Viti “artistik” në Kosovë po nis me përplasjen mes dy shkrimtarëve. Botuesi dhe shkrimtari, Abdullah Zeneli pretendon të jetë kërcënuar nga laureati i çmimit për romanin më të mriz në vitin 2013, “Rexhai Surroi” Ag Apolloni. ““O Budullah Zeneli, vazhdo te hash m… ende. Large Facebookut time, se t’rrehi si qen.”. Pretendon Zeneli ti ketë shkruar Aplloni në një mesazh privat, të cilin thotë se do ta denoncoi në Polici, Dekanat e Rektorat.
Si përgjigje ndaj këtij kërcënimit të pretenduar, botuesi Abdullah Zenli i ka shkruar një letër publike shkrimtarit Ag Apolloni ku të cilën e ka titulluar “I dashur Homo novus”.
Megjithëse thotë s do ta denoncoi rasti në Polici, Zeneli thotë se nuk po frikësohet nga Aplloni. “Çdo të lumen ditë pi kafe tek “Corneri” (Sheshi i librit & Sheshi Zahir Pajaziti, nën fotografinë e madhe të Ibrahim Rugovës) nga ora 13 deri në orën 15. Të pres, eja kur të duash, me kë të duash, me ç’armë të duash”, i shkruan ai në letrën publike Apollonit, shkruan Express.
Më poshtë lexojeni të plotë letrën:
“Letër e hapur Ag Apollonit
I dashur Homo novus,
Në prag të Vitit të Ri, pak orë para se t’ia lëmë lamtumirën vitit 2013, më nise një mesazh kërcënues me këtë përmbajtje:
“O Budullah Zeneli, vazhdo te hash mut ende. Large Facebookut time, se t’rrehi si qen.”
Mesazhi, për të qenë korrekt dhe përgjegjës ndaj të vërtetës, erdhi nga faqja jote e rrjetit social Facebook, ku më bëre bllok, ndaj në pamundësi të të përgjigjem aty, zgjodha këtë deklarim të hapur për opinionin.
Të reagosh sot ndaj çdo dukurie është akt qytetarie, ndërgjegjjeje dhe përgjegjësie.
Reagohet, fundja, nga çdo cep i botës, jo pak herë edhe ndaj Akademisë Suedeze për kriteret dhe emrat që vlerëson me Çmimin Nobel. Madje ka ndodhur edhe të refuzohet ai çmim. Po ashtu, reagohet edhe ndaj shumë e shumë çmimeve të një kategorie tjetër, me vlera e pa vlera, kombëtare e ndërkombëtare.
Së këndejmi reagova edhe unë ndaj çmimit “Rexhai Surroi”, që e ndan tash e sa vjet kompania (parapëlqen ta quajë veten Grup) Koha, e ndihmave të pakursyera ndërkombëtare. Këtë e kam dëgjuar qyshkur, por më ka bindur se është vërtet kështu, reagimi i drejtë i ish-ambasadorit Dell. Besoj se edhe ti, edhe opinioni e di këtë. Thashë “tash e sa vjet”, por dua me qenë pak më konkret në këtë pikë.
Kompania (Grupi) Koha, me ndihma ndërkombëtare, për 7 (shtatë) vjet rresht pati bërë fushatë natën e ditën kundër konkursit më se të sinqertë letrar, dhe, me djersën e punën e vet: konkursit BUZUKU. Nga viti 2000 deri më 2006 Buzuku pati katër konkurse letrare: 3 për roman dhe një për dramë. Qenë vlerësuar objektivisht më se 140 dorëshkrime (103 romane dhe 37 drama).Nuk dua të përmend as autorët e vlerësuar me çmime, as jo pak autorë të cilëve u janë marrë për botim dorëshkrimet (janë tek ëikipedia). Dorëshkrimet autorët i kishin nisur thjesht në adresën “Buzuku”, Kuvendi i Bujanit 42, Prishtinë – Kosovë (pra, nuk qëndron fyerja që i ke bërë ti dhe klani yt se Kosova nuk ka botues, i cili ka një adresë ku mund t’ia postosh një dorëshkrim). Me këtë konstatimin në parantezë ju nuk më keni fyer mua, as Buzukun, por institucionet e Kosovës: asnjë subjekt juridik nuk mund të regjistrohet pa një adresë, me një fjalë, seli.
