Nga Sali Kabashi
Katërdhjetë fëmijë të Zallçit, Prekallës, Gjurakovcit, Kovragës, Muzhevinave, Llukavcit të Begut, Llugave e Tomocit ishim në klasë të parë. Mësuesi kishte gjithmonë gojën me pështymë. Gojë e mbushur me dhëmbë të nxirë, disa të veshur në argjend e të tjerë me ar.
Ende ia dëgjoj urdhërin: Shtrije dorën!
Të gjithë ne i shtrinim duart. Ai me thuprën që mbante me vete, si i tërbuar, radhazi godiste duart tona të njoma.
Na rrihte mësuesi ynë sepse vinte re se dikush e kishte prishë rreshtin, se kishte guxuar të fliste zëshëm në koridor, se në klasë dikush kishte shtyrë tjetrin. Mësuesi i ndëshkonte të gjithë e pa dallim…
Na rrihte sidomos kur ai hynte në klasë, ndërsa ne nuk ishim ngritur rrufeshëm me sytë drejtuar në foton e Mareshalit Tito varur mbi dërrasë të zezë. Dhe nuk kishim brohoritur fuqishëm e njëzëshëm ashtu siç na kishte mësuar ai në ditën e parë të shkollës:
«Për Atdhe me Titon përpara!»
Na rrihte pamëshirshëm. Nga goditjet e thuprës së tij na krijoheshin këpuja gishtave e shuplakave të duarve.
Mizoria e atij mësuesi mbi ne vocërrakët zgjati një vit të tërë. Rrahjen me thupër mësuesi ynë i tmerrshëm nganjëherë e kombinonte edhe me shkulje të tmerrshme veshi e flokësh.
Një vit të tërë me frikë e me të dridhura prisnim orët mësimore me mësuesin e tërbuar, për të cilin më vonë morëm vesh se nuk kishte pas mbaruar më shumë se katër klasë të fillores në Jugosllavinë e Krajlit. Kuptohet, serbisht!
Drejtori i shkollës ishte malazez. Mësuesi ynë i parë dhe drejtori ynë kishin qenë pobratima mes vete. Domethënë ishin të vëllazëruar. Katërfish pobratima. Drejtori kishte edhe tre vëllezër, tre vëllezër kishte edhe mësuesi ynë. Pas një vit a dy, tre vëllezërit e tij kishin pi gjak me tre vëllezërit e drejtorit. Në Pogur, Podrime, Drenicë e Rekë të dy palët ishin bërë shembuj vëllezërim-bashkimi serbo-shqiptar…
Mësuesi im i parë ishte njeri i poshtër. Nuk ishte mësues, ishte katil!
Ka pasë edhe të tjerë mësues katila dhe mësues të poshtër.
PS
Në shkollë të Gjurakovcit, për mua, sa isha nxënës aty, mësuesi më i mirë, më punëtori e më i dashuri, ka qenë Remzi Shala nga Peja, vëlla i Bajram Shalës, mësues i vjetër në Pejë. Remzi Shala ka përfunduar karrierën e profesorit të shqipes në Prizren.