Bekim Gashi

Ishte ende pa përfunduar shkollën e mesme, kur iu deshtë të kap armën dhe të mbroj atdheun. Ai nuk u rrit në rrethana të zakonshme, nuk e priti mbrëmjen e maturës, matura e tij ishte festame uniformë dhe pushkë nëkrah për liri, për një festë më të madhe.Edhe pse ishte nxënës i shkëlqyer,nuk mendoi për universitet, pas përfundimit të luftës duhet të fillonim çdo gjë nga zeroja. E kuptoi situaten dhe nevojen, ai pa hezitim, kërkoi që të emigroj në Itali, në mënyrë që ne të tjerët të kishim një jetë më të rehatshme, një mundësi shkollimi e zhvillimi. Ai u bë kurbani i familjes! Kjo është historia e vëllait tim. E histori të tilla mund të dëgjosh gati nëçdo të dytën ose tretën familje në Kosovë.

Nëse shikoj gjeneratën time të shkollës fillore, atëherë nga 25 nxënës që ishim në një klasë nga fshati im, vetëm 9 jetojmë në Kosovë, pra 16 prej tyre kanë emigruar në vendet e perëndimit, për të kërkuar një jetë më të mirë për ta dhe për familjet e tyre që jetojnë në Kosovë.
Pra sipas kësaj i bie që Kosovën në 25 vitet e fundit e kanë lëshuar gjysma e qytetarëve të saj.
Secili nga ta që u larguan në vitet 90-ta besoj e kanë më të lehtë t’ia bëjnë hallall Kosovës largimit e tyre, pasi që dihet represioni i shtetit serb mbi shqiptarët e Kosovës.

Por, a thua do ja bëjnë hallall shqiptarët që u detyruan të emigrojnë pas luftës? Zor e besueshme!
Në vitet 90-ta shqiptarët emigruan për shkak të shtypjes dhe largimit nga vendet e punës, pas luftës emigruan për shkak se donin të ndihmonin në mbështetjen dhe zhvillimin e vendit të tyre, por çka po i shtynë akoma e shqiptarët të emigrojnë edhe tani 16 vite nga liria, dhe 7 vite nga krijimi i shtetit?! A i ka borxh ende kjo shtresë këtij shteti? Apo çfarë bëmë ne si shoqëri dhe si shtet për ta?

Është e dhimbshme të kujtohet se miliardat që ka dërguar diaspora në vendin tonë, ne i kemi drejtuar në Serbi, duke blerë mallrat e tyre në vend që të bojkotoheshin për krimet dhe shkatërrimin që na ka bërë ai shtet, dhe qeveritë e pasluftës të mendonin për prodhimin vendor, për zëvendësimin e mallrave tëSerbisë, për politika tjera ekonomike etj.

Është e dhimbshme se si diasporën shteti ynë e ka injoruar duke e shikuar vetëm si dividendë, pra nuk ka pas dhe nuk ka një orientim ose lehtësirë se ku të investojnë ata mjetet e tyre.Është e dhimbshme se si ata priten me ëmbëlsira në aeroport, e në anën tjetër plaçkiten çdo vit nga kompanitë e sigurimeve të afërta me pushtetin.

Mendoj se ka ardhur koha që ata më të mos shfrytëzohen vetëm si dividendë, të mos priten me ëmbëlsira, të mos plaçkiten me polica sigurimi.
Ata duhet të trajtohen si qytetar të këtij vendi, fëmijëve të tyre duhet të ju mundësohet arsimim në gjuhën amtare,
Duhet thjeshtësuar procedurat nëmënyrëqë ata të votojnë për zgjedhjen e institucioneve lokale dhe qendrore të Republikës së Kosovës. T’i krijojmë kushte që zëri i tyre jo vetëm të dëgjohet, por të jenë pjesë e vendimmarrjes.

