Njëzet vjet më parë, më 31 dhjetor, Presidenti rus Boris Yeltsin ishte në kryetitujt e mediave botërore.
Udhëheqësi i sëmurë, alkoolik dhe jopopullor ndërpreu festimet e Vitit të Ri duke dhënë dorëheqje dhe shpalljen e kryeministrit të tij të ri si “kryetar të detyrës” para një votimi të parakohshëm në mars të vitit 2000.
Siç shkruan Al Jazeera, përcjell Telegrafi, kryeministri i ri ishte një i panjohur politik – një ish kolonel i KGB-së, i ndrojtur dhe i quajtur Vladimir Putin.
Ai i cili kishte veshur kostume të “gjata”, të modës së vjetër dhe ka punuar shkurtimisht si shofer taksie para se të bëhej zyrtar i bashkisë së qytetit në vendlindjen e tij në Shën Petersburg.
Ky njeri kishte një mbështetës – oligarku i gjithëfuqishëm Boris Berezovsky lobonte për Putinin.
Në vitin 2013, Berezovsky, asokohe një mërgimtar, u gjet i varur në shtëpinë e tij jashtë Londrës – menjëherë pasi iu përgjërua Putinit për ta lënë të kthehej në Rusi.
Kritikët thonë se Putini përmbysi reformat demokratike të liderit të fundit sovjetik Mikhail Gorbachev.
“Ai është sundimtari më i mirë i Rusisë në shumë shekuj”, ka thënë Dmitri Kisyov, një prezantues televiziv që drejton RT, një medium i mbështetur nga shteti që transmeton lajme në dhjetëra gjuhë.
Kisyovov e lavdëron Putinin për ringjalljen e “vlerave tradicionale” dhe e fyen Perëndimin.
Por Yegor Zhukov, një bloger politik 21-vjeçar, ka një këndvështrim tjetër.
“I vetmi institucion tradicional që shteti aktual rus e respekton dhe forcon është autokracia e tij që kurrë nuk heziton të shkatërrojë jetën e kujtdo që sinqerisht dëshiron të përfitojë në atdheun e tyre”, i tha ai një gjykate në Moskë që i dha atij një dënim me kusht tre vjeçar në fillim të dhjetorit për pjesëmarrjen në protesta në korrik.
Në vitin 2018, kombi që shtrihet nga Baltiku në Paqësorë ishte tronditur nga protestat.
Çdo protestë u politizua dhe u ndëshkua me arrestime, dënime dhe gjobitje drakoniane.
Megjithatë, disa analistë besojnë se protestat e “ngushëllojnë” Putinin.
“Protestat po e forcojnë Putinin sepse ai konsolidon rreth tij grupet publike që qëndrojnë kundër çdo ndryshimi të dhunshëm të pushtetit”, i tha Al Jazeera-s, Alexey Mukhin, një analist nga Moska.
Dështimi i ekonomisë, rënia e popullaritetit
Kritikët vërejnë se pas dy dekadash në pushtet dhe me gjithë një rënie të shpejtë të eksportit të naftës, Putin dhe aleatët e tij nuk arritën të adresojnë problemet më themelore të Rusisë – varësia e saj nga eksportet e energjisë, ulja e niveleve të lindjeve dhe prodhimi industrial, rrjedhja e trurit, një epidemi HIV/AIDS dhe korrupsioni.
“Korrupsioni në Rusi pushoi së qeni një problem, ai u bë një sistem”, shkroi udhëheqësi i opozitës Boris Nemtsov në analizën e tij të vitit 2011, duke konkluduar se “xhiroja vjetore e korrupsionit” e Rusisë arriti në 300 miliardë dollarë, një e katërta e produktit të brendshëm bruto.
Katër vjet më vonë, Nemtsov u vra jashtë mureve të Kremlinit.
Aneksimi i Krimesë në vitin 2014 ndërpreu lidhjet ekonomike me Ukrainën dhe solli sanksione perëndimore që dëmtuan më tej ekonominë e Rusisë dhe ndikuan në demografinë e saj më të prekshme – që gjithashtu ndodh të jetë baza mbështetëse e Putinit – të moshuarit.
