Zgjedhjen e të shkruarit në gjuhë të huaj si një mekanizëm vetëmbrojtjeje ndaj kujtimeve të dhimbshme që e lidhnin me Shqipërinë, shkrimtarja Ornela Vorpsi e ka shpjeguar sa herë që i është kërkuar, ashtu siç ka bërë gjatë aktivitetit të leximeve publike të autorëve, ku Vorpsi së bashku me kolegun e saj nga Vjena, Klemens Renoldner, foli rreth krijimtarisë së saj dhe lexoi për publikun shqiptar tregimin “Lumturi Disparue”, shkruar në italisht.
“Shkruaj në gjuhë të huaj sepse është e qartë që jam në transit, sikur e thotë dhe ky festival. Në transit prej 25 vjetësh”, ka thënë Vorpsi, e ardhur në Tiranë posaçërisht për festivalin, shkruan “Mapo”.
Nga e kaluara evokon fëmijërinë dhe babanë të burgosur për motive politike.
“Fëmijëria, një baba në burg për politikë, rritur me nënën vetëm, njerëzit që largoheshin nga frika e një familjeje me të dënuar politikë, e keni parasysh sesi shoqëria largohej nga këto situata dhe kjo ishte tej mase e vështirë”, ka rrëfyer ajo por duke shtuar se pavarësisht kësaj e merr malli për bujarinë shqiptare.
“Në Paris më mungojnë spontaniteti, krijimi i gjërave me shumë miqësi dhe shkëmbimi”. Ajo sqaron se letërsia e saj nuk ka të bëjë me tranzicionin, por me të kaluarën.
“Nuk kam shkruar mbi tranzicionin, por mbi Shqipërinë e së kaluarës që ishte një nevojë për mua dhe për këtë mu desh një gjuhë e huaj, sepse kisha nevojë për një distancë dhe kujtimet më ishin shumë të dhimbshme dhe më ishte shumë e kollajtë një mjet tjetër dhe ky mjet ishte një gjuhë e huaj”. E nisi të shkruajë në italisht, për t’u hedhur më pas në gjuhën frënge.
“Unë tani nuk shkruaj më në italisht, sepse edhe italishtja është gjuhë që nuk e jetoj dot më sepse jetoj në Francë prej 18 vjetësh. Kështu që gjuhët për mua janë një mjet, kam kaluar nga italishtja në frëngjisht e ndoshta nga frëngjishtja do të kaloj në shqip”, thotë Ornela Vorpsi, ndërsa tregon se ka menduar të përkthejë edhe libra të tjerë në shqip.
“Ana vizuale në shkrimet e mia ngelet sepse është kultura që kam marrë në Institutin e Arteve, kompozicioni i një tabloje… dhe nuk i shpëtoj dot asaj çka kam mësuar dhe pse ndonjëherë do të doja ta zhbëja, të vija më e pastër e më e qartë, por janë disa struktura të cilave nuk u shpëtoj dot”.
Megjithëse ka zgjedhur gjuhë të huaj, Shqipëria ka qenë gjithnjë e pranishme në librat e saj.
“Nuk e di nëse në të gjithë librat e mi ka detaje të Shqipërisë, jo në të gjithë, në këtë tregim të cilin e sjell këtu, e solla për temën “letërsi në transit”, të jesh shqiptare dhe në mërgim. Në librin e fundit “Rrotullim rreth nënës” flitet për një tokë universale që nuk ka lidhje me Shqipërinë.
“Dua të eksperimentoj edhe me gjëra të tjera, t’i shpëtoj obsesionit të Shqipërisë duke qenë thellësisht shqiptare, përveç faktit sepse kam dëshirë të shtyj limitet e mia e të shoh deri ku mund të shkoj. E pranoj që mund t’i kthehem Shqipërisë edhe në një libër që po shkruaj deri tani”, thotë Ornela Vorpsi.
Sa i përket karakterit autobiografik në romanet e saj, Vorpsi tha: “Mundohem gjithmonë që në librat e mi të marr diçka nga realiteti dhe pastaj ta manipuloj. Për mua është një manipulim në sensin vizual: dritë, ngjyrë, kompozim, deformim, etj. Kam nevojë ta tregoj atë shoqëri siç e kam jetuar”. Pavarësisht gjuhëve që përdor si mjet letrar, Vorpsi u shpreh se ndihet shqiptare.
“Ndihem thellësisht shqiptare. E qartë që shqiptare ndihem. Por për të mbijetuar kam krijuar disa sisteme mbrojtëse”.