Biblioteka Kombëtare ka ekspozuar koleksionet e rralla të tre vëllezërve Frashëri, Naimi, Samiu dhe Abdyli. Prej datës 6 maj, 85 libra unikalë i prezantohen publikut. Ata janë shkruar në harkun kohor të 37 viteve, prej 1875-ës e deri më 1912-ën. Maks Gjinaj, shefi i sektorit të bibliografisë, në Bibliotekën Kombëtare tregon për “Gazeta Shqiptare” se libri më i vjetër i ekspozuar është “Besa”, dramë e shkruar në turqisht në vitin 1875 nga Sami Frashëri. Ajo konsiderohet si drama e parë nga autorët e Rilindjes, e ndonëse është shkruar në gjuhën turke, subjektin e ka shqiptar(për besën e dhënë babai vret të birin që nuk e kishte parë për dy dekada). Gjinaj sqaron se veprat e ekspozuara janë në osmanisht dhe shqip. Nga Abdyl Frashëri, në koleksionet e rralla ruhet Memorandumi i vitit 1879. “Nuk është origjinali, por është i daktilografuar dhe titulli i tij është me shkrim dore nga Mit’hat Frashëri. Në librat që ekspozojmë janë botimet e para ose ribotime të hershme të librave të tre rilindasve”,-sqaron Gjinaj.
Mes librave, është edhe ajo që konsiderohet si vepra më e rëndësishme e Samiut, “Kamus-al-alam”, e botuar më 1889, që është fjalor enciklopedik historiko-gjeografik, me 4.840 faqe. Ndonëse nuk është në gjuhën shqipe, ai flet edhe për Shqipërinë.
Librat janë të njohur për studiuesit, por jo për një publik të gjerë, që mbase i njeh nga titujt, por nuk i ka parë nga afër.
I pyetur se cila është gjendja e librave, Gjinaj na kujton se janë libra më shumë se 100-vjeçarë të përdorura nga mijëra duar, porse vetë Biblioteka Kombëtare ka një sektor restaurimi, në rastet kur ndërhyrja është e nevojshme. “Ne nuk mburremi me libra të papërdorur.
Këta kanë kaluar në mijëra duar, por ne i ruajmë në kushtet tona. Janë uniaklë dhe është plus i madh për ne që i kemi”, tha shefi i Bibliografisë në Bibliotekën Kombëtare.
Konferenca
Me rastin e 100-vjetorit e djegies së Frashërit të Përmetit nga grekët, në Muzeun Historik Kombëtar në Tiranë është mbajtur një konferencë shkencore me temë “Vendi që zë Frashëri në historinë e Shqipërisë dhe projektet për rigjallërimin e tij si qendër e komunës së Dangëllisë”. Kanë marrë pjesë në këtë konferencë akademikë, profesorë, doktorë të shkencave, të cilët kanë sjellë në memorien e të pranishmëve të kaluarën e ndritur të këtij qyteti të vogël të dikurshëm malor.
Nga ky fshat kanë origjinën edhe tre vëllezërit, Abdyl, Naim dhe Sami Frashëri që njihen si simbol i Rilindjes sonë Kombëtare. Po atje, gjendet edhe një shtëpi muze e tyre, e vizitohet nga shqiptarë të Shqipërisë, Kosovës, Maqedonisë, Çamërisë, Malit të Zi dhe diasporës.