Kurti është shprehur optimist se marrëveshja me LAN-in, e cila thotë se u arrit pa ndërmjetësues, nuk do të shkelet. Ai ka folur për ndikimin që kreu i PDK-së Hashim Thaçi ka ndaj deputeteve të partisë së tij.
“Duhet pasur parasysh një gjë, në momentin që të ketë çlirim nga qeverisja e PDK-së, automatikisht do të ndodhë një çlirim i deputetit. Kur nuk është Thaçi mbi kokë, deputeti doemos do të jetë më shumë vetja e tij”, ka thënë Kurti, në një intervistë për revistën “Sheshi” nga Gjilani.
Ai ka thënë se kapja e shtetit nga ana e PDK-së nuk është aq e butë. Ka treguar idenë e VV-së për qeverisjen.
“Vetëvendosje e ka dhënë propozimin 2+2. Dy vjet, në mënyrë që ministrat të mos relaksohen duke besuar se kanë kohë mjaft para tyre por edhe që dikush të mos mendojë se kjo qeverisje i ka vetëm tre muaj. Ndërkaq +2 vjet, në mënyrë që, nëse qeverisja ka sjellë rezultate në ‘çkapjen’ e shtetit, nuk ka arsye për të mos vazhduar”.
Kur ka folur për Gjykatën Kushtetuese, Kurti ka thënë se ajo nuk është as gjykatë e as kushtetuese.
Përveç politikës, kreu i Vetëvendosjes në këtë intervistë flet edhe për ndikimin që ka pasur filozofia në ndërtimin e karrierës së tij politike. Ka treguar edhe për flokët e gjata që i mbante dikur.
Z. Kurti, keni arritur marrëveshjen e shumëpritur me koalicionin. Ka pasur deri më sot shumë rezistencë ndaj kushteve të parashtruara nga Lëvizja Vetëvendosje. A mendoni se marrëveshja e arritur do të respektohet dhe se nuk do të ketë devijim nga kushtet që i keni parashtruar ju?
Ne jemi optimistë se marrëveshja nuk do të shkelet. Këto bisedime u zhvilluan pa ndërmjetësues dhe marrëveshja u lidh pa ndërmjetësues. Por, çdo lloj shkelje të marrëveshjes së lidhur ne do ta konsiderojmë prishje të saj dhe nuk do të jemi obligues ndaj LAN-it. Nëse do të ketë shkelje, devijimi do të jetë i palës që e bën shkeljen. Në këtë rast, trysnia e brendshme politike dhe trysnia e jashtme qytetare do të duhej të drejtohej mbi shkelësit e marrëveshjes e jo mbi konsistencën e Vetëvendosjes në qëndrimet e saj.
Kur flisni për trysninë e brendshme politike, në kënd po llogarisni?
Ka pasur një zhvillim interesant i cili ofron bazë për optimizëm. Unë e di që secila degë e LDK-së ka qenë që kjo parti të bëjë marrëveshje me Vetëvendosjen. Ngjashëm është edhe me partitë e tjera.
A do të thoni se tani e tutje në Parlament deputetët do të jenë deputetë e jo pjesëtarë të partisë përkatëse politike?
Duhet pasur parasysh një gjë, në momentin që të ketë çlirim nga qeverisja e PDK-së, automatikisht do të ndodhë një çlirim i deputetit. Kur nuk është Thaçi mbi kokë, deputeti doemos do të jetë më shumë vetja e tij. Ju kujtohen trysnitë mbi deputetët lidhur me Ligjin mbi Amnistinë, ratifikimin e marrëveshjes Kosovë-Serbi. Shumica e deputetëve nuk kanë qenë për nënshkrimin e tyre, ndërsa shumica tani janë për nënshkrimin e marrëveshjes me VV. Ka pasur një kapërcim të madh prej mendimit autonom dhe deklarimit të tyre publik. Ky hendek është rezultat i trysnisë politike qeverisëse dhe do të mbetet i tillë. Në marrëveshjen për ratifikim, me të vërtetë i kanë pasur 84 vota, por realisht kanë qenë vetëm 7 nga grupi parlamentar i LDK-së.
