vrasës. Çfarë, ju mendoni se vendi ynë është kaq i pafajshëm”? Trump nuk do t’i bënte këto arsyetime për ndonjë përparësi politike. Partia Republikane në mënyrë instinktive është tërhequr drejt Rusisë, megjithëse në një shenjë të ndryshimit të shtrirjes së SHBA-së, republikanët sot kanë një pikëpamje më të favorshme për Putinin sesa demokratët, me 20 pikë.
“Nuk ka asgjë që mund të mendoj më shumë se Rusinë ta kemi mik”, ka deklaruar Trump në një konferencë shtypi në muajin korrik të vitit të kaluar. Fushata e tij me sa duket e ka ndjekur këtë ide. Ai ka caktuar si këshilltar të lartë për politikë të jashtme Michael Flynn, një njeri që kishte shprehur prirjet pro-ruse dhe, tani e dimë, ishte paguar nga qeveria ruse.
Paul Manafort, që për pak kohë ishte kryesori i fushatës së Trump-it, ka pranuar me miliona dollarë nga partia pro ruse e Ukrainës. Gjatë Konventës Republikane, kishte një gjuhë të pazakontë për pushtimin rus të Ukrainës. Dhe kur u zgjodh, Trump si Sekretar të Shtetit ka zgjedhur Rex Tillerson, që ishte shpërblyer me çmimin më të lartë që një i huaj mund ta marrë dhe ka “lidhje shumë të afërt” me Putinin. Në fund, ka kontakte të përsëritura midis pjesëtarëve të fushatës dhe të familjes së Trump-it me zyrtarë kyçë të Rusisë, që përsëri duhet të jenë unikë për Rusinë. Është e mundur që ka shpjegime beninje për të gjitha këto. Me gjasë Trump-i e adhuron si lider Putinin.
Ndoshta, ai e ka blerë në botëkuptimin e këshilltarit të tij të lartë Stephen K. Bannon, në të cilin Rusia nuk është një armik ideologjik, por një mik kulturor, një vend i bardhë i krishterë që lufton myslimanët e zymtë. Por, me gjasë ka ndonjë arsye apo shpjegim tjetër për këtë servilitet të gjatë për Rusinë dhe liderin e saj. Kjo është enigma tani në zemrën e presidencës së Trump-it, të cilën këshilltari special Robert S. Mueller III pa dyshim se do të tentojë ta zgjidhë.
Fareed Rafiq Zakaria është gazetar indiano-amerikan dhe autor. Ai është udhëheqës i emisionit në “CNN”, me titull “Fareed Zakaria GPS” dhe çdo javë shkruan kolumne për “The Washington Post”