Krijimi i një ,,kulture,, politike të gabuar që nga paslufta në Kosovë ka vënë në pikëpyetje perspektivën e qytetarëve në një të afërme, si dhe ka nxjerrë defektet kolektive të shoqërisë në Kosovë për bërjen e shtetit.

Niveli i pa përgjegjësisë që ka përfshirë të gjitha instancat e shtetit në jetën publike po e thellon edhe më tepër krizën morale e cila është si rezultat i krizës ekonomike.

Gjenda e mjerueshme në administratë, shëndetësi, arsim dhe në çdo dikaster tjetër vjen si rezultat i një shkolle të pa përgjegjshme politike, e cila është instaluar tash e sa vite në Kosovë, shkollë e cila e ka sjellë vendin në prag të falimentimit dhe ka zhytur qytetarin në një krizë morale me pasoja afatgjate për të ardhmen.
Kriza politike dhe institucionale kohëve të fundit përfundimisht nxjerrë në sipërfaqe njerëzit e pa përgjegjshëm të cilët për interesa personale janë në gjendje ta fundosin shtetin.

Papunësia, çmimet e larta të artikujve ushqimorë, energjia elektrike, faturat e ujit, tatimi në pronë dhe shumë detyrime tjera janë bërë të pa përballueshme për qytetarët e Kosovës dhe nëse nuk e përjashtojmë edhe presioni shtetërorë përmes përmbaruesve privat, përfundimisht mund të themi se qytetari i Kosovës është qytetari më i atakuar dhe i ngarkuar si asnjëherë deri më tani me obligime të cilat janë të pa përballueshme për të.

E gjitha që ndodhë nuk është rastësi, por një gjë është e vërtetë se në Kosovë, si në laborator eksperimental janë duke vuajtur qytetarët e saj dhe me këtë garniturë politike dhe këtë mentalitet, e ardhmja e saj është në pikëpyetje.

Edison Ypi

Çikat e Kosovës gjatë bisedave të lira flasin një Shqipe me të lujt menia e kres. Mjaltë e tëra. Muzikë, sinfoni, Shtraus, Danub, Drin, vals. Aq e ëmbël, aq mahnitsëse, është Shqipja e tyre, sa duke e dëgjuar të ndalet fryma. Ndërkohë, Shqipja komunikative mediatike e çikave dhe çunave të Kosovës, një mballosje snobiste e dialektit kosovaresk me Shqipen standarde, është aq katastrofike sa bindem se Kosova, njëra nga gratë e mia më të hirshme, më të hatashme, të cilën prej shekujsh e dashuroj dhe më dashuron, tash sa kohë nuk më do më.

Kosova vend i lirë, do duhej të qeverisej, begatohej e lartësohej në të gjitha nivelet, nga krema e saj, intelektualët e ndershëm që Kosova i ka, të rinjtë e fuqishëm që Kosovës nuk i mungojnë, të shkolluarit mendjendritur ardhur nga aulat e universiteteve. Por Kosova kontrollohet në çdo skutë nga hajnat, dishepujt e kurvit ardhur nga bodrumet e marksiszëm leninizmit që po e bëjnë Kosovën lesh arapi, ekzakt ashtu si shkaut i konvenon, pa Bogdan, Bud, Lasgush, Kadare, Dante, Beethoven, Shekspir, plot me pëllitje arabike imamësh nëpër minare. Prandaj jam i mërzit, dhe uluras; Mua që për Kosovën qaj, Kosova që më ka dash, nuk do me më pa më me sy.

Gaz lotsjellës në Parlament, është një kujë dhe një llahtarë e papërfytyrueshme që nuk duhet të ndodhë kurrën e kurrës në asnjë rrethanë, sado dramatike. Megjithatë ndodh. E meqënse ndodh, për mua që për Kosovën vdes, ka vetëm një kuptim; Kosova mua nuk më do.
Humori televiziv kosovaresk është aq qesharak sa të vjen turp me e pa e me e nigju. Debati televiziv në Kosovë është më gdhë se i Shqipërisë. Komentet e kosovarëve nëpër rrjeta socjale, janë më të trasha se vetë trashësia. Sado ta dua unë, një vend me nivel komunikimi të tillë, nuk mundet me më dash mua.
Përditshmëria e bën televizionin. Televizioni nuk e bën dot përditshmërinë. Kosovarët dhe kosovareshat e pispillosura televizive, vetëm me biseda të sheqerosura, batuta pa kripë, modë, muzikë, kuzhinë, pa asnjë lidhje me faktet e përditshmërisë, pa diell që lind, pa erë që fryn, shi që lag, pa pula që kakarisin, pa gjela që këndojnë, qen që lehin, vrasës dhe të vrarë, rrahës dhe të rrahur, vjedhës dhe të vjedhur, sado të lodhen e përpëliten nuk e bëjnë dot televizionin.

