As që do të ishte zbuluar kurrë ajo histori; as që do të kish ndodhur ndonjë dramë, kurrfarë gjëje s’do të kishte ndodhur, nëse atë natë Dankës nuk do ti kish hipur në kokë të thante një gjysmë litër raki të pastër mani, brenda dy orëve, duke pasur për meze vetëm dy kokrra domate të ndara në katërsh. Përkundrazi, pushimet tona do të kishin vazhduar mirë e bukur në qytetin e vogël me liqen të pikëlluar, ashtu si patën nisur; ne do të kishim vazhduar ti binim rrotull atij vendi çdo ditë me pëllëmbë; të hanim mana të kuqe gjak direkt e nga pemët si dhe fasule me pastërma, sa të na fryheshin rropullitë, sa të budallallepseshim fare! Por atë natë, siç e pohoi vetë kur u kthjelltua ditën tjetër, Danka kujtonte emrin e babait, i cili e pat lënë tre vjet me parë dhe të të dy mbeskave që i ka larg dhe, nga hidhërimi e gëzimi bashkë, brenda dy orëve është bërë dru. Ne të gjithë e shihnim tek i morën zjarr sytë si të çakallit dhe, mund t’ju duket mendjemadhësi nga ana ime po t’ju them se personalisht e parandjeva se ajo natë nuk do të qe e qetë.
Kam thënë e para “natën e mirë”, Fredi ka mbetur aty, me ata të dy. Ai thotë se Danka është ngjitur në dhomë, vetëm pas dy orësh si isha larguar unë, atëherë kur s’pati ç’të pijë tjetër, me ndihmën e së shoqes, që i vjen gjithnjë nga pas si qingj i butë. Të dy me hap të ngadaltë e të lëkundur si direk anije, – thotë Fredi, – të mbërthyer fort, njëri më i shëndoshë se tjetri, janë ngjitur lart. E shoqja i ka rregulluar krevatin dhe ka hyrë në banjo, duke harruar derën hapur. Ai, në vend që të shtrihet, ka hapur celularin, ku ka parë mesazhin e dërguar nga M në 11 të natës! I kënaqur, jo jo, i lumtur, Danka paska qeshur fort, me gjithë shpirt, aq sa e ka ndierë e shoqja, e cila, edhe pa qeshur Danka, do ta kish kuptuar se diçka e rëndë ndodhte mes atij te piri 100 kilosh dhe celularit të zi.
-“Të uroj ditën e emrit te babait”, – i shkruante M në mesazh dhe, besoj, për të shmangur çdo dyshim të mundshëm, i uronte Dankës, po dhe gjithë familjes së tij, jetë sa më të gjatë në kujtim të të dashurve.
Ai s’e ka përmbajtur dot veten por, me duart që i dridheshin ka shkruar dhe, s’dihet pse ka ruajtur në draft, pa iu përgjegjur aty për aty, atë që dinte prej vitesh në zemrën prej burri: “Të dua shumë! dhe ka rënë në gjumë si thes.
Gruaja e butë e Dankës ka bërë atë që do të kish bërë secili prej nesh po të gjendej në të njëjtën pozitë. Ka lexuar mesazhin jo aq lehtë të deshifrueshëm të M, por dhe draft- përgjigjen e burrit dhe ka mbetur e kruspullosur ne vend nga dhembja për jetën e saj. Nga celulari i Dankës i ka telefonuar numrit nga i cili qe dërguar mesazhi, për gjithë natën, pa marrë asnjë përgjigje. Mandej, nga celulari i saj, e mbytur në lot e qurra, i ka shkruar mesazh – dërgueses një paralajmërim të qartë në dy fjali: “Do të të vras po i re në qafë burrit tim”! dhe.. “Në të dhimbset jeta hiq dorë”! Nga ana tjetër, për çudi, kanë kthyer një përgjigje të menduar, pothuaj dinjitoze: “Ky është një keqkuptim nga ana juaj moj zonjë, unë jam e qetë dhe e gëzuar me burrin tim dhe nuk vështroj burrat e botës”!
Gruaja e butë e Dankës, e ka lënë atë të flerë deri në mëngjes, deri sa t’i dalë rakia. Danka është ngritur me gojën pleh, është ulur mbi tryezë dhe bënte sikur punonte në lap top, duke parandjerë një stuhi. Ajo i është vërtitur me ca fjalë që kanë ngritur në këmbë gjithë hotelin.
