Jorie Graham zbret çdo pasdite në kafenenë e vjetër të lagjes së saj në Nju Jork. Për më shumë se 30 vite, ajo ka ardhur këtu çdo pasdite. Në tavolinat që tashmë kanë ndryshuar ngjyrë ajo ka kujtime… Portreti i William Graham i vjen ashtu në mendje me atë buzëqeshjen gjithnjë të fshehur nën buzë dhe xhaketën e tij. Atë mbrëmje vonë ajo i foli atij për dëshirat dhe vetëm pak javë më pas ata u martuan… Janë shumë fytyra burrash që tashmë i duket sikur i ka takuar në të njëjtën kafe. Burra që më shumë e kanë dashur, e më pas ajo ka ikur prej dashurisë së tyre… Nju Jorku i viteve ’70 ka ndryshuar nga ai çfarë shfaqet tani përtej xhamave të kësaj kafeje. Çdo ndryshim tashmë i duket më i dukshëm…
Jorie Graham, një nga poetet më të njohura amerikane, nuk do ta mendojë vdekjen. Që pas diagnostikimit me kancer, asaj i pëlqen të mendojë se përtej rrugës do të shfaqet dikush. Dikush që ka ikur prej saj vite më parë, dhe tashmë është koha e kthimit. Jorie do të mendojë se jeta nuk mund të përfundojë kështu, pa i kthyer ditët që gjithnjë i ka kërkuar…
Jorie Graham është poetja më e vlerësuar në Amerikën e pasluftës. Sikundër shkruhet edhe në Fjalorin e Biografive Letrare të SHBA-së, Graham është një poete, e cila “po qëndron në frontin e parë të përpjekjeve për të fuqizuar dhe ripërcaktuar poezinë amerikane dhe që shkruan poema thellësisht hulumtuese dhe mjeshtërore, të cilat burojnë prej mendimit religjioz, historik, letrar dhe artistik…” Graham e zëvendësoi nobelistin e famshëm irlandez Samus Heaney në pozitën e profesorit të letërsisë angleze dhe amerikane në Universitetin e Harvardit, duke u bërë kështu e para femër në historinë e këtij institucioni që gëzon këtë privilegj. Ajo u lind në Itali nga prindër amerikanë dhe atje mori mësimet e para, si dhe kreu liceun francez. Më pas studioi në Sorbonë për filozofi, por për shkak të trazirave studentore më 1968-n, Graham u dëbua nga ky universitet.
Më pas ajo u kthye në Amerikë dhe shkoi në New York University. Jorie gjithnjë i kishte pëlqyer të dëgjonte poezi. Kur një pasdite iu desh të kryente një porosi të profesorit të lëndës së skenarit, ajo në korridor dëgjoi dikë të recitonte disa vargje që do t’ia ndryshonin krejtësisht të ardhmen: “E kam dëgjuar çdo sirenë të këndojë. Unë mendoj se ato nuk do të këndojnë për mua”. Këto qenë vargje të shkëputura nga poema e famshme e T.S.Eliot “Këngë dashurie e J. Alfred Prufrock”-ut.
“Ndodhi diçka e papritur, ndjeva se ajo që po dëgjoja po luante një çelës muzikor që shpirti im e njohu rrufeshëm”, do të tregonte ajo kohë më pas. Ndikimet e saj nga mamaja skulptore dhe babai teolog, aftësia e saj e shkëlqyer për të folur e lexuar tri gjuhë, janë të pranishme në vargjet e saj. Por poetët që ndikuan në krijimtarinë e saj janë W.B.Yeats, T.S.Eliot dhe Wallace Stevens. Për kritikët ajo çfarë rrjedh nga arti i Graham është hulumtimi i pareshtur i dualitetit dhe polaritetit të jetës e tensioneve destruktive krijuese që ekzistojnë mes trupit dhe shpirtit, reales dhe mitikes, qetësisë dhe lëvizjes. Karrierën e saj si poete ajo e nisi në moshën 28-vjeçare me librin “Hibride të bimëve dhe të shpirtrave” që nga kritika e zgjedhur u quajt një nga librat e parë më të mirë të botuar prej vitesh në SHBA. Me botimin e librit të dytë “Erozion”, ajo fuqizoi pozitat e saj si një prej poeteve më premtuese që kishte lindur në Amerikën e pasluftës. Pikë kthese në poetikën e saj shënon libri “Fundi i bukurisë” dhe sidomos “Materializëm”, ku Jorie kaloi në blloqe vargjesh, me një ritëm mbresëlënës, që të jepnin më tepër ndjesinë e një procesi poetik sesa një konkludimi të atillë. Një nga librat më të mirë të saj konsiderohet libri me poezi të zgjedhura “Ëndrra e fushës së njësuar” më 1996-n, i cili fitoi çmimin “Nobel” duke e kthyer Jorien në protagonisten më të famshme të letrave bashkë me John Ashlbery-in.
“Me këtë libër, Graham na tregoi të gjithëve se ajo është një prej poeteve më të rëndësishme të gjalla”,shkruante kritika amerikane. Një prej tipareve të saj është aftësia për të gjetur një ton të ri poetik, libër pas libri matanë cilësdo përsëritjeje apo shablloni, duke hapur shtigje të reja për lirikën, e cila duhet thënë, në kohën kur Graham po ndërgjegjësohej plotësisht për artin e vet, kishte kapur kulmin e një krize në dukje pa zgjidhje. Graham është dhe një prej profesoreve më të famshme të poezisë në SHBA, një shembull për të gjithë studentët që duan ta përvetësojnë këtë art. “Graham, sikundër edhe poetë të tjerë filozofikë, na sjell ndërmend se qeniet njerëzore krahas një jete erotike shtëpiake dhe etike, kanë po ashtu edhe një jetë të mendimit spekulues”, shkruan kritika Helen Vendler. Jorie Graham është përkthyer dhe në gjuhën shqipe nga Gentian Çoçoli.