Mësuesit shpesh vlerësohen si heronj që duhen vlerësuar, por në shumë vende, shpesh ka pak arsye për të thënë se ata janë të kënaqur me diçka të tillë.
Kështu, në Hungari, mijëra mësues kanë marshuar sërish në Budapest duke bërë thirrje për paga më të larta dhe reforma urgjente nga qeveria pas grevave në shtator.
Rreth 50 mësues madje janë pushuar nga puna për “mosbindje civile”.
Por kjo, siç vlerëson Euronews, përcjell Telegrafi, është pjesë e një tabloje më të gjerë, me një mungesë në rritje të mësuesve që po përhapet në të gjithë Evropën.
Në Francë, aktualisht ka 4,000 vende të lira, me vlerësimet e fundit në Gjermani që sugjerojnë një mungesë prej 25,000 mësuesish deri në vitin 2025.
Situata është kryesisht për shkak të kushteve të punës, duke përfshirë pagat që nuk kanë parë rritje, në mes të një krize të kostos së jetesës.
Pra, sa paguhen mësuesit në Evropë?
Sipas shkrimit të Euronews, ka dallime të konsiderueshme në pagat e mësuesve në vendet evropiane, përcjell Telegrafi.
Pagat zyrtare vjetore bruto fillestare në shkollat publike në arsimin e mesëm të ulët (ISCED 2) varionin nga rreth 4,233 € në Shqipëri në 69,076 € në Luksemburg në 2020/2021, sipas të dhënave të vendit të përpiluara nga Komisioni Evropian/EACEA/Eurydice.
Ndërkohë paga mesatare për mësuesit në vendet e Bashkimit Evropian (BE) është 25,055 €.
Mësuesit në Francë dhe Itali fitojnë gjysmën e asaj që fitojnë ata në Gjermani
Duke lënë mënjanë Luksemburgun, paga fillestare vjetore ishte mbi 50,000 € në vetëm dy vende, konkretisht në Zvicër (66,972 €) dhe në Gjermani (54,129 €) – ndërsa mësuesit në Francë dhe Itali fitojnë gjysmën e asaj që bëjnë në Gjermani.
Bullgaria kishte pagën më të ulët vjetore të mësuesve fillestarë midis vendeve të BE-së, me 7,731 euro.
Shifra është gjithashtu nën 10,000 euro në disa vende të tjera të BE-së si Letonia, Sllovakia, Hungaria, Rumania dhe Polonia.
Si kanë ndryshuar pagat e mësuesve në dekadën e fundit?
Raporti i fundit i Eurydice jep edhe shifra për periudhën 2009/2010. Në atë kohë, pagat fillestare bruto vjetore të mësuesve varionin nga 2,743 € në Rumani në 63,895 € në Luksemburg.
Mesatarja në 26 vende të BE-së ishte 19,563 € në 2009/2010. Megjithatë, ishte nën 5,000 euro në gjashtë vende të BE-së, përkatësisht Sllovaki (4,824 €), Poloni (4,462 €), Lituani (4,275 €), Letoni (4,166 €), Bullgari (2,761 €) dhe Rumani (2,743 €).
Në vendet e tjera të BE-së përgjithësisht varionte nga 18,000 € në 30,000 € ndërsa pagat fillestare në Gjermani dhe Danimarkë ishin mbi 35,000 €.
Ndryshimi në pagat fillestare bruto vjetore të mësuesve midis 2009/2010 dhe 2020/2021 ishte më i larti në Lituani, ku pagat u rritën me 269 për qind në ato 11 vjet, shkruan Euronews
Vendet e fundit anëtare të BE-së, Rumania dhe Bullgaria, panë gjithashtu rritje dramatike në pagat e mësuesve gjatë dekadës së fundit, përkatësisht 193 dhe 180 për qind.
Paga fillestare e mësuesve gjithashtu u rrit me 42 për qind në Gjermani, e cila kishte pagën e dytë më të lartë në periudhën 2009/2010.
