“Kam provuar”, thekson Ismail Kadare në një intervistë për Paris Review, “që të bëjë një sintezë të shkurtër për tragjedinë e madhe dhe groteske”. Në këtë, për të mirë dhe për të keq, ai ia ka dalë mbanë, shkruan e përditshmja britanike The Guardian për gjeniun e letrave shqipe.

Gazeta më tutje shkruan që Kadare shquhet për katalogimin e gabimeve dhe tmerreve njerëzore në një stil dhe formë që me të drejtë mund ta përshkruajmë si sintetike, transmeton Koha.net.

I lindur në Shqipëri, dhe duke jetuar për disa vjet në Paris, ai është një nga shkrimtarët e rrallë me reputacion ndërkombëtar që ka arritur të shmangë kurthet dhe privilegjet e postmodernes, transkulturores së ‘letërsisë botërore’, puna e të cilit mbetet e veçantë, lokale dhe sfiduese. Megjithatë kjo nuk e bën atë lehtë të lexueshëm. “A Girl in Exile” (E Penguara) është një libër për një vajzë të zhdukur, por që nuk është e zhdukur.

Kadare për shumë vite ka shkruar vepra fiktive të vështira dhe shqetësuese. Novela e tij e parë ishte publikuar në Shqipëri në vitin 1963. Gradualisht, përkthimet në frëngjisht dhe anglisht e kanë sjellë atë para një audience edhe më të madhe. Në vitin 2005 ai ka fituar çmimin “International Man Booker”, kurse vitin e kaluar ai fitoi çmimin prestigjioz në Jerusalem, shkruan “The Guardian”. Ai shumë shpesh është një nga emrat e përmendur për çmimin Nobel.

“Në veçanti, Kadare rikthehet vazhdimisht për të eksploruar mënyrat në të cilat tragjedia klasike dhe miti, të njohura për natyrën e tyre të besnikërisë dhe tradhtisë, si dhe detyrat dhe obligimet e individit ndaj shtetit, mund të veprojnë si një koment mbi gjendjen e individit nën regjimet bashkëkohore. Puna e tij nuk është direkt konfrontuese – ai nuk është kategorizuar lehtë si një shkrimtar disident, për shembull, dhe përkundrazi shumë shpesh është kritikuar që nuk është mjaftueshëm disident, por as nxitës e inkurajues. Ai ka pasur triumfe të mëdha: “Vajza e Agamemnonit”, “Pallati i Ëndrrave” e “Dosja H”, që paraqet një katastrofë vërtetë të tmerrshme. “E Penguara”, që ishte publikuar për herë të parë në shqip në vitin 2009, është madhështia e fundit e Kadaresë”, shkruan në artikullin e saj e përditshmja angleze.

Libri përshkruan shqetësimet e dramaturgut, Rudian Stefa. Si shumë protagonistë të Kadaresë, Stefa është i pabindur, kompleks dhe thellësisht i papëlqyeshëm.

Atij i intereson vetëm vetja e tij, është i vetëfiksuar dhe i pabesë ndaj të dashurës së tij aktuale, dhe në ndërkohë krijon një lidhje me një grua tjetër, Migenën, të cilën e sulmon gjatë një grindjeje, duke përplasur kokën e saj ndaj një rafti librash.

Kur ai thirret për t’u marrë në pyetje nga Komiteti i Partisë, Stefa frikësohet se Migena e ka raportuar atë, apo që ka hyrë në ndonjë telash për shkak të dramës së tij të fundit. Por, del se hetuesit janë më të shqetësuar për vdekjen e një gruaje të re, shoqe e Migenës, Linda B, në trupin e së cilës ishte gjetur një kopje e librit të fundit të Stefës. Më tutje pasojnë detajet e hetimeve, përfshirë këtu edhe fragmente nga shfaqjet e Stefës, sekuenca të ëndrrave dhe mendime të ndryshme dhe zbulime, të zbukuruara me meditimet mbi mitin e Orfeut dhe Euridikës. Melodrama bëhet mit, dhe miti nga ana e tij njofton melodramën.

“E Penguara” është një libër që të mëson të jetosh me të vdekurit dhe me vdekjen, me hijet dhe humbjet. Është për fantazmat – rreth fantazmave që janë në gjueti të njerëzve, vendeve, shteteve dhe psikikes.

Në dramën e Stefës, një fantazmë dëshmon në gjykatë, por biseda e tij është e pamundur të dëgjohet nga njeriu që e mbyti atë dhe fjalët e tij ndaj vrasësit janë të padëgjueshme nga gjykatësit.

“Asnjë dramaturg nuk ka guxuar të bëjë një modifikim të tillë ndaj figurës së fantazmës në mijëra vjet. Nuk ishte një ndryshim i sipërfaqshëm – si ta bësh fantazmën gjysmë të padukshëm e gjysmë të vërtetë, apo ta veshësh atë në xhaketë darke dhe me gazmaskë – ishte një rikonceptim qenësor. Fantazma e tij do të ishte dy-natyrëshe”.

Kadare është një njeri i dyfishtë, që shkruan për pjesët e ndara të njeriut.

“E Penguara” është përkthyer tani në anglisht nga John Hodgson, i cili edhe më parë ka përkthyer vepra të Kadaresë. Në anglisht Kadare tingëllon me peshë dhe i saktë, sikur dikush që në vazhdimësi arrin dhe mbi-arrin me fjalët e duhura.

Princi i Wellsit, Charles në këto momente është duke marrë pjesë në pritjen e organizuar në një prej lokaleve të Prishtinës.

Princi është duke takuar bashkëqytetarët e tij të cilët punojnë dhe veprojnë në Kosovë, po ashtu në këtë pritje janë të pranishëm edhe pjesëtarë të organizatave të ndryshme në Kosovë si dhe ekipi i filmit “Shok”, një produksion mes producentëve nga Britania dhe Kosova.

Shkencëtar, arkitekt, ndërmarrës, bursist, fotografë, organizata të ndryshme, media, aktorë, të cilët punojnë në Britani por që janë kosovarë, po ashtu janë në këtë takim me Princin.