Duhet përfshirë në jetënpolitike e publike,duke i përdor si asetin më tërëndësishëm që kemi jashtë Kosovës por pse jo edhe brenda saj duke vërë në shërbim përvojën e tyrenë vendet perëndimore për ndryshimete nevojshme në Kosovë. Ambasadat dhe konsullatat tona nëpër Evropë duhet të jenë zëri i tyre dhe në shërbim të tyre;

Duhet të hartohen programe dhe alternativa për orientimin dhe lehtësimin e investimeve;Ka kaluar koha që ata të jenë kurban, ata duhet ta gëzojnë këtë vend, sepse sa i yni që jetojmë këtu, është po aq edhe atyre. Nëse dëshmorët dhe viktimat civile janë bërë kurban të lirisë, diaspora shqiptare është bërë kurban i rezistencës, zhvillimit dhe shtetndërtimit.Ata nuk janë “shaca”, nuk janë “ausllandera” Ata janë si Ne, e Ne jemi si Ata, ata thjeshtë janë bërë kurbani ynë dhe Ne si shtete shoqëri kemi obligim që Kosovën ta bëjmë të jetueshem për të gjithë qytetarët duke mos i përjashtuar edhe ata që përkohësisht nuk jetojnë në Kosovë.

Albrim S.Badallaj

Dokufest, Hardhfest, BeerFest apo shumëqka-fest. Promovuesit më të mirë të proletariatit vullnetarë modern. Kësisoji shumë festivale janë kthyer në profiterët më të mëdhenjë financiar por edhe në shfrytëzuesit e rinisë të papunë, student, kinse kontribuues të këtyre ngjarjeve. Në njoftimet e këtye festivaleve në trend, që qdo gjë tjetër promovojnë përveq kulturës dhe iniciativës në të cilën zhvillohen e që defakto me tejet qëllime degraduese, duke i inkorporuar te rinia vlerat më të ulta të llum-shoqërisë europiane, e jo të elitës reale mbi të cilat është ndërtuar Perëndimi i zhvilluar, thuhet se përveq se që aktivistët e përzgjedhur do të punojnë pa të holla, me vetëkontribut, do të kenë mundësi të zhvillojnë lojëra të ndryshme për ta harruar lodhjen.

Të rinjët pa një orientim të duhur, në gjendje sureale, të gjendur në konfuzitetin e synimeve të tyre, të ndjekur njëkohësisht nga gjendja shpirtërore e rënduar si pasojë e gjendjes ekonomike, “manipulohen” lehtazi dhe pa përtesë. Vërtet që këta janë manipulatorët më të mëdhenjë të rinisë, ku i përdorin si argatë me bukë të vetë, vetëm e vetëm që gjepi i tyre i stërmbushur të shkojë në qështje të dorës së dytë të përdorur kundër kësaj shoqërie të shëndoshë, e që është pasuri kombëtare.

Është tejet e dhimbshme se si këta promovuesit e kulturës demokratike, e ngrisin në piedestal nderin e të qenit aktivistë i këtyre ngjarjeve. Të rikthejnë në retrospektivë duke ti kujtuar njoftimet e dalura nga byrot e Komitetit të Partisë, ku ftoheshin të nderoheshin të rinjët në punët e korrje-shirjeve, të vjeshtës apo në ndihmesë të ndonjë kombinati, duke i ndjekur gjurmët e rrugës të kuqe të punës e të nderit. Por rinia e sotshme nuk kanë mbetur as pionerë e as petrita, por proletarë të vobektë, e që ngushëllimi i vetëm ka mbetur shkollimi apo largimi.

Mos të harojmëqë festivale si BeerFest në Prishtinë, apo Dokufestinë Prizren kanë krijuar një autonomi të fortë brenda qytetit, duket qenë të pamvarur nëqfarëdo investimi të përkohshëm, prototipe të festës së “Karabashit”. Degradimi i trashëgimisë dhe vet kulturës me lale-lulet nëpër ura, duke ia ç’rrënjosur përkohësisht të gjitha vlerat kulturore dhe historike. Kësisoji jemi, për të qenë në qendër të vëmendjes për një javë, i shesim e nuk ndiejmë fare për vlerat kultuore, nacionale, vetëm për hir të turizmit.