Rrjedhimisht Kosova mua nuk më do.

Me ardh në gusht në Durrës me u rrezit pranë detit. Me ndejt në diell aq gjatë sa lëkura me tu përzhit me shpesë se dielli të ka hy në brendësi të mishit dhe deri gushtin tjetër aty do rrijë, keq më vjen ta them, por Ti Kosovë këtë e bën. Domethënë që mua nuk më do. Po të më doje, nuk do ta bëje.
Ti Kosovë bën çdo ditë e më tepër pica, bifteqe hamburgera, për snobat që janë pakicë, dhe çdo ditë e më pak Pasul për kosovarët autentikë dhe për mua që jemi shumicë. Ky është një krim i shëmtuar që, mes tjerash, provon se nuk më do.

U lirua Ura në Mitrovicë. Bukur. Mezi e pritëm. Por shembën Xhaminë. Më mirë të kishin shembur gjysmën e Prishtinës se Xhaminë e vjetër të Mitrovicës. Xhaminë e Tiranës as kurvi nuk guxoi ta preki. Xhamia e vjetër nuk duhej shembur. Kosova nuk më do, prandaj e shembi.

E kam provu me ju afru Xhulietës time Kosovë, natën si Romeo, ditën si Don Juan, në mëngjez si dashuror, në mesditë si gentleman, nëpër ëndërra si Engjull, nga Morini si teptil, nga Maqedonia si patriot kafeneje, nga Luma si luftëtar çiftelie. E pa mundur. Ajo prej grave për të cilën më së shumti digjem ta kem afër t’ja shpreh dashurinë, ta përkëdhel, ta puth, sa më tepër i afrohem, aq më tepër më largohet. Sa herë nisem në Kosovë përfundoj në Myzeqe, Devoll, Dibër, Pukë, Tepelenë, nëpër maja, gërrxhe, përrenj, shkëmbinj, humnera.

Kosova nuk më do. Kosovën nuk mund ta vizitoj. Në Kosovë nuk mund të shkoj. Në Kosovë s’kam çfarë të bëj. Mua që fill pas bombardimeve udhëtova nëpër Kosovë tre dit e tre net me lot në sy, sot në Kosovë nuk ka kush më pret.
mapo 27 shtator 2016

Seremb Gjergji – President i Bordit të KUSA-s

“Të njohësh edhe një gjuhë, ka vlerë edhe një jetë”, thoshte gjyshi. Shumë-gjuhësia në Kosovë rritë vlerën e kosovarëve; u jep një fuqi ekonomike dhe jetë muli-kulturore dhe shumë dimenzionale. Zvicra përfiton më shumë në sferën ekonomike nga shumë gjuhësia, se sa nga sistemi bankar në tërë nivelin e Zvicrës. KUSA (Kosovo United States Alumni) e përkrahë fuqishëm këtë koncept.

Për kosovarët është edhe me e lehtë pasi që në Trungun e Gjuhëve Indoevropiane (shih ilustrimi); Gjuha Shqipe, është e renditur gjuha e parë në këtë trung. Kjo u krijon mundësi dhe zhvillim. Një kosovar, me pak angazhim, për 3 muaj mund ta mësoj komunikimin bazë në secilën gjuhët Indoevropiane e ndoshta edhe më gjerë.

Janë mbi 50 shtetet në botë që kanë një diverzitet shumë gjuhësor, shumë etnik, shumë kulturor. Aruba, Singapuri, Zvicrra dhe India prijnë në aplikimin e tyre, respektimin dhe avancimin e këtyre vlerave shumë dimenzionale.

Kosova sot ka 3 gjuhë zyrtare; Anglisht, Shqip, Serbisht; por në zona të caktuara edhe gjuhë të tjera në bazë të grupit etnik. Shembull është Prizreni me gjuhen turke.

Në vitin 250 në MOZAIK-un e Likenidit (Ohrit), Dhimiter Shuteriqi gjene të shkruar “GJON” me “GJ” që edhe sot shkruhet njësoi vetëm shqip. Ndërsa në vitin 879 në Kështjellën e Satilies gjendët një dorëshkrim shqip me përshkrim të qytetit të Krujës. Poashtu, në faqen 153 është një teks në gjuhën shqipe prej tetë (8) rreshtash në formë poezie. Kurse, Arqipeshkvi i Tivarit Brohariti me origjine franceze, në vitin 1332 dëshmon një fakt që është në Arkivin e Vatikanit; “Ndonëse Arbrit kanë një gjuhë krejtësisht ndryshe nga Latinishtja, prapë se prapë përdorin germa latinë në shkollat dhe librat e tyre”.
E veçanta vjen në Stubëll të Vitisë, në vitin 1586 ka ekzistuar kolegji i Shën. Lukës ku shumë gjuhësia dhe filozofia ka qenë një prej prioriteteve të këtij kolegji.