Unë s’kam ndjerë gjë, sidoqë mbahem se bëj gjumë të lehtë. Dhoma ime bie nga liqeni. Por nga ballkoni shquajta qartë gruan e butë të Dankës që vente e vinte në breg, pak përpara orës shtatë. Besova se po merrte rreze. Kam bërë dushin dhe kam zbritur poshtë, kam ngrenë mëngjezin në paqe me veten time, kam pritur Fredin dhe çiftin të me bashkohen, si çdo ditë, por nuk ka ardhur njeri.
Vetëm kur po pija kafenë është shfaqur Danka, me pamjen e qenit të rrahur. Eshtë ulur pa thënë “mirëmëngjes”, ka marrë një kupkë raki si ilaç për dhimbjen e paduruar të kokës. Pyetjes sime, ku e keni bashkëshorten Dankë i dashur, ai i është përgjigjur thatë: iku, më la! Siç u bë e qartë pak më vonë nga një kontroll i shpejtë që bëri Fredi në garderobën e tyre, asgjë nuk kishte lëvizur nga rrobat e gruas së Dankës. Por ajo i kishte dalë furgonit përpara për kushedi se ku.
***
Danka e njohu Mirkën 25 vjet të shkuara, kur i pat kaluar 40 vjetët, kur ishte burrë i martuar me dy djem, kur iu duk se e kish vënë jetën në vijë, kur s’ia priste mendja fare. E pa një ditë tek vinte drejt tij, ashtu të vogël e të imët dhe i erdhi keq për atë të gjorën me frymë pothuaj të mbaruar, që pat udhëtuar e djersitur dy orë në këmbë, sa të arrinte në fshatin e tyre, bashkë me një ekip kontrolli. Kanë shkëmbyer dy- tre fjalë mirësjelljeje tek pema e madhe plot kacka në qendër të fshatit dhe kaq i ka mjaftuar për të kuptuar se kjo dhe askush tjetër, ishte femra e jetës së tij; se ajo gjëckë e vogël, pa ndonjë lloj bukurie, por me një det të paparë dashurie në sytë e kadifenjtë, kish për ta mbajtur mbërthyer pas vehtes gjithë jetën!
I ka vajtur pas me vite të tëra në qytet, pa i thënë një gjysmë fjale, gjoja për punë, gjoja për muhabet. E ndiqte kur kthehej nga puna dhe, u bë i zoti të dallojë siluetën e saj ndërmjet dhjetëra femrave të tjera, disa herë më të gjata se Mirka e gjorë, në xhiron e darkës, deri sa, një natë të tillë, ajo s’duroi më, bëri si bëri dhe vendosi t’i japë fund grahmës disavjeçare të atij burri. I zgjati një copë leter. “,-Merre i tha”,- me zërin e butë,- “e vërteta do të na bëjë mirë”!
Danka kundërshtoi, flutërzat i gumëzhinë përmbi stomak, ajo u nder përpara dhe ia rrasi letrën në dorë.
Ata që e mbajnë mënd Dankën aso kohe, çuditen sesi erdhi e ndryshoi ai burrë i qeshur, sesi, nga një hallexhi i butë dhe në punë të tij, nisi të pijë pa orar, pa kufi, për shkak të Mirkës dhe vetëm të kësaj gruaje, që, për fat të keq, qëlloi dhe e martuar, dhe me një djalë, dhe njeri i mirë sa s’bëhet. Ajo që i pat mbërthyer ata të dy mund të quhej pa frikë si një lloj sëmundje, le të themi si një ethe e butë në eshtër, nga ato që s’të lenë kurrë. Mund të quhej një mallkim më tepër sesa një gëzim, përderisa u duhej të vidheshin dy- tre herë në muaj, pastaj një herë në muaj; vite më vonë, një herë në dy- tre muaj dhe s’u ngopën kurrë me njeri- tjetrin, deri më sot kur janë bërë gjyshër.
…….
Unë e njoha Dankën vite më vonë si qe lidhur me Mirkën, atëhere kur gjithë ditën e ditës rrinte i pirë, kur gjithë qyteza e quanin ” Dankë qeflliu!”
