Transparenca e partive politike në fushën e financave të tyre, veç- mas pjesa e donacioneve që ato marrin sidomos gjatë fushatave zgjedhore, vazhdon të jetë pjesa më e errët e funksionit të tyre dhe pa informacione në raport me qytetarin. KQZ-ja e ka bërë publike për herë të fundit në vitin 2011 një dosje të informimit publik, që ka të bëjë me financat e partive politike, listën e donatorëve në zgjedhje, por që nga ajo kohë, pas ndryshimit të Ligjit për financimin e partive politike, ky institucion vazhdon të mbetet krejtësisht i mbyllur sa i takon publikimit të këtyre të dhënave. Kjo fshehje e këtyre të dhënave konsiderohet nga analistët politikë dhe njohësit e tjerë të kësaj fushe si një mungesë joserioze e transparencës, që bën për të dyshuar se partitë në pushtet abuzojnë rëndë me buxhetin e shtetit pas përfundimit të zgjedhjeve, duke shpërblyer me tenderë të shtrenjtë, në shuma marramendëse, qindra milionëshe bizneset që kanë financuar paraprakisht fushatat e tyre zgjedhore. Abuzuesi më i madh për vite të tëra dyshohet të ketë qenë dhe të mbetet PDK-ja, subjekt politik, i cili ka hezituar të japë çfarëdo informacioni lidhur me listën e donatorëve edhe në insistimin më të ri të gazetës.
Shpërblimi korruptiv Sipas dosjes së informimit publik të KQZ-së të vitit 2011, si dhe organizatës për antikorrupsion “Çohu” dhe rrjetit të gazetarëve hulumtues të Kosovës PREPORTR, të publikuar para një viti, konstatohet se falë lidhjeve të politikës me biznesin, këmbimit të ndërsjellë të të mirave materiale, mbështetjes financiare me donacione nga bizneset për partitë politike, dhe favoret që u bëhen atyre nga politika pas përfundimit të zgjedhjeve, del se një shifër prej rreth 220 milionë euro i kanë përfituar financuesit e partive politike nga tenderët publikë përgjatë një periudhe të monitoruar kohore mes zgjedhjeve, që përfshin periudhën gusht 2007 – maj 2014. Në këtë raport del se PDK-ja gjatë viteve 2009-2012 ka marrë nga bizneset gjoja vetëm 333 mijë e 460 euro, të deklaruara, e kushedi sa të tjera kanë përfunduar në xhepat e “shefave”, të cilat kanë përfituar në tenderë në vlerën e 162 milionë eurove. Tani nga njohësit e funksionimit të këtij sistemi konsiderohet se pikërisht kjo është mënyra e shpërblimit korruptiv, që kompanitë që financojnë partitë gjatë fushatës zgjedhore, janë ato që gjatë qeverisjes së atij subjekti politik përfitojnë benefitet në të gjitha mënyrat e mundshme, derisaAgjencia Kundër Korrupsionit dhe Prokuroria e Shtetit asnjëherë nuk janë marrë me trajtimin e një fenomeni të tillë të lidhjeve kriminale mes politikës dhe rrjetit të bizneseve.
Hulumtimi i organizatës për antikorrupsion “Çohu” tregon se financuesit e Partisë Demokratike të Kosovës (PDK), që për shtatë vite drejtoi Qeverinë e Kosovës, janë në krye të listës së përfituesve nga tenderët publikë. Në total, specifikohet se financuesit e PDK-së kanë përfituar mbi 160 milionë euro nga tenderët, saktë- sisht nga partia në pushtet PDK, për mbështetjen financiare që kanë dhënë donatorët gjatë fushatave zgjedhore. Ky hulumtim, kur u referohet prokurimeve publike, nxjerr të dhëna, sipas të cilave miliona të buxhetit të shpërndarë nga partia e ishkryeministrit Thaçi, tani president i vendit, thotë se për kompanitë që atij ia zgjatën dorën gjatë fushatave zgjedhore shkojnë në rreth 100 milionë, si këmbim për donacionet në shumën prej 280 mijë euro. “Nga dokumentet zyrtare ky hulumtim ka gjetur se 43 subjekte të ndryshme, kryesisht kompani ndërtimore si biznese dhe persona fizikë financuan Partinë Demokratike të Kosovës (PDK), në dy fushatat e fundit elektorale kanë përfituar rreth 100 milionë euro nga tenderët publikë.
Sipas Raportit të auditimit të financave të partive për fushatën e vitit 2009 dhe atij për fushatën e vitit 2010, shuma e donacioneve që këto 43 subjekte dhanë për PDK-në është pak më shumë se 280 mijë euro. Për 11 nga to u shkel edhe ligji dhe u dëmtua buxheti për t’i shpërblyer. Kjo i bie që kompanitë kanë rritur të ardhurat e tyre nga pushteti për mbi 350 herë në krahasim me atë që i dhanë donacion partisë në pushtet”, thuhet në këtë raport.