Kush ka marrë nga gjuha shqipe

Gati të gjitha gjuhët Indoevropiane kanë marrë nga gjuha shqipe, pasi që është edhe fillimi i gjuhëve moderne. Veçmas mbretëritë dhe Perandoritë që na kanë pushtuar. Por kjo nuk ndalet këtu. Fuqia dhe mençuria shqiptarëve ka dhënë shumë në kulturat tjera.
Po fillojmë me Anglishten.

“See You” = Shqiptarët edhe sot e kësaj ditë Syrin apo siç thonë shqiptarët e Maqedonisë Siri; përfaqëson shikimin – me PA. Ndërsa, Përemrat janë Unë e Ti dhe Ne e Ju. “See You” (Si Ju) ka kuptimin të shoh ty.
Arkitekti i Egjiptit ka qenë THOTI – ai që mëson, që thotë, që tregon, që udhëzon. Sot në anglisht fjala kryesore për ta mësuar dike është TOUGHT nga baza e Ilirishtes apo Shqipes THOT.

Në serbisht, fjala TATA është fjala me bazën më të fuqishme të shqipes që mund të jetë: TË ATIT.
Kurse, kryeqyteti i Greqisë ATHENA (ATHINA), është shpjegimi më i mirë për të treguar një ngjarje apo situatë: A than a?! Asht thënë! Është thënë.
BUKURESHT; kryeqyteti i Rumanisë ka vetëm një kuptim: Bukuri e pa-rreshtun, pa fund.

HAJR – Në turqisht apo disa gjuhë të tjera të lindjes – e dërguar atje nga Ushtria Ilire e Aleksandrit të Madh – është një thirrje gëzimi dhe lumturie. Urim dhe fat – udhë-rrëfim në fushën e besëtytnive. Vet fjala është e vjetër mbi 4800 vjet.
Çepa apo Kepa është zemra e perimeve në botë – Latinishtja e ka marrë nga gjuha shqipe dhe e quan CEPA (lexohet KEPA). Këto janë shume pak nga vlerat e shumëgjuhësisë botërore të dalë nga gjuha shqipe.

Shume gjuhësia në vetëdijen globale

Shumë gjuhësi në pasluftë ka qenë e ndjeshme ashtu sikur edhe shumë etniciteti. Por me ardhjen e institucioneve vetëqeverisës lokale në vitin 2003, shumë gjuhësia filloi të marr hov – veçmas në komunat e udhëhequra nga shqiptarët.

Aktualisht ky proces ka disa vështirësi në komunat e Veriut të Kosovës, por jo edhe në jetën e përditshme. Shumë gjuhësia ka sjellë vlerë në zhvillimin e Republikës së Kosovës. Këtë e theksoi edhe paneli i djeshëm i udhëhequr nga Lumnije Demi anëtare e KUSA-s.

Në Manastirin e Deçanit të gjithë priftërinjtë ortodoks kanë filluar të mësojnë edhe gjuhën shqipe – sepse në të gjitha takimet me klerin shqiptar katolik apo mysliman e kanë parë që duhet ta mësojnë edhe shqipen, ashtu sikur këta të fundit e flasin serbishten. Mbi këtë baze patriotiko-ekonomike të shumë gjuhësisë po vuan biznesi kosovar. Ujë Rugove, përveç shqip dhe anglisht, do ta zgjeronte tregun serbo-kroato-malazezo-boshnjak sikur ta kishte të shkruar edhe në gjuhën serbo-kroate “E pifshi për shnet”. AMO në Klinë, poashtu dhe të gjitha prodhimet tjera në Kosovë. Ndërsa, prodhime e Serbisë që vijnë në Kosovë, e kanë tejkaluar këtë pengesë “patriotike”. Ka kaluar koha e romantizmit patriotik.

Kanë mbetur edhe institucionet arsimore që të fillojnë aplikimin e shqipes dhe serbishtes, por edhe turqishtes e romalishtes dhe grupeve tjera etnike në gjirin e shumë gjuhësisë në Kosovë. Në sistemin e arsimit mësohet Anglisht, Gjermanisht, Frëngjisht, Turqisht deri diku e besa edhe Rusisht. Por dy gjuhët më ë folura në Kosovë Shqip dhe Serbisht, lufta e fundit ende po i mbanë ndaras. Baza ekziston; tash ka nevojë për një vetëdije globale për të arritur dhe t’i njohim proceset globale dhe lirohemi nga “patriotizmi” folklorik lokal.