E njoha gjatë një shërbimi të detyruar pune. E besoni ose jo, që në darkën tonë të parë, më tregoi fill e për pe hallin që kish me Mirkën, siç ma pohoi vetë: dashurinë më të madhe të jetës së tij. Nuk di ç’pa tek unë që më besoi tek më zbrazi barkuan asisoj, tek më bëri të qaj me mesazhet që i dërgojnë njeri- tjetrit pa u takuar kurrë. Mendoj se për shkak të sekretit të asaj nate u lidhëm shumë. Dalëngadalë Danka i dashur më mësoi marifete, që kurrë nuk do të mendoja se do të doja t’i provoja në këtë jetë: për shembull, sesi të gjej me erë, thjesht me nuhatje, verën më të mirë, ndërmjet 20 shisheve që mi rradhitte mbi tavolinë; sesi ta mbaj pastaj një gllënkë, nën gjuhë, për dhjetë sekonda dhe, po kaq gjatë ta mbaj me shumë stil nën bajame; më mësoi sesi t’i mbaj iso me zë të ulët, kur ai këndonte në makinë në udhëtimet tona. Por më tepër nga të gjitha, me qenien e tij më tregoi si të mos frikësohem, si t’i dorëzohem dashurisë. Aq shumë u miqësuam unë e Danka, sa zura mos ti druhem më pamjes së tij prej hipopotami, duarve plot gdhencka, disa herë më të gjata se trupi; tejkalimit madhështor të kufirit deri ku mund të dehet robi; shpërfilljes po aq madhështore të rregullave të jetës. Danka është njeri pa rregulla. Mua më mësoi sesi t’i tejkaloj rregullat. Kjo më tërheq tek ai dhe, prandaj, nuk le rast pa i ndenjur afër. Aq sa përveç shërbimeve të punës, i propozova një ditë t’i kalonim pushimet së bashku. Ai me gruan, unë me Fredin, shokun tim, por që e ka mik dhe Danka. -“Mire moj cupe”,- tha dhe u nisëm të katërt në një makinë.
Siç ju tregova në krye, çdo gjë do të kish kaluar vaj, do të kishim bërë qejf të zgjatur, të paparë në risortin e qytetin me liqen, nëse atij nuk do t’i qe shkrepur në kokë të pinte i vetëm një gjysmë litër raki mani, shoqëruar për meze vetëm me dy kokrra domate të ndara më katërsh, në kujtim të emrit të babait që e kish lënë dhe të të dy mbesave; nëse do të qe përmbajtur, të paktën sa të shtrihej gruaja, për t’iu përgjigjur Mirkës me të vetmen të vërtetë që dinte , me atë “të dua shumë”, shprehje që, sido ta rrotullosh, nuk le vend për interpretime të tjera, veç asaj që është.
…..
Plani që na propozoi të nesërmen e tragjedisë vetë Danka, në rastin e kthimit të mundshëm të gruas së tij, në thelb ishte i thjeshtë dhe i qartë sa s’bëhet:
1,pala kundërshtare, pra gruaja e Dankes, do të shfaqej, do të hapte bisedën rreth tradhtisë së pastër të burrit të saj, duke treguar për mesazhin dhe përgjigjen e Dankës në 11 të natës. (Ajo i kish thënë qartë të shoqit, në sherrin sa u tund hoteli në agim: do të të denoncoj tek miqtë e tu, ta dinë se ç’maskara je)!
2, unë do të indinjohesha pa masë dhe do t’i hidhesha Dankës së dashur me ca fjalë që s’mi nxe goja.
3, do të ndërhynte Fredi për të hedhur dyshimin: “daleni moj gra, mos e keni gabim, mos është një keqkuptim. Danka është plak, nuk ka moshë për të tilla budallaqe”,- do të vijonte Fredi. Pastaj, po ai: “ehu sa here kemi dërguar mesazhe ne kur kemi qenë të pirë”!.
4, “Maskara i mutit”, duhet të bërtisja unë. “Edhe pa u fejuar, ma paske dredhur!
Kështu do të bëjmë – përfundoi Danka.
Ramë dakort dhe i hipëm makinës për Sh. N. Vizituam të dy manastiret, ndezëm secili nga një qiri për të dashurit që s’janë, hëngrëm një drekë të mirë buzë burimeve ,me peshk liqeni, gatuar plot me erëza, porositëm posaçërisht dy këngë tek një orkestër shëtitëse që vinte rrotull në çdo tryezë. Danka këndoi së bashku me violinistin (që qëlloi shqiptar) këngën e qyqes, nja dy zonja nga tryeza ngjitur u shkrinë në lot me zërin e tij. Fredi pati rastin të më pëshpërisë në vesh fjalët më të mrekullueshme, se kurrë, por kurrë ama nuk i kish hedhur as sytë, as mendjen tek ndonjë çupë tjetër.
Kur u kthyem, në mbasdite vonë, gruaja e Dankës ishte rehatuar në shezlongun në breg. Mendoni në ç’pozitë të vështirë ishim unë dhe Fredi, që duhej të mbronim mikun, por që na vinte keq dhe për gruan e tij. Ca më tepër unë që kisha ngrënë disa herë lakror nga duart e saj, ushqeja ndjenja të thella simpatie. Gruaja e Dankës vinte e egër në pamje dhe shumë i thërrisnin “gjermani erdhi gjermani”, por qe e mirë në thelb, dhe po të të donte, të deshte me zemër. Na ishin puqur telat te dyjave dhe shkonim mirë. Atë tjetrën, Mirkën, unë as e kisha parë, as njohur. Gruan e Dankës po.
-“Ku u zhduke gjithë ditën e ditës, – iu ankova unë, – aman, të keqen, se nuk rrimë dot pa ty”!
-“Danka e tepron shumë ndonjëherë”,- thotë gruaja.
-“Ehu, ku ka burra që nuk e teprojnë”,- rënkoj unë.
Ajo me tregon fill e për pe për sa ka ngjarë.
-“S’ke turp, nuk e prisja,”- i kthehem Dankës, i cili sapo na është bashkuar me Fredin.
-“Ç’kam bërë moj motër,”- çuditet ky. “Hiç gjë s’kam bërë! Kjo thotë se sekujt i paskam shkrojtur: të dua shumë, por s’e kam dërguar. E paskam ruajtur në draft. Ku e di unë se kujt i kam shkruar”,- thotë i çuditur Danka.
“Pa daleni një herë,- na kthehet Fredi, sipas planit që kemi bërë, bile, edhe më i çuditur.
-” Danka burrë plak, mezi luan këmbën, ju flisni budallëqe.
Gruaja e Dankës pulit qepallat në formë pohimi.
-“Pastaj,- improvizon Fredi, – a e ka dërguar mesazhin”?
“Jo”,- thotë gruaja e Dankës.
” Po ç’kini ahere, ç’kam bërë”, pyet Danka.
Në fakt nuk dukej bëtë ketë bërë ndonjë gjë të madhe.
“Po të paralajmëroj lajmëroj Babkë,- i thotë ajo me sytë e njomur, “po të kapa më me ato mesazhe, do të të braktis si një qen në mes të rrugës”.
“- Po jo me shpirt, e ke gabim,- dhëmshurohet Danka.”
Ajo i thirrkërka atij:” babkë”!, ndoshta siç e thërresin djemtë, siç bëjnë të dashuruarit që i ngjisin emra përkëdhelës njeri- tjetrit. Unë me Fredin e kuptojmë se kanë nevojë të rrinë vetëm.
***
Ditët që pasuan ishin edhe më të mrekullueshme nga ç’e patëm parashikuar. Kish një paqe të freskët në ajër, të lehtë, si të pamundur. Liqeni nuk merrte frymë. Më dilte gjumi herët në mëngjes, thithja ajër të mirë në ballkon, zbrisja poshtë dhe drejt e në liqen me Fredin. Bënim gara, shkonim mirë, aq sa më tha mendja të fejohem. Kështu që, zëre se u bëmë dy çifte në ato pushime. Ne të mëngjesit herët, sa shkrep dielli dhe Danka me zonjën e tij që zbrisnin për të ngrënë mëngjesin e fundit, rreth orës 10. Asaj i ndritnin sytë. Nga grua e moshës së mesme u shndërrua papritur në të re. Atij, që në mëngjes i merreshin këmbët,gati binte nëpër shkallë.
E mbante ajo. Gruaja e Dankës nuk kursehej as edhe t’i fshinte edhe ndonjë thërrime nga prehri, ti lutej: “Mos u përtyp shpejt babkë, ose, herë tjetër, mjaft Babkë, mjaft, mos pi”.
Por ai prap së prap pinte, bile edhe më shumë. Atëherë sytë i bëhen të kuq, të kuq, po ju them flakë fare! Aq sa nuk ngjan më me njeriun. Është si një kafshë e vjetër, ndryrë në kafaz.