Homo novus-ët duket jetojnë jashtë realitetit.
Unë dhe shtëpia ime botuese bëmë një tërheqje taktike, siç thuhet, për t’ia lënë vendin ambicieve të sëmura të kompanisë Koha, e cila stoliset me pupla të huaja, ndaj nuk dua të zgjatem më tepër në këtë pikë.
A thua, përse më kërcënove me shprehje aspak të denja për një rrugaç, e jo për një ligjërues universiteti publik (shtetëror!) apo laureati të një palo çmimi?
Shprehjet “vazhdo te hash mut ende” dhe “t’rrehi si qen” nuk e denjojnë askend.
Ty po!
Biografinë time e dinë ata që duan ta dinë, por duhet ta dinë edhe ata që nuk duan ta dinë.
Si ti!
Gjithë jetën jam marrë me libra dhe s’do pushoj të merrem deri në frymën e fundit. Ti, as që ke qenë i lindur kur unë kam dërguar libra me maune në Shqipëri dhe kam sjellë së andejmi po ashtu libra. Kur ishin në kulmin e tyre diktaturat. Kur njëra diktaturë (milosheviçiane) u tregonte dhëmbët dhe u kërcënohej shqiptarëve “të mos hanin mut” për Kosovën Republikë, dhe “do t’ju rrahim e vrasim si qentë” po e kërkuat këtë, madje mbyllnin institucionet, gjë që ndodhi edhe me “Rilindjen”, unë nuk u dorëzova, por krijova subjektin më dinjitoz të mundshëm, me kuptimin simbolik, ndërmarrjen botuese “Gjon Buzuku”. Nuk ma patën lejuar regjistrimin në Prishtinë, por qe treguar e guximshme Gjykata e Gjakovës, për ç’gjë i jam mirënjohës përjetë.
Se çfarë pengesash kam pasur atëbotë, kur ti ishe një çilimi, nuk po të bezdis, edhe pse një detaj dua të ta bëj të qartë: më 14 maj 1991, duke udhëtuar nga Shkupi (atëbotë atje i shtypja librat se në “Rilindje” ende vigjilonin argatët e dreqit) me veturën plot libra, në aksin rrugor Kaçanik-Ferizaj, m’u pat lëshuar pas policia serbe dhe vetëm një Zot na i kishte kursyer jetët, mua dhe dy vëllezërve që kisha në veturë). Dhuna që m’u pat bërë mua dhe vëllezërve të mi në stacionin e policisë në Ferizaj ty të duket tani si një përrallë, derisa thua çnjerëzisht:
“Xhamadani vija-vija, mut Kosova, mut Shqipnia” (Ag Apolloni, “Ulërima”, Om, Prishtinë 2013, f. 150-151. Redaktor: Bardh Rugova, editor: Xhemajl Avdyli).
Përkundër kësaj, unë kurrë nuk u ndala. Pyete mikun tënd, dashamirësin e shqiptarëve, Z. Hans-Joachim Lanksch se ç’kemi bërë për afirmimin e librit shqip, sidomos në Frankfurt, por edhe gjetkë, ndër të tjerë edhe për të harruarit e deriatëhershëm të letrave shqipe: Konica, Koliqi, Camaj, Trebeshina, Demaçi, Kokalari etj. etj.
Do të ndalem edhe te një fakt tjetër shumë interesant, meqenëse ke pranuar çmimin “Rexhai Surroi”. Kur ky Surroi ishte drejtor i përgjithshëm i “Rilindjes” qe botuar monografia “Rilindja 1945-1985”. Monografinë e pati përgatitur i përndritshmi Ali Sutaj dhe më pati angazhuar t’ia bëja korrekturën letrare (e ke emrin tim aty, nuk të gënjej). Dukjen e kopertinës ia patën besuar Shyqri Nimanit. Varianti i parë i kopertinës qe një shkronjë, e madhe natyrisht, nistorja e Rilindjes. Pra, R! Drejtori Rexhai Surroi nuk e lejoi me motivacion se asocon në Republikë!
Epo, ia pafsh hairin çmimit “Rexhai Surroi”!