Këtu bëhet shfrytëzim i dyfishtë i rinisë. Përveq asaj që cekëm më lartë e që ka të bëjë me shfrytëzimin fizik, duke i përdorur si hamallë nga rrogtarë të mëdhenjë, por që janë dorështrënguar, është edhe shfrytëzimi tjetër. Është ai shfrytëzimi moral, shpirtëror e etik, duke ia zhveshur të gjitha vyrtytet dhe vlerat më të larta mbi të cilat është ndërtuar kjo shoqëri e shtypur, e që lira e “robëroi” për të dytën herë. Në mesnatë e deri në orët e mëngjesit, shfrytëzohen këta të rinjë me dehje, e për të mos u kthjellur dy ditë, me mbeturina të hudhura përgjatë parqeve, e psejo edhe deri tek promovimi i lëndëve narkotike, si element që ngrit ekstazinë në kulm, e që ua kall cipat e trurit.

Të gjitha këto mshifen, e vetëm zbukurimet dalin në shesh, se si shoqëria në vend është në gjendje të kënaqshme ekonomike e kulturore, sepse kafenetë përball lumit janë të stërmbushura me klient e ku kafeja kushton vetëm 50 cent. Po ç’fajë ka Televizioni Publik si RTK, që është i stacionuar te Hotel Theranda, e që objektivi i kamerave të saj nuk kap më larg se Sheshi i Dëshmorëve, apo deri tek Shadërvani. Ku janë shoqëria civile që thirren kundër degradimit kulturor. Nuk kanë nevojë vetëm monumentet për mbrojtje nga degradimi, por edhe vetë rinia ka nevojë për këtë mbrojtje. Si munden disa të rinjë 16 vjeqar të jenë frekuentues të “Nejave të mbyllura”, të “Kampingjeve”, apo ndoshta edhe të Stripeve në natës, me menynë kryesore dehje deri në mëngjes. Po të dalësh përgjatë lokaleve me muzikë të ç’thurur apo siq njihen me emrin amerikanata, me volum shurdhues, e që ligji për rregullimin e zërimit nuk vlen për këta, siqvlenë për objektet fetare, sheh të rinjë të dehur nga alkooli e përzier kjo me ndjenjën e “sallamadi-sistem” që krijohet nga disa bashkëatdhetarë kur vijnë këtu, le shumë për të dëshiruara.

A kësilloj lirie vallë kemi dashur? Kjo s’është liri por është ç’thurje. Në ardhtë kështu Demokracia, ma mirë mos ardhtë fare. 8 ditë liri, e pastaj 1 vjet punë për shoqërinë civile që të thithin fonde nga vendet e huaja, për kinse sensibilizimin e rinisë dhe trajtimin e tyre. Quditem se si vetë promovuesit mund të jenë edhe mekanizëm parandalues!

Shfrytëzimit të paskurpullt të rinisë në qfarëdo forme duhet ti vijë fundi dhe këtu duhet të ndërhyjë dora e shtetit. Ky vend është ndërtuar mbi normat më fundamentale të një familje dhe shoqërie të shëndoshë e s’duhet asesi të lejojmë në zhdukjen e këtyre vlerave humane. Derisa në një vend, një pjesë e shoëqërisë nuk e dinë se qfarë ditë është dhe qdo ditë për ta është ditë vikendi, dihet se në qfarëderegje kemi ardhë. Duke mos e lënë shoqërinë rahat, e duke ta gërditur qendrën e qytetit sa për ti bërë bojkot në atë periudhë, le për të kuptuar se kjo pjesë është e uzurpuar me një autonomi të plotë disaditore dhe me tipare anarkiste që e shpien vendin në katrahurë identitare.

P.S“Këtij shkrimi jam munduar ti jap qasje auto-kritike për veten fillimisht, por edhe për qdo lexues që gjendet përball këtij opinioni e kësaj gjendje të pamohueshme..”

(Autori wshtw Sekretar i Përgjithshëm i Organizatës për Veprim dhe Progres “Vepro”