Po supozojmë se do të kishte zgjedhje të reja? Çka do të ndodhë atëherë, si do të garoni dhe çfarë rezultatesh do të prisni? A mund të shkojnë zgjedhjet e reja në dëm të Lëvizjes Vetëvendosje?
Dy instanca në shtetin e Kosovës janë forcuar së tepërmi në llogari të demokracisë – Presidentja dhe Gjykata Kushtetuese. E kemi një presidente e cila u bë e njohur me rastin e bërjes presidente, dhe e cila erdhi si rezultat i një marrëveshjeje jokushtetuese dhe joinstitucionale (e cila gjithashtu nuk u respektua). Po ashtu, e kemi një presidente e cila ka shkuar në organizimin partiak të PDK-së, duke treguar qartazi me atë shkuarje e edhe me qëndrimet e saj të fundit se nuk është aspak e paanshme. Dhe kemi një Gjykatë Kushtetuese kreu i së cilës është tepër cinik për të qenë gjykatës, e bile tepër cinik për të qenë edhe politikan. Gjykata Kushtetuese nuk është as gjykatë e as kushtetuese.
Por, për t’iu përgjigjur pyetjes tuaj, nëse do të kishte zgjedhje, ne do t’i hapim degët tona për njerëz të rinj, për sindikatat e ndryshme. 3/4 e propozimeve vijnë nga qendrat e VV-së ndërsa 1/4 e bëj unë si kryetar. Kriteri për t’u votuar nga propozimet e kryetarit në Këshill të Përgjithshëm është me votë të fshehtë për secilin person, pra kemi kriter më rigoroz pikërisht për propozimet e kryetarit. Dhe, Vetëvendosje do të garojë vetë.
A do të mund t’i paragjykoni rezultatet?
Sa i përket votave, janë dy faktorë kryesorë: i pari është koncepti i programit. Aty Vetëvendosje është e qartë, por edhe është shumë e ndryshme. E dyta është besueshmëria në listën e njerëzve. Nuk mund ta paragjykoj se çka do të bëjë votuesi, por unë e di që do të ketë një listë më të reduktuar të përzgjedhjes së partive, e që është reduktim progresiv. LAN-i do të garojë bashkë kurse AKR-ja do t’i bashkohet dikujt (ndoshta PDK-së). Përmasa e pluralizmit partiak në Kosovë ka një dozë të caktuar të falsitetit, të përsëritjes, ka redundancë. Ky reduktim është progresiv.
Sa mendoni se do të zgjasë qeveria e re e dalë nga koalicioni?
Vetëvendosje e ka dhënë propozimin 2+2. Dy vjet, në mënyrë që ministrat të mos relaksohen duke besuar se kanë kohë mjaft para tyre por edhe që dikush të mos mendojë se kjo qeverisje i ka vetëm tre muaj. Ndërkaq +2 vjet, në mënyrë që, nëse qeverisja ka sjellë rezultate në “çkapjen” e shtetit, nuk ka arsye për të mos vazhduar.
Kapja e shtetit nuk është aq e butë. Duhet ta kemi parasysh që edhe kur të vijmë në pushtet, PDK do t’i ketë paratë e realizuara përmes korrupsionit e krimit. Pra ndikimi tek mediat do të vazhdojë edhe një kohë, po ashtu në prokurori e organe të tjera. Pra, PDK do të jetë opozitë vetëm në Parlament por jo edhe në institucione.
Pra, do të na duhet kohë për të çliruar shtetin nga kapja që i është bërë. Kur ta kemi çkapur, atëherë do të jenë krijuar kushtet për zgjedhje të lira dhe demokratike.
Me LDK-në, AAK-në dhe Nismën, me të vërtetë garuam në zgjedhje të 8 qershorit por aty ne garonim me një shtet të tërë të kapur PDK-ja.
Nëse nuk keni sukses, si mendoni se do të reagojnë qytetarët?
