Të gjitha shtëpitë ishin të zbrazëta. Sapo ju drejtuam Maleve të Sharrit, shoferi ynë na i tregoi fshatrat përreth, secila prej tyre kishte grupe kuturu të shtëpive të rrethuara me shkurre ngjyrë kafe e të artë. Asnjëra shtëpi, tha ai, nuk ka banorë.
Pronarët e shtëpive, na tregonte shoferi, e kanë lëshuar vendin për të migruar në Gjermani, vend ky i cili është shtëpia e pjesës më të madhe të diasporës kosovarë, jashtë Ballkanit. Nga Gjermania, ata u dërgojnë para familjeve të tyre kudo në Kosovë.
Kullotja e deleve, mënyra e zakonshme e jetës në Malet e Sharrit, është pak profitabile; një pjesë e madhe e komunitetit Goran të regjionit, emri i të cilëve rrjedh nga sllavishtja e që në shqip do të thotë ‘malësor,’ kanë filluar të kërkojnë një jetë më stabile gjetkë.
Përgjatë këtyre fshatrave fantazmë, disa prej të cilave ende funksionojnë. Një nga të paktat që janë ende në funksion, është fshati Brod, 45 km në jug të qytetit më të madh të Kosovës, Prizrenit. Me shtëpitë e vjetra Otomane dhe rrugët e kalldrëmit, Brodi ka qenë më i suksesshmi në zhvillimin e një ekonomie modeste turistike, duke mirëpritur turistët të cilët kanë ardhur njësoj si unë, në kërkim të kulturës autentike gorane në malet më të larta të Kosovës. Vetëm me disa mijë banorë, ky fshat posedon hotelin e vetëm në rrethinë, Hotel Arxhena; për vite me radhë, Programi për Zhvillim i Kombeve të Bashkuara, ka punuar me vendasit për të zhvilluar rrugë zyrtare për ngjitje (hiking), nëpër fshat. Edhe unë, sapo ta merrja vesh do t’i ngjitesha kalit në shpinë dhe do e eksploroja vendit, kjo është mënyra më e mirë për të parë gjithçka.
I pasur me lumenj dhe livadhe të djegura nga dielli, Brodi është një nga vendet më piktoreske të regjionit. Me të arritur takova shtëpitë e lyera me gëlqere të bardhë të vendosura me kujdes mbi kalldrëm; era e shtatorit sjellë freskinë fushave. Delet me kokë në barin e gjatë; hingëllimat e kuajve; breshkat duke marrë rreze mbi gurë.
Reputacioni i Kosovës në dekadat e fundit është identifikuar me luftë, jo qetësi. Lufta e fundit 1998-1999 – e cila rezultoi me pavarësinë e Kosovës nga Serbia, ka lënë gjurmët e saj. Ngjitja nëpër zona të caktuara ende kërkon masa sigurie, për shkak të rrezikut të minave të pashpërthyera. Por, pavarësisht kësaj, duke parë se si Kroacia dhe Mali i Zi kanë zhvilluar politika zhvillimore të turizmit, njësoj ka filluar të bëjë edhe Kosova. Autostrada 272 kilometërshe Milot-Prishtinë, që kalon nëpër Prizren, e ka bërë jugun e Kosovës më të qasshëm për vizitorët. Edhe më shumë pritet ta shtojë qasjen autostrada 60 kilometërshe Prishtinë-Shkup.
Prapë se prapë, infrastruktura në Brod është më modeste se kudo tjetër në Ballkan. Për të gjetur akomodim atje, shoferi ynë është dashur të ndalej dhe t’i pyeste banorët se ku mund të gjenim një dhomë. Shpejtë zbuluam se mysafirët që vizitojnë Brodin, dhe kërkojnë strehim, duhet ta kërkojnë një njeri të quajtur Bilygaip Zilje. Para disa vitesh Zilje kishte pasur edhe një shtëpi në fund të fshatit, dhomat e të cilës i lëshonte me qira. Dhjetë shtretërit e asaj shtëpie janë më se të mjaftueshëm për vizitorët që kalojnë andej.
Ziljes iu deshën vetëm pesë minuta për të na dërguar deri në shtëpinë e tij, nëpër rrugët e pa definuara të Brodit. Kemi negociuar me të me një rusishte të çalë pasi që gjuha gorane hyn në familjen e gjuhëve sllave, dhe kështu më në fund u pajtuam për 10 euro për shtrat dhe pesë të tjera për ushqim. E natyrisht, na duhej të merrnim edhe kuaj.
Në udhërrëfyesin tim thoshte se në Brod ka më shumë kuaj se vetura. Në fakt, nga dendësia e vogël e njerëzve në rrugë, dukej se kishte me shumë kuaj se njerëz. Ndërsa e vetmja mënyrë për t’i parë përrenjtë dhe bukuritë e tjera të fshatit është përmes kalërimit. Për 10 euro mund të merrnim një kalë, e për 20 euro më shumë, një udhërrëfyes. Por nuk u pajtuam që ta marrim edhe më tutje udhërrëfyesin: një djalë 10 vjeçar, anglishtja e të cilit ishte e kufizuar në një këngë të dëgjuar dhe një ‘mirëmëngjesi; të çalë. Ai më uli në një kalë mjaft të lodhur, dhe vet hipi në një tjetër .