Raporti në fjalë konstaton se këtu flitet vetëm për kompanitë, për të cilat ka mbështetje me dokumente zyrtare se janë të përfshira në financimin e partisë në pushtet, por duhet pasur parasysh se një numër i madh i tenderëve publikë u jepet kompanive që janë të afërta me PDKnë, por se nuk kanë ndonjë bashkëpronësi formale, apo nuk dalin as si financues të partive politike. Sipas këtij raporti të organizatës për antikorrupsion “Çohu” dhe rrjetit të gazetarëve hulumtues të Kosovës PREPORTR , “Al-Trade”, pronë e Bajram Gashanit, është një kompani shumë e pranishme në tenderët publikë, pronari i së cilës është me origjinë nga bastioni i PDK-së, Drenasi. Kjo kompani,sipas këtij raporti, vetëm në Ministrinë e Arsimit ka marrë shtatë tenderë me vlerë prej afro 9 milionë euro. Kjo kompani në konsorcium me kompaninë “Ada Consalting Group”, pronë e zyrtarit të Shërbimit Informativ të Kosovës (SHIK), Avni Kastrati, ka marrë një tender prej 600 mijë eurosh nga Ministria e Punës dhe Mirëqenies Sociale. Megjithëse, sipas Auditorit Gjeneral, ishin shkelur kërkesat e donatorit, Ambasadës britanike për procedura të veçanta të prokurimit, Ministria e Kthimit ia ka vazhduar kontratën kësaj kompanie për projektin për ndërtimin e banesave për minoritete.
Financuesit e PDK-së pothuajse tradicionalisht janë edhe kontraktorë të komunave që drejton kjo parti PDK-ja, sipas hulumtimit të organizatës për antikorrupsion “Çohu”, ka shpërblyer edhe të afërmit e gazetarëve që mbajtën anën e kësaj partie. Kompania “Albes” nga Istogu, pronë e Hajredin Mavrajt, ka marrë nga 5.7 milionë euro vetëm nga MASHT-i, kur atë e udhëhiqte ish-ministri Enver Hoxhaj, tash kryediplomat i Kosovës. Kjo kompani, pos tenderëve në MASHT, ka marrë tender milionësh edhe nga institucionet e tjera që udhëhiqen nga njerëzit e PDK-së, madje edhe duke ofertuar me çmime 1200 % më të shtrenjta se ato në treg. Gjithnjë sipas këtij hulumtimi dhe raportit të tyre, në tenderin e Ministrisë së Administratës Publike (MAP) “Ndërtimi i ndërtesës së Prokurorisë së Qarkut në Pejë”, përfaqësuesi i kompanisë “Albes”, në seancën e mbajtur në OSHP në lidhje me problemet që dolën me këtë tender, e pranon publikisht se qëllimisht ka përdorur çmime 1200 % më të shtrenjta sesa në treg. Në po këtë seancë, përfaqësuesi i kësaj kompanie thotë se të njëjtën, sipas tij strategji, e ka aplikuar edhe në mbi 100 projekte tjera, por megjithatë është shpërblyer me kontratë.
Financuesit e PDK-së pothuajse tradicionalisht janë edhe kontraktorë të komunave që drejton kjo parti, por si në nivelin qendror, ashtu edhe në atë lokal, për t’u dhënë kontratat publike atyre institucionet nuk ishin “kursyer” në shkeljen e ligjit. “Preportr” ka gjetur se nga 43 financues të PDK-së, duke përfshirë këtu edhe ata që donacionet për partinë në pushtet i dhanë si biznese, por edhe ata që i dhanë si persona fizikë, por me kompanitë e tyre përfituan kontrata publike, për 11 prej tyre, pa përfshirë këtu kontratën mes Postës dhe Telekomit të Kosovës (PTK dhe “Devolli Group”, u shkel Ligji për t’i shpërblyer ato. Shkeljet në këto raste janë konstatuar nga Zyra e Auditorit të Përgjithshëm (ZAP) dhe nga Organi Shqyrtues i Prokurimit (OSHP). Sipas “Preportr” , “Devolli Group”, pronë e vëllezërve Blerim e Shkëlqim Devolli, edhe pse zyrtarisht për PDK-në ka dhënë vetëm 1 mijë euro, dhe atë vetëm për degën e saj në Pejë, kjo korporatë u shpërblye me tenderin për operatorin virtual në kuadër të telefonisë mobile publike, ‘Vala 900’, të njohur në treg si “Z-Mobile”. Kjo kontratë, nga e cila kompania “Devolli”, realizon miliona euro qarkullim është nënshkruar, pos nga ish-kryeshefi ekzekutiv i PTK-së, Shyqri Haxha, edhe nga kryetari i Bordit të kësaj korporate, Rexhë Gjonbalaj, ish-kryetar i degës së PDK-së në Pejë”, ka konstatuar raporti i para një viti. Aty zë vend edhe konstatimi tjetër i shpërblimit të Devollit nga politika, kur “Devolli Group” privatizoi dy ndërmarrje: “Amortizatorët” dhe “Emin Duraku”- n.(Më gjersisht mund t’a lexoni në numrin e sotëm të gazetës Kosova Sot)
(Kosova Sot)