Ali Hertica
Për sa kohë që ligjet janë të qarta dhe nuk do të ndryshojë në çdo kohë, për funksionimin e duhur të shtetit të së drejtës, është gjithashtu e nevojshme që ka njerëz të mençur për të vendosur në disa raste në interpretimin e ligjit. Korrupsioni dhe nepotizmi në Kosovë janë më të rëndësishmet e këtyre rreziqeve, por në rrugët e gjendjes se ndoshta më pak se rreziku i një burokracie ku ka ndërhyrje të njeriut të përfshirë në një skandal politik apo ekonimik. Një qytetar kërkon jo vetëm një akt, por edhe një drejtësi që plotëson ndjenjën e drejtësisë. Atje ai ka njerëz të tjerë që kanë nevojë për të lëvizur në situatën e tij. Qeveria në ditët tona nuk është më organet e sistemit që përmbajnë nga njëri-tjetri në ekuilibër, të tilla që, për shembull në Shtetet e Bashkuara, është ende gjithmonë rasti. Ata e dinë që një president dhe qeveria e tij, një Kongresi dhe Gjykata e Lartë, të cila kanë përgjegjësitë e tyre.
Gjyqësori është gjithashtu shumë qeveritare dhe nuk merr vendimasimbas ligjit te përcaktuar. Ata mbahen interesat dhe pikëpamjet e qeverisë. Nuk është në thelb më organ që kontrollon qeveria në emër të popullit. Qeveria monitoron veten dhe përcakton interesat e veta, si ato të popullit. Ligjet siq e dimë mund të ndryshohet nga parlamenti dhe qeveria në diskrecionin e tyre. Edhe në qoftë se ata vijnë në kundërshtim me Kushtetutën, nuk ka njeri që merr çfarë mund të bëhet. Ligjet janë bërë një mjet i politikës. Ata lidhin qeverinë vetëm deri në momentin kur të tërhiqet sërish ose të modifikuar, që sjell një abuzim të pasme të energjisë në sundimin e ligjit dhe minon besimin vendit të shoqërisë në sistemin.
Legjislacioni duhet të parashikojë rregulla të detyrueshme që vlejnë për të gjithë në të njëjtën mënyrë, edhe për qeverinë. Eshtë e detyrueshme që dëgjojnë jo vetëm për sot, por për një periudhë më të gjatë të llogaritshëm. Një qytetar ka të drejtë dhe detyrë për ta përshtatur sjelljen e tij pak a shumë me rregullat e përhershme Nëse ligjet nuk janë për qytetarët, por për nevojat në ndryshim të qeverisë, krijon paqartësi ligjore, përveç nëse një problem tjetër, përshtatja e vazhdueshme në mënyrë të pashmangshme dëmton procesin e cilësisë.
Një ligj dhe rregullore e shtetit mund të gjithnjë të ndryshoi ku të ketë një tendencë e natyrshme që të jetë më e komplikuar dhe e pakuptueshme. Ky është një proces dialektik, në të cilën përfshirë qeverinë dhe bartësit e ligjit. Nëse qytetarët shmangen gjeni të vështirë duke u përpjekur për rregullat e reja. Në anën tjetër, në qoftë se rregullat e dhënë qytetarëve një avantazh, atëherë shoqëria do të ndryshojë shprehitë e saj në mënyrë që të përfitojnë maksimumin e përfitimeve. Në të dyja rastet, qeveria e sheh këtë si një arsye për të ndryshuar ligjet.
Atëherë nuk ndryshon i gjithë ligji, por riparohet vetëm “rrjedhje”. Por teksti i ri nuk ndikon vetëm rrjedhje, por edhe për të gjitha rastet e tjera të cilat nuk mund të kualifikohen si abuzimi. Jo rrallë edhe kuptimin e dispozitave të tjera, tekstet janë pra të lexojnë gjithnjë e më komplekse dhe e vështirë. Në mënyrë paradoksale, fenomen që një ligj që nuk është e qartë, shpesh pikërisht për shkak të shmangej lehtë, një ligj i tillë i ndryshuar është një përgjigje të zgjeruara për ndryshimet e reja duke ndryshuar edhe jetën politike të shtetit.