Për të mos u zgjatur në historira, se ne që kemi bërë ca vjet shquhemi për këtë, po kaloj tek paloromani yt, “Ulurima”, për ta zbërthyer me pak fjalë keqkuptimin, apo tendencën që po ma mvesh ti, derisa ulërin dhe më kërcënon si një bishë (“O Budullah Zeneli, vazhdo te hash mut ende. Large Facebookut time, se t’rrehi si qen.”):
Po qe se “romanit” apo sajesës së quajtur “Ulirima” i hiqen 200 e sa shënime (fusnota), tekstet koti në anglisht, vjelur andej-këtej, vargjet konfuze të “Zombit” (të cilin libër, pa të lënduar, kam refuzuar të ta botoj, si tejet të dobët, perverz e çfarë jo tjetër), bibliografia (hahaha), treguesi i emrave të përmendur (prapë hahaha) etj. s’del një dyzinë faqesh! Edhe ato që janë gjoja sajesa tuat, janë llomotitje pa kripë.
Ok. S’ka gjë, vetë ke dashur, pa të detyruar njeri.
Por këtu duhet shtuar diçka: reagimin e njerëzve që marrin vesh diçka nga letërsia e mirëfilltë dhe nuk e hanë sapunin për djathë, servirur pra nga homo novus-ët, që ke guxim njërit syresh t’i kanosesh, ta kërcënosh, t’ia tregosh nofullat e muskujt pa fije edukate. Është shumë shqetësues fakti sesi instinkti mund arsyen. Instinkti është aftësi, apo prirje natyrore e lindur e kafshëve, sidomos e bishave që ulërijnë në çdo kohë. Njerëzit e arsyeshëm duhet të kenë intelektin, jo ulërimat, muskujt e nofullat.
E pra, një i tillë, që reagon ndaj përdhosjes së letërsisë, të artit, të qenies kombëtare, jam edhe unë, siç kam qenë gjithë këto 62 vjet!
Në faqen tënde në facebook kishe aluduar se s’brengosesh fare për mentalitetin neandertal, duke aluduar në një reagim të vetëm:
Timin.
Mbase ke menduar se do të fyhem.
Natyrisht se jam fyer!
Jo për vete, se jam bërë imun qyshkur me komplote, jargavitje e jashtëqitje të tilla, por për faktin se ti pandërgjegjshëm ke fyer mikun e shqiptarëve, Z. Lanksch, meqenëse neandertali është paraardhës i gjermanëve. Nëse s’e ke ditur, mësoje pra!
Në ndërkohë ke fshirë të gjitha komentet e mia (censorë të jenë homo novus-ët? Disi e pabesueshme, por ja që qenkërka e vërtetë!) dhe më nis kërcënim fshehur.
Po ta them pa ekuivok:
Çdo të lumen ditë pi kafe tek “Corneri” (Sheshi i librit & Sheshi Zahir Pajaziti, nën fotografinë e madhe të Ibrahim Rugovës) nga ora 13 deri në orën 15. Të pres, eja kur të duash, me kë të duash, me ç’armë të duash.
Përfundimisht:
Po të kisha pasur frikë nga kërcënues si ti, kurrë s’do të ishte krijuar tradita e shkëlqyer e Botimeve Buzuku. Por, me këtë veprim tuajin, më shqetëson vetëm një gjë. Rilindja e fjalësit milosheviçian nga një bashkëkombas imi dhemb shumë. Lufta me armiqtë shekullorë edhe merr fund një ditë, por lufta marramendëse brenda llojit është e pafalshme, sidomos kur ajo shpallet nga një “kuadër” universitar, gjoja “poet”, “studiues”, “laureat” e gjepura të tjera… dhe do doja të ta rikujtoj Fishtën, meqë ti, homo novus Ag Apolloni, e do më shumë të huajën sesa baltën shqiptare, derisa çdo gjë shqiptare të duket ferr i vërtetë!
Ajme!
Zoti të ndihmoftë, homo novus!
Ag Apolloni, të uroj një vit të mbarë!
Më 1 janar 2014
Abdullah Zeneli
Prishtinë, Kuvendi i Bujanit 42
Nr. cel. 044 174 257
PS
Kërcënimin do ta deponoj në institucionet relevante: Polici, Dekanat, Rektorat.”