Mulliri i ‘Tabakhanës’ është i vetmi që funksionon në Prizren. Mulliri ka formë drejtkëndëshe të ndërtuar me gurë lumi dhe me çati druri. Është i mbuluar me tjegulla tradicionale.
Objektit deri më tash i ka munguar përkujdesja institucionale. Për ta ruajtur mullirin, pronari me vetë-iniciativë dhe financim ka bërë renovime dhe riparime joprofesionale, gjatë periudhave të ndryshme kohore.
Drejtor i Qendrës Rajonale për Trashëgimi Kulturore në Prizren, Samir Hoxha thotë se për të shpëtuar nga gjendja e keqe sot kanë filluar punimet për restaurimin e mullirit të ‘Tabakhanës’. Punimet do të mbikëqyren nga ekspertët e QRTK-së në Prizren.
“Objekti ka të gjitha elementet e një mulliri tradicional të Ballkanit. Ka hyrjen, vendin për kuaj,për drithëra të pa bluara, dhe të bluara, dhomën e mullingjisë,kanalin e ujit, etj”, tregon Hoxha.
“Arkitektura e ‘Tabakhanes’ është vernakular dhe e ndërtuar sipas nevojës së teknologjisë së punës me ç’rast është shfrytëzuar lumi i cili kalon pranë duke ndarë një pjesë të tij në formë të kanaleve (jaz) për nevojat e kohës”.
Mulliri i vjetër i ‘Tabakhanës’ ka rëndësi të madhe etnografike dhe arkitektonike. Ai ruan pajisje dhe rekuizita origjinale të kohës, njëherësh edhe procesi i bluarjes është tradicional duke shfrytëzuar fuqinë e ujit për fërkimin e gurëve që bën bluarjen e drithërave. “Nuk duhet harruar se procesi i bluarjes tradicionale është zhdukur pothuajse fare në këto treva”.
“Në Prizren është i vetmi mulli që është ende në funksion. Dihet se Prizreni vetëm gjysmë shekulli më parë ka pasur mbi 15 mullinj buzë rrjedhës së lumit”, tregon Hoxha.
Sipas tij, renovimi i këtij mulliri, do të jetë një stimulim për zejet dhe prodhimtari tradicionale, që dita- ditës po shuhen.
“Duhet theksuar se ndërtesa e mullirit të vjetër gjendet brenda Qendrës Historike të Prizrenit, dhe në afërsi të saj janë edhe monumente tjera kulturo-historike, si ndërtesa e ‘Tabakhanës’, Kompleksi i Suziut (xhamia, tyrbe, biblioteka, ura, varezat e vjetra), ndërtesa e vjetër e Ryzhdijes (shkolla e mesme e ultë), ndërtesa e “Beledijes” , xhamia e Ahmet Beut, kroi i “Binbashi”-it, etj”.
Hoxha thotë se restaurimi dhe promovimi i mullirit të vjetër do të jetë i dobishëm në aspektin kulturor, ekonomik, turistik, arsimor, historik dhe tradicional./PrizrenPress.com/