Qytetarët ndaj nesh do të jenë shumë më pak të durueshëm. Neve nuk na frikësohen si PDK-së. Durimi ndaj nesh do të jetë më i vogël.
Nga ku do ta filloni ta çlironi shtetin?
Ekspertët tanë do të ulen me ata të LAN-it dhe do ta hartojnë një plan dhe program qeverisës. Çështja e buxheteve të resoreve është mbase edhe më e rëndësishme se resoret. Konkretisht, se sa do të jetë e suksesshme, ta zëmë, Ministria e Bujqësisë, nuk varet vetëm nga ajo se cila parti e ka atë, por nga buxheti i alokuar. Pra, përcaktimi i resoreve dhe buxheteve është diçka që do të diskutohet pas ditës së premte e jo më herët.
A keni menduar atëherë se do të arrinit në këtë pikë ku jeni sot duke bërë ende përpjekje për të zgjidhur problemet e shumta?
Nuk i kam menduar as njërën dhe as tjetrën. Bile nuk kam menduar se do të përfundoj në politikë për shkak se angazhimin tim politik e kam konsideruar si çështje të një periudhe të rëndësishme në historinë e Kosovës – në atë kohë bëhej fjalë për çlirimin e vendit. Kam menduar që në momentin që kjo të përfundojë, unë do të merresha me profesionin tim. Atëherë isha student i Elektroteknikës, në thelb matematikan, i interesuar në veçanti për teorinë më shumë se për praktikën në shkencë. Kam pritur që angazhimi i im në politikë do të përfundojë atëherë kur do të përfundonin përpjekjet kolektive për çlirim, natyrisht nëse unë do të mbijetoja.
Nuk e di nëse do të kishte ndodhur kështu, nëse do të isha ku jam sot, po të mos isha arrestuar në vitin 1999. Por, në burg e kam kuptuar që në Kosovë ende nuk është realizuar ajo që kishim synuar, dhe kjo ka ndikuar që unë të mendoj për situatën politike vazhdimisht. Po ashtu, kanë ndikuar shumë leximet e mia në burg – kam lexuar më shumë shkenca shoqërore: shkenca politike, sociologji, filozofi politike, mandej edhe letërsi. Pra, krejt këto preokupime me aspektet shkencore dhe artistike të jetës dhe shoqërisë, ku në njëfarë mënyre politika është në të dyja dhe në asnjërën, kanë ndikuar që interesimi im për politikën dhe angazhimi politik të mos përfundojnë.
Po të isha i lirë qysh më 1999 natyrisht që do të isha përballur me situatën objektive të qëllimit të paarritur, që do të ishte një shtysë për t’u marrë me politikë, por në liri në Kosovë nuk do ta kisha leximin e burgut. Nuk jam i sigurt nëse do të kisha lexuar psikologji, filozofi, letërsi. Besoj se do t’i isha kthyer profesionit të inxhinierit të elektroteknikës.
A ju ka bërë filozofia politikan?
Me siguri ka ndikuar filozofia, edhe pse më duhet të them se unë edhe përpara burgut kam lexuar filozofi por jo me atë intensitet. Në filozofi më ka dërguar matematika, saktësia e së cilës gati ta bën edhe të vërtetën të panevojshme. Urëkalimi im drejt filozofisë politike ka qenë filozofia analitike, atomizmi logjik. E pastaj kanë ardhur rrymat e tjera të filozofisë dhe historia e filozofisë, sociologjia, psikologjia, shkencat politike e kështu me radhë. Filozofia politike nuk është e vetëmjaftueshme. Mirëpo ura lidhëse për mua ishte filozofia analitike, sidomos Bertrand Russell, Gottlob Frege etj.
A duhet të jesh pak filozof për të qenë politikan i mirë?
Pak ma shumë se pak.
A janë filozofë politikanët me të cilët ju rrini në tavolinë?
Nuk e di.
