Bizneset që udhëhiqen nga gratë në Kosovë, sipas përfaqësueseve të tyre, janë më të ndjeshme ndaj çdo ndryshimi në treg dhe janë prekur më shumë nga pandemia Covid-19.
Linda Shala nga Dhoma Ekonomike e Grave të Kosovës thotë se ekonomia e cila zhvillohet në Kosovë, me ose pa dashje, i diskriminon gratë. Sipas saj, prej pasluftës shumica e buxhetit të shtetit është investuar në ndërtimtari, në ndërtim rrugësh e konstruksionesh; një sektor ku pjesëmarrja e grave është më e vogël, për shkak të natyrës së punës.
Shala thekson se është koha e fundit që të kemi një strategji të zhvillimit ekonomik të vendit, ku do të planifikohet dhe aspekti gjinor.
Ndërmarrësja Linda Shala, e cila ka folur në një intervistë për Ekonomia Online, ka thënë se pandemia i ka dëmtuar gratë në biznes, meqenëse kjo kategori është më e ndjeshme.
“Mendoj që viti 2020 ka qenë një sfidë për të gjithë; për qytetarët e Kosovës; për biznesin; në aspektin shëndetësor; si dhe në aspektin ekonomik. E sigurisht që këtë sfidë e kanë përjetuar në mënyrë të veçantë gratë të cilat janë në biznes. Sepse pandemia dhe kufizimet e masