Fshati Muradem, pos bukurive të rralla natyrore, u bë i njohur edhe për pikturimit shkëmbore te “Guva e Mrizit”, apo siç banorët e kanë quajtur “Mrizi i Murademit”. Ato mbishkrime dhe piktura janë zbuluar para një dekade dhe e vetmja gjë që është bërë janë vënë në mbrojtjen e shtetit, por fatkeqësia është se ato tashmë janë dëmtuar nga një dorë ose e paditur, ose e porositur. Dihet fakti se të rrallë ishin fshatrat e sidomos të Dukagjinit që nuk kishin mrizet e tyre ku mrizonin bagëtitë që mos të dërgonin gjatë pikës së vapës në shtëpi, por mrizet kishin edhe ujët për bagëtitë. “Drejtoria e Turizmit i ka marrë në mbrojtje këto piktura shkëmbore të parahistorisë, e tashmë ne do të ndërtojmë për atë vend edhe rrugën. Kjo drejtori do të ndajë 20 mijë euro. Kjo për faktin që atë pjesë të bëjmë të kapshme dhe të vizitueshme për shumë vizitorë që duan të shohin ato bukuri dhe atë lashtësi”, tregon koordinatori i kësaj drejtorie, Shkodran Kryeziu.
Pikturimet shkëmbore parahistorike te “Guva e Mrizit” janë asete në kuadër të Listës së trashëgimisë kulturore nën mbrojtje të përkohshme të Ministrisë së Kulturës dhe domosdo se ato tashmë kanë edhe vlerë. “Mrizi” jep për të kuptuar se atje që para mijëra vjetësh kishte civilizim”. Plaku nga ky fshat tregon për gazetën se dikur pleqtë thoshin se këtu ishte një shkollë për vizatime si punë akademie. Nga të gjitha trojet shqiptare këtu njerëzit shkolloheshin që të vizatojnë. Kështu e kam dëgjuar nga pleqtë e këtij fshati. Ata thoshin se vinin nga Fishta e Shkodrës. Por, tash ec e tregoju kujt këto gjëra, sepse mendojnë se po tregoj përralla”, tregon plaku me emrin Kurtish. Fshati i bukurisë së rrallë Kryetari i fshatit Muradem, Refki Ademaj tregon se fshati e ka marrë emrin nga i pari i fshatit me emrin Murat dhe vëllai tjetër Ademi, dhe nga këta dy vëllezër ka ardhur toponimi i këtij fshati Muradem. Ai pastaj flet me admirim për “Guvat e Mrizit. “Atje jemi rritur, por nuk e kemi dituar se ai i takon lashtësisë. Tash kjo po na rikthen në civilizim të hershëm”, tregon ai.
Fshati ka një bukuri të rrallë, ndonëse në fillim të pranverës, në ditët e fundjavave, të gjitha shtëpitë e këtij fshati në të ardhmen mund të bëhen strehë apo bujtina për turistë. Janë bukuritë magjike të Murademit, i cili qëndron mbi ujërat e Bushtricës mbi burimet e Drinit të Bardhë, që burojnë nga bjeshkët e këtu kalojnë. “Murademi është fshat turistik. Por, në fshat ende nuk kemi as edhe objekt të shkollës”, pohon Ademaj. Arat me lule erëmira, oborret e bukura dhe ujërat që përshkojnë fshatin mes përmes e që kalojnë edhe poshtë shtëpive, kopshtet me mollë dhe fruta të tjera, i japin fshatit turistik një pamje të rrallë dhe shpeshherë të duket sikur je në përrallat e bukura. Kryetari i fshatit Muradem, Refki Ademaj pohon për gazetën se fshati me këtë bukuri që ka me njerëzit e mirë që i ka ballafaqohet me një problem që duhet të përfundojë sa më parë. “Fshati ka jo më pak se 60 nxënës dhe të gjithë këta udhëtojnë deri në shkollën e fshatit Vlashnje, që i ka në një drejtim katër kilometra e kjo domosdo se rëndon gjithë fshatin. Në ditë fëmijët 7-vjeçar të udhëtojnë nga tetë kilometra në ditë, kjo është e rëndë. Jemi ndoshta i vetmi fshat në Kosovë që kemi 60 nxënës e të mos kemi shkollë”, tregon ai. Mungesa e shkollës është dhembje për të gjithë Refki Ademaj shprehet për gazetën se punësimi në këtë fshat është i pashpresë. “Kemi vetëm një të punësuar në punë shteti, kurse janë jo më pak se 30 për qind e burrave të këtij fshati që punojnë jashtë Kosove. Po të mos ishte kurbeti, mos pyet se si do të shkonte gjendja”, tregon ai. Pohon të ketë shtëpi të reja, sepse vendi është shumë i bukur.
Mungesa e shkollës është dhembje për të gjithë. Andaj, shumica e kurbetçinjve për këtë shkak po i marrin edhe fëmijët me vete. Fshati aktualisht ka 70 shtëpi. Banorët i mban shpresa se fillimi i përkushtimit për “Guvat e Mrizit” ndoshta do ta ofrojnë edhe ndonjë shkollë për fshatin. Nëse edhe kjo bëhet, atëherë banorët do ta ndejnë vetën të gëzuar dhe të rinjtë më nuk do të ikin në drejtim të perëndimit për të lënë vetëm pleqtë aty. Kujt i duhen pleqtë thonë murdamasit. “Rinia jonë të jetë këtu, se ata janë e ardhmja e këtij vendi”, thonë të gjithë ata.
(Kosova Sot)