Në debatet tua televizive shpesh përdorni zhargon filozofik të cilin nuk e kemi dëgjuar nga politikanët e tjerë. Pse? A e bëni këtë për shkak se është fusha në të cilën atë mund të mos jenë aq të fortë apo për shkak se ajo që e mendoni bëhet më lehtë e kuptueshme duke përdorur zhargonin filozofik?
Për një politikë cilësore filozofia politike është e nevojshme. Nuk ka politikë cilësore pa filozofi politike. Por, të shprehurit tim përmes zhargonit të filozofisë politike ose elementeve teorike të diskursit të VETËVENDOSJE-s, po e pranoj për herë të parë, mund të jetë simptomë e traumave të mia prej debateve që i kam humbur brenda Lëvizjes Vetëvendosje me njerëzit aty të cilët diskutojnë.
Në Vetëvendosje, në njërën anë, ka një dimension eklektik që vjen pikërisht prej faktit se nuk jemi dogmatik, por edhe prej njëfarë papërcaktueshmërie në kuptimin filozofik. Dhe, në anën tjetër, vjen prej domosdoshmërisë së filozofisë. Filozofia për ne në Vetëvendosje është e domosdoshme.
Unë mund të them që si politikan në Kosovë jam ndër politikanët që kanë humbur më së paku beteja të jashtme me të tjerët dhe më se shumti beteja të brendshme në Lëvizjen tonë. Shumica dërrmuese e betejave të mia të humbura janë brenda Vetëvendosjes. Mendoj që këtu dalloj prej politikanëve të tjerë të cilët kanë shumë debate të jashtme të humbura, sidomos me njerëzit e Vetëvendosjes.
Po e lëmë politikën aktuale dhe po kthehemi te vitet 97-98. Keni pasur flokë të gjata atëherë. Pse i keni mbajtur të gjata, çfarë keni dashur të shprehni?
Unë jam fëmijë i viteve të ’80-ta, pra jo i internetit e Red Bullit por i televizorit dhe Coca-Colas, jo fëmijë i doënlodimit ilegal përmes Torrent-ave, por i kasetave VHS.
Në vitet ’80-të, përveç leximeve edhe të detyrueshme nga shkolla edhe të dëshirueshme për mua, muzika dhe filmat që i kam dëgjuar e shikuar kanë qenë me një shije artistike jo fort të zakonshme për moshën time. Nuk kam qenë i përshtatur me rrethin dhe gjithnjë kam besuar se ka diçka tjetër më të mirë sesa ai realitet që kishim. Për shembull, ndonëse Madonna ka qenë tejet e famshme dhe e preferuar në atë kohë, unë e kam dëgjuar Kate Bush. Dhe, jo dikë si Bon Jovi por Depeche Mode.
Në fund të viteve ’80-ta e në fillim të ’90-tave, ka pasur një dyzim interesant. Kanë qenë ata që kanë pëlqyer The Beatles dhe ata që kanë pëlqyer Rolling Stones. Ose, ishte e rëndësishme a ke qenë me Deep Purple apo me Led Zeppelin. Mua më kanë pëlqyer më shumë The Beatles e Led Zeppelin sesa Rolling Stones e Deep Purple.
Ca më vonë ka pasur një ndarje të re, me Nirvanën apo me Pearl Jam, dhe unë kam qenë me këta të fundit. Kjo ka qenë periudha “grunge”, për të cilën s’kam më simpati e nostalgji. Pra, asokohe ka qenë shumë e rëndësishme me kënd je. Shijet të poziciononin. Tamam ashtu qysh thotë sociologu i njohur francez Pierre Bourdieu: klasifikimi i klasifikon klasifikuesit.
Në vitin ’97 unë nuk kam qenë më grunge dhe mendoja t’i pres flokët. Por, protestat më 1 tetor më zunë me flokë të gjatë ashtu kot. Pra, pyetja e vërtetë në këtë rast do të duhej të ishte “pse nuk i ke prerë flokët e jo pse i mbaje të gjata”.
