Në pjesën e parë të majit do të nënshkruajmë memorandumin e kurrikulave të përbashkëta me Shqipërinë. Arsimi në Kosovë po ecë e po zhvillohet. Kështu ka thënë sot, Ministri i Arsimit, Ramë Bujë, në ceremoninë për ndarjen e çmimeve për mësimdhënësit më të mirë të vitit, kushtuar 7 marsit, Ditës së Mësuesit. Çmimi special ‘Shaban Jashari’ iu nda mësues së shkollës ‘Mihail Grameno’ në Rahovec, Beatrisa Demiri. Derisa Buja i shpërbleu edhe 30 mësimdhënës të të gjitha komunave, nga 29 mijë që janë në të gjithë Kosovën.Buja tha se po punohet që arsimi në Kosovë të përafrohet me atë evropian.

“Në pjesën e parë të majit, ne do të nënshkruajmë memorandumin e kurrikulave të përbashkëta me Shqipërinë, dhe kjo për mua si prijës aktual i Arsimit në Kosovë, dhe ata që kanë fatin të jenë prijës të Arsmit në Shqipëri, nuk ka privilegj më të madhë, dhe nuk e bënë më besoni për kombtarinë e Shqiptarisë, sepse kjo tanimë është gjithçkaja dhe shumëçkaja jonë por po e bëjmë për arritjen e asaj që është cilësore, e avancuar, e arsimit që përafrohet me arsimin evropian’, ka thënë ai.

Sipas Bujës, ka edhe dritëhije në arsimin e Kosovës, por siç tha ai, çdo kund ka të tilla. E për titullin special për mësimdhënësin më të mirë, ai tha se të mirret ky titull është diçka vërtetë e veçantë.

E nderuar dhe me emocione duke mos e pritur këtë çmim kryesor, është shprehur edhe mësuesja Demiri. Ajo tha se ky çmim do t’i motivojë për më shumë punë dhe përkushtim të gjithë mësimdhënësit e tjerë.

“Ndihem shumë e privilegjuar, e nderuar pasi ky çmim mbanë emrin ‘Shaban Jashari’, dhe mendoj që ky shpërblim për të gjithë ne do të jetë edhe një shtytje që të punojmë në arsimimin dhe edukimin e gjeneratave të reja”, ka thënë ajo.

Si një ndër emrat më të çmuar për Kosovës, Buja e cilësoi figurën e Shaban Jasharit, derisa foli për veprën dhe jetën e tij. Ndryshe, çmimi ‘Shaban Jashari’ përmban shumën prej 1000 euro.

Vlora e skafeve, trafikut, krim it të organizuar, Vlora që shihej përditë në mediat ndërkombëtare si çerdhe e tregues anarkie. Nga ana tjetër, Vlora që na çonte drejt Italisë, tokës së premtuar, në kohën kur të gjithë ia mbathnin nga sytë këmbët, thjeshtë për të ikur nga këtu.

“Bebi skafisti” është romani që risjell në kujtesë ngjarje disi të lëna mënjanë, por për fat të keq, histori të vërteta e të trishta se si vocërrakët merrnin udhët e trafikut, të krimit, rrugë në të cilat ndihmonte vetë policia, por edhe emra që sot janë biznesmenë të “nderuar” e ndoshta edhe më shumë. Një roman që rreket të shkruajë një pjesë të historisë dhe tragjedisë shqiptare postkomuniste duke dokumentuar me fakte, atë që ndodhi gjatë viteve të tranzicionit, për t’u lënë brezave një pasuri letrare që duhet lexuar me vëmendje.

Ngjarjet e këtij romani janë dramatike, por dhe tepër joshëse e interesante, çka do t’u bëjë të ndiheni mirë dhe të udhëtoni në kohë me një gomone misterioze, që endet në dimensione ku tragjeditë, dashuritë, joshja dhe pendesa janë pjesë e dhimbjes shqiptare të epokës ku jetojmë. Një roman që na njeh me ngjarjet e Vlorës gjatë viteve 1990-2000 – vite të trafiqeve të mëdha. Një roman që denoncon lidhjet e policisë me trafikantët e qenieve njerëzore, ku protagonist kryesor është Altini, një djalë 14-vjeçar, të cilin e kanë thirrur për të drejtuar një gomone oqeanike me katër motorë, me 250 kuaj fuqi secili.

Edhe emri “Bebi skafisti” nuk është një rastësi, por një emër i gjetur nga mediat italiane, pasi trafikantët e asaj kohe kishin vendosur t’ua besonin adoleshentëve drejtimin e gomoneve për të dërguar në brigjet e Italisë klandestinë, prostituta, bimë narkotike etj. Por libri nuk përfundon këtu. Ai do ta çojë lexuesin në episode dhe skena të panjohura, ku intrigat dhe prapaskenat ia lënë vendin njëra-tjetrës. Autori i librit hedh dritë mbi veprën e tij, e përmes saj, mbi Vlorën e 10 viteve.