Ndryshimi ishte nën 10 për qind në gjashtë vende të BE-së – Qipro, Portugali, Spanjë, Itali, Slloveni dhe Luksemburg.
Turqia është i vetmi vend në listë ku pagat e fillimit të mësimdhënësve u ulën gjatë dekadës, duke rënë me 876 €, ose 10 për qind, me gjasë për shkak të rënies së vlerës së lirës turke në vitet e fundit.
Në terma nominalë, Islanda pa që pagat fillestare vjetore bruto të mësuesve u rritën me 25,720 € midis 2009/2010 dhe 2020/2021, rritja më e lartë midis vendeve të studiuara, e ndjekur nga Gjermania (15,915 €) dhe Suedia (15,135 €).
Pagat fillestare gjithashtu u rritën me më shumë se 10,000 euro në Austri, Lituani dhe Danimarkë.
A janë mësuesit të kënaqur me pagat e tyre?
Përgjigja e shkurtër është “JO”.
Sipas Anketës Ndërkombëtare të Mësimdhënies dhe Mësimit (TALIS) në vitin 2018, mesatarisht vetëm 26 për qind e mësuesve në vendet e OECD dhe ekonomitë pjesëmarrëse në TALIS mendonin se puna e tyre vlerësohej nga shoqëria dhe 39 për qind ishin të kënaqur me pagën e tyre.
Sa kanë shpenzuar vendet për arsimin?
Në vitin 2020, shpenzimet e përgjithshme të qeverisë për arsimin në BE arritën në 671 miliardë euro ose 5 për qind të BPV-së.
Vendet e BE-së që shpenzojnë pjesën më të lartë të BPV-së për arsimin ishin Suedia (7 për qind), Belgjika dhe Estonia (6.6 për qind), e ndjekur nga Danimarka (6.4 për qind) në BE.
Jashtë bllokut, Islanda shpenzoi 7.7 për qind të BPV-së së saj për arsimin. Nivelet më të ulëta të shpenzimeve për arsimin si pjesë e BPV-së u panë në Irlandë (3.1 për qind), Rumani (3.7 për qind) dhe Bullgari (4 për qind).
Ndërsa, sa i përket Kosovës, mund të përmendim një analizë të Institutit GAP rreth ndarjeve buxhetore për vitin 2023, duke i krahasuar ato me vitin 2022.
Në këtë drejtim një nga gjetjet kryesore është se përkundër asaj se buxheti për shëndetësi dhe arsim pritet të rritet në vitin 2023, prapë se prapë mbetet nën mesataren e BE-së për shpenzimet në këto fusha si përqindje e BPV.
“Krahasuar me vendet e BE-së, Kosova ende shpenzon ndjeshëm më pak në arsim. Në mesatare, vendet e BE-së në vitin 2020 shpenzonin 5% të BPV-së në arsim, ndërsa me Projektbuxhetin e vitit 2023 shpenzimet në arsim në Kosovë do të jenë rreth 4.3% të BPV-së. Kur krahasojmë nivelin e ulët të BPV-së në Kosovë, moshën e re të popullsisë dhe rezultatet e testit PISA, atëherë del Kosova do të duhej t’i rriste dukshëm shpenzimet në arsim”, thuhet në një nga paragrafët e publikimit.
Një mungesë shqetësuese mësuesish
E fundit, por jo më pak e rëndësishme, është se ka një mungesë shqetësuese të mësuesve në vendet evropiane.
Më shumë se 30,000 pozita mësuesish mbetën të paplotësuara në Gjermani në fillim të këtij viti akademik.
Veç kësaj, ka një mungesë prej 20,000 mësuesish në Poloni dhe 16,000 në Hungari, dhe Ministria Franceze e Arsimit deklaroi se 4,000 nga rreth 27,300 vende të reja mësuesish mbeten vakante.