Gjatë kohës së protestave të studentëve unë isha shumë lehtë i identifikueshëm nga policia për shkak të flokëve të gjata, dhe njerëzit më sugjeronin t’i pres flokët. Por, prerja e flokëve pasi veç ato u bënë shenja dalluese e imja, më dukej si shfaqje e frikës dhe e dorëzimit. Ndonëse flokët e gjatë disi funksionojnë si fshehje e fytyrës, flokët e gjatë në atë kohë ishin bërë fytyra ime dhe unë nuk mund ta fshihja atë.
Flokët m’i kanë prerë të nesërmen pasi më kanë arrestuar në vitin 1999, më 28 prill. Kjo datë ka qenë përvjetori i 25-të i martesës së prindërve të mi. Në burg m’i prenë flokët duke menduar se përveç dhembjeve fizike që m’i kishin shkaktuar me të rrahura, po ma shkaktonin edhe një dhimbje të re shpirtërore. Në fakt, me prerjen e flokëve ata veç më shpëtuan ngase në burg flokët e gjatë janë armiku i brendshëm i njeriut për shkak të problemeve me higjienë.
Gjyshja ime me thoshte “ta marrshin të keqen”. Kjo edhe ka ndodhur.
Nëse nuk i dëgjon më as Led Zeppelin, as Depeche Mode, as Pearl Jam, çfarë dëgjon atëherë?
Nuk kam ndonjë autor ose zhanër të preferuar më. Shijet e mija artistike, për dallim prej bindjeve të mija politike, kanë ndryshuar vazhdimisht.
Sot interesohem të dëgjoj diçka aktuale, diçka që prodhohet e krijohet tash dhe ka njëfarë vlere artistike, përkundër ambientit edhe të egër edhe sipërfaqësor. Për shembull, dëgjoj një këngëtare të re, Sharon van Etten, dhe nja dy bende rock, Ëild Beasts dhe Arcade Fire. Përndryshe, dëgjoj shumëçka, prej Ravellit e deri tek Bill Evans.
Kohë të lirë gati që s’kam por nuk rri kot asnjëherë dhe arrij të lexoj filozofi e letërsi. Por, nëse dikush mundohet ta kuptoj aktualitetin tim përmes asaj që lexoj a dëgjoj, them që aktualiteti im nuk është ndonjë udhërrëfyes për karakterin tim.
Çka i tërheq të rinjtë e shumtë që vijnë tek Vetëvendosja pa kurrfarë presioni? A ndodh këtu ndonjë lloj edukimi?
Ne, në fakt, edhe zyrtarisht jemi njëfarë shkolle politike. Pra, po, ka shkollim e edukim. Por, besoj që disa prej njerëzve vijnë në Vetëvendosje për shkak të konceptit dhe frymës sonë, e produkt i kësaj është Alternativa Qeverisëse. Disa për shkak të aksioneve dhe vullnetit – vijnë për t’u shprehur dhe për të marrë pjesë në to. E disa edhe nga hallet e zemërimi me mjerimin socio-politik dhe mungesën e perspektivës.
Në Vetëvendosje kemi diçka që nuk e ka asnjë subjekt tjetër politik – njëfarë barazie jofromale brenda nesh. Ka plot zona në Vetëvendosje ku jemi të barabartë, duke filluar nga qasja tek udhëheqjet, votimet një anëtar një votë, forumet e diskutimeve e deri te bufeja e përbashkët. Pra, nuk jemi vetëm organizatë politike e strukturuar me hierarki por jemi edhe komunitet i qytetarëve të Republikës që janë bërë bashkë për ndryshime.
Çka do të kishit ndryshuar në sistemin arsimor?
Po kufizohem në dy gjëra themelore. E para – arsimi duhet të lidhet me ekonominë dhe ekonomia me arsimin. Kjo nuk ekziston dhe duhet të ndodhë patjetër. E dyta – është e rëndësishme ta kemi një sistem arsimor ku prirjet evidente të nxënësve ushqehen kurse ato latente zbulohen. Pra, duhet të jetë një sistem arsimor i cili ua zbulon talentin nxënësve dhe njëherësh e ushqen atë kur ai të jetë zbuluar.