Analistët kosovarë vlerësojnë se Republika e Kosovës nuk ka qenë “imune” përballë presionit të bashkësisë ndërkombëtare, veçanërisht me kompromiset e bëra ndaj Republikës së Serbisë. Sipas tyre, çështja e vendeve të rezervuara për pakicat është test i rëndësishëm për elitën politike kosovare, sepse do të jetë përcaktuese për krijimin e një mendësie të re politike.
Ardian Arifaj, nga instituti KIPRED, mendon se pjekuria e klasës politike nuk matet me atë se sa po u bën ballë Kosova presioneve të bashkësisë ndërkombëtare, por me mënyrën se si kjo klasë politike i mbron interesat e shtetit në raport me të tjerët.
Sipas tij, Republika e Kosovës ka treguar se është e gatshme të ndërmarrë masa afirmuese për pakicat, sa herë që kjo shihet si e nevojshme.
“Çdo vendim i lidershipit kosovar duhet të jetë në përputhje me interesat e shtetit të Kosovës. Ndërsa, mekanizmi kryesor që e determinon numrin e ulëseve në Kuvendin e Kosovës është vota e qytetarëve. Klasa politike kosovare duhet që t’i artikulojë fuqishëm interesat e shtetit dhe të jetë e unisuar në artikulimin, promovimin dhe mbrojtjen e tyre. Prandaj, partitë politike duhet të caktojnë se cilat janë vijat e kuqe mbi të cilat nuk guxohet të shkelet, pavarësisht presionit që mund të vije.
Raporti me bashkësinë ndërkombëtare nuk duhet të jetë një raport i inateve, por i bashkëpunimit dhe argumentimit”, ka thënë Arifaj për Telegrafin.
Drejtori ekzekutiv i Qendrës për Studime Ballkanike, Fadil Lepaja, theksoi se serbët janë trimëruar nga karota që morën me rastin e hapjes së bisedimeve për anëtarësim të Serbisë në Bashkimin Evropian.
Lepaja mendon se ishte i drejtë qëndrimi i Lidhjes Demokratike të Kosovës dhe Lëvizjes Vetëvendosjes kundër edhe një mandati për vendet e rezervuara.
“Nëse pala kosovare pranon shtimin e vendeve të rezervuara në Kuvendin e Kosovës, do t’i ndihmonte Serbisë që në vazhdimësi të kërkojë privilegje për komunitetin serb në Kosovë”, ka thënë ai për Telegrafin.
Lepaja mendon se praktika e trajtimit selektiv të minoriteteve nuk është parimore, ndaj nuk duhet të vazhdojë më. Ai theksoi se ndërkombëtarët duhet të jenë më të kujdesshëm në veprimet e tyre, në ruajtjen e stabilitetit të raporteve në mes të shteteve të Ballkanit.
Nëse, kryeministri Hashim Thaçi u qëndron besnik fjalëve të tij se pas mungesës së konsensusit nuk do të ketë më vende të rezervuara, por edhe nëse LDK vazhdon deri në fund qëndrimin e saj kundër vazhdimit të vendeve të rezervuara, ky do të ishte një moment i rëndësishëm për Republikën e Kosovës, sepse Prishtina për herë të parë do të refuzonte një kërkesë të BE-së dhe të SHBA-ve qëkur ka nisur dialogu me Serbinë.