Sa të vërtetë janë adoleshentët-skafistë që ju tashmë i quani bebi skafisti?
Po, titulli i librit “Bebi skafisti” është marrë nga mediet italiane gjatë viteve të trafiqeve të mëdha, 1993-2003. Ishte koha kur trafikantët e qenieve njerëzore u ndien të rrezikuar nga forcimi i masave të Guarda di Financës për të frenuar trafikun e paligjshëm midis të dyja brigjeve, sidomos pas vitit të mbrapsht 1997. Italia hodhi në det më shumë forca dhe nxori edhe ushtrinë në vijën bregdetare përballë Shqipërisë. Në këto kushte, skafistët u ndienë vërtetë të rrezikuar dhe nisën t’ua besonin gomonet adoleshentëve. Ata i merrnin ata me vete në udhëtimet e tyre dhe në kthim u jepnin drejtimin e gomoneve, deri sa aftësoheshin plotësisht. Kur Guarda di Financa konstatoi se gomonet po drejtoheshin edhe nga adoleshentët, vunë alarmin, ndërkohë që mediat italiane hapnin edicionet informative me “Bebi skafisti drejtojnë gomonet”.

Keni takuar ndonjë prej këtyre adoleshentëve? Kush i mësonte ata të merreshin me këtë punë?
Nuk kam takuar ndonjë prej tyre, por si dëshmitar i atyre ngjarjeve e di se si rekrutoheshin adoleshentët dhe në roman tregohet fare qartë.
Në roman mësohen shumë gjëra që nuk dihen dhe nuk janë dëgjuar ndonjëherë. Rekrutimi i adoleshentëve niste si një lojë, apo kuriozitet i tyre për të bërë një xhiro me gomone. Ky kuriozitet fëmijëror u shfrytëzua nga trafikantët, të cilët i stërvitën ata, por edhe i paguan gradualisht, derisa ata e panë se këtyre piratëve të vegjël dhe sypatrembur mund tu besoje gjithçka. Fillimisht për çdo rrugë ata merrnin nga 1 milion lireta, kur në një gomone oqeanike 11 m të gjatë hipnin 60 klandestin, por shuma shtohej për çdo javë dhe joshja e Bebi Skafistit i kishte futur edhe këta në rrjetin e trafikut.
Pse keni shkruar një roman për këtë histori? Keni lidhje personale me ngjarjet?
Nuk kam asnjë lidhje personale, por jetoj në Vlorë dhe jo vetëm si shkrimtar, por edhe si gazetar që shkruaja në atë kohë për situatën në Vlorë me pseudonimin Sazan Karaburuni, kam informacionin e nevojshëm, ç’ka më ka vlejtur për të shkruar romanin e 6-shtë “Bebi skafisti”.
Keni dijeni ku janë sot, ish-skafistët? A janë të njohur ata?
Ata që drejtonin dikur skafet dhe gomonet, disa u arrestuan nga Guarda di Financa, disa të tjerë hoqën dorë nga trafiqet dhe iu futën biznesit. Nuk kam informacion për përfshirjen e ndonjërit prej tyre në sferat e larta të politikës.

Ju vetë, keni udhëtuar me skaf?

Nuk kam udhëtuar ndonjëherë me skaf, por kam qenë në breg të detit në vitet ’93-’94-’95, kur skafet niseshin fare hapur dhe nën vëzhgimin e policisë drejtë Italisë ngarkuar me klandestinë.