“Për një gjyshe ruse, sanksionet nënkuptojnë më pak mundësi për nipërit dhe mbesat e saj, natyrisht, nëse ajo dëshiron që ata të jetojnë në një vend të modernizuar, jo në një kështjellë të rrethuar”, tha Alexey Kushch, një analist ukrainas, për Al Jazeera, përcjell Telegrafi.
Por Vladimir Evseyev, një pensionist 67-vjeçar në qytetin qendror të Tverit, i tha Al Jazeera: “Putin dëshiron të ruajë paqen, por nëse dikush dëshiron të ngatërrohet me ne – ai do të përgjigjet. Është në rregull nëse pensionet tona janë 15,000 rubla (250 dollarë), por ne nuk duam luftë”.
Sipas një studimi të dhjetorit nga sondazhi i pavarur Levada, 68 për qind e rusëve mbështesin Putinin – shumë më të ulët se vlerësimi i 86 për qind të mbështetjes që ai gëzoi pas aneksimit të gadishullit të Krimesë të Ukrainës.
Mbrojtja e Bashar al-Asadit
Në vitin 1999, prania e Rusisë në Lindjen e Mesme u zvogëlua në një post detar në portin sirian të Tartus.
Por sot, Putini luan rolin e “drejtuesit rajonal”.
Përfshirja e Rusisë në konfliktin sirian ndihmoi në shpëtimin e sundimit të Bashar al-Asadit.
”Regjimi i Asadit është i shpëtuar dhe, për më tepër, është forcuar disi. Edhe në botën arabe, ai ka ndikim”, i tha Al Jazeera-s, Aleksey Malashenko, një analist me bazë në Moskë.
Putini gjithashtu e ka mbrojtur Iranin nga sanksionet, e ka furnizuar me armë dhe e ka ndihmuar Teheranin të përfundojë stacionin bërthamor të Bushehr-it.
Dhe raportohet se ai po përpiqet të forcojë komandantin ushtarak të rigjeneruar libian, Khalifa Haftar si udhëheqësi i kombit të shkatërruar nga lufta – me ndihmën e qindra mercenarëve.
Rilindja e një fantazme Sovjetike
Projekti “i përkëdhelur” i Putinit është Bashkimi Ekonomik Eurasian (EEU), një bllok i tregtisë së lirë të udhëhequr nga Moska.
Ai përfshin Kazakistanin, fqinjin e saj të varfër Kirgistanin, Armeninë dhe Bjellorusinë.
Uzbekistani, kombi më i populluar i Azisë Qendrore, po pret anëtarësimin.
Vendi, kohët e fundit e lejoi Rusinë të përdorë hapësirën e saj ajrore, mbështeti rezolutat e Moskës anti-Ukrainë të Kombeve të Bashkuara dhe u nënshkrua për një termocentral të ndërtuar rus.
“Të gjitha këto tendenca bëjnë që të pyesim nëse Uzbekistani po heq dorë nga pavarësia politike”, ka thënë Alisher Ilkhamov, një ekspert i Azisë Qendrore në Londër.
Vendosmëria e presidentit pro-rus të Ukrainës, Viktor Janukoviç për t’u anëtarësuar në Union çoi në protestat e Euromaidan që rrëzuan atë në vitin 2014.
Putin u përgjigj me aneksimin e Krimesë dhe mbështetjen e separatistëve në Ukrainën juglindore në atë që ukrainasit e shohin si një sfidë më të madhe për rendin ekzistues botëror.
“Kjo luftë nuk u shpall vetëm në Ukrainë. Ajo u shpall në Perëndimin kolektiv”, shkroi vëzhguesi Pavel Kazarin në fund të dhjetorit.
Kremlini “nuk po fsheh qëllimin e tij përfundimtar – të thyejë rregullat e vjetra dhe të krijojë të reja. Ato që do të përcaktojnë një pozicion tjetër të një perandorie dikur të mposhtur”. /Telegrafi/