Ju keni parë vetë skena ku policia bashkëpunonte me skafistët?
Përgjigjen për policë të lidhur me trafiqet do ta merrni në faqet e librit, pasi nuk mundet që në një intervistë në gazetë të komentoi skena apo sekuenca, pasi rrezikoj. Romani u jep shpjegime shumë pyetjeve dhe pikëpyetjeve dhe unë nuk kam dashur ta botoj në këtë kohë. Do kisha dashur të botohej pas 10 vjetësh, por nisa ta shkruaja në 2011 dhe e përfundova në 2012 plotë dy vjet. Aty flitet për aktivitetin dhe rolin e Komitetit të Shpëtimit Publik të Vlorës gjatë vitit 1997, për tragjedinë e Otrantos, për luftën e policisë ndaj bandave kriminale etj.
Romani ka edhe skena të nxehta dhe tepër joshëse, por shkon edhe përtej imagjinatës njerëzore, duke zhbiruar dhe ngritur në art vuajtjet e një nëne, e nënës së jetimit Altin të mbiquajtur Bebi Skafisti. Akuzat e saj kundër skafistit që i joshi dhe mashtroi djalin, klithin fortë dhe bien mbi honet detare të Kanalit të Otrantos, si një mallkim kohërash të mugëta.
Romani kapërcen epokat dhe ndalet edhe tek përplasja e së vërtetave mbi prejardhjen e shqiptarëve dhe grekëve, ku një debat i një profesori shqiptar me disa nacionalistë të Vorie-Epirit hedh dritë dhe dërrmon pretendimet absurde.
Romani fokusohet edhe tek ngjarja e rëndë e Komisionit të Caktimit të Kufijëve dhe zbulon se përse u vra Gjeneral Telini dhe kush ishin autorët e tij.
Të 370 faqet e romanit Bebi Skafisti të mbajnë të mbërthyer deri në fund dhe lexohen me një frymë. Është letërsi moderne pa kufizime dhe skema, letërsi e pleksur dhe histori që i duhet këtij vendi, i duhet brezave për të kuptuar se çfarë ka ndodhur në këtë vend gjatë viteve të tranzicionit maskara.

Ka personazhe të vërteta mes atyre që ju përmendi në libër?
Në faqen e parë të romanit tim shkruhet: “Çdo emër personazhi, pozicion apo ngjarje që ngjason me realitetin është vetëm një rastësi”./bw/

Në qytetin e Katanxaros (Catanzaro) u promovuan dy libra të Anton Nikë Berishës: “Cascata di luce nel cuore” (Ujëvarë drite në zemër) dhe “Delle Rapsodie albanesi del 1866” (Mbi rapsoditë arbëreshe të vitit 1866), të dyja të botuara nga shtëpia botuese “Pellegrini” e Kozencës.
Promovimi u mbajt në Kuvendin e kapuçinëve të Katanxaros.

Për librat e përmendur folën prof. Cesare Mulè, prof. Francesco Graceffa, Maurizio Perrone dhe atë Carlo Fotino, drejtues i Kuvendit të kapuçinëve në Katanxaro.

Në fjalën e vet të hapjes prof. Mulè vuri në dukje punën e frytshme krijuese të Anton Nikë Berishës, i cili tash njëzet vjet punon në Katedrën e Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe të Universitetit të Kalabrisë, ku tani është profesor i Letërsisë Shqipe. Në mënyrë të veçantë ai përmendi librat e Berishës kushtuar Nënës Tereze, midis të cilave edhe “Cascata di luce nel cuore”, për të cilën pastaj foli M. Perrone dhe lexoi disa pjesë nga libri.

Atë Carlo Fotino foli për vlerat e jashtëzakonshme të përshpirtshmërisë së Nënës Tereze, e cila është bërë objekt vështrim i veprave të shumta artistike, siç ndodh dhe me librin poetik të prof. Anton Nikë Berishës. Fryma e përshpiertshmërisë dhe e flijimit të saj për tjetrin bëhet edhe më e vlefshme në kohën tonë, kur bota ballafaqohet me ligësi e luftëra të ndryshme.
Prof. Graçefa ndriçoi disa nga vlerat e studimit “Delle Rapsodie albanesi del 1866” kushtuar rapsodive arbëreshe të botuara nga Jeronim De Rada më 1866. Ai foli dhe për arbëreshët në përgjithësi dhe për trashëgiminë e tyre të pasur dhe për ruajtjen shumëshekullorë të indentitetit të tyre kulturor, gjuhësor e fetar.

Në tubim u lexua dhe letra e imzot Vincenzo Bertolone, ipeshkëv i Katanxaros, i cili për arsye të detyrimeve baritore nuk pati mundësi të marrë pjesë në promovimin e librave të përmendura.

Në letrën e vet imzot Bertolone theksonte rëndësinë e veprimit të Nënës Tereze në Kalkutë të Indisë dhe në vende të tjera të botës, në mënyrë të veçantë përkushtimin e saj shpirtëror e fizik për të varfrit e më të varfërve si dhe besimin e saj të pamëdyshtë në Hyjin atë dhe në Birin e tij, Krishtin, ku ajo u mbështet për të përmbushur detyrën e saj të rëndësishme.
Duhet theksuar se për organizimin e këtij takimi meritën kryesore e ka atë Aldo Mercuri, autor i disa librave të rëndësishme dhe udhëheqës i bibliotekës shumë të pasur të kapuçinëve të Katanxaros.

Në fund Anton Nikë Berisha i falënderoj autorët që folën për veprat e tij, organizatorin dhe të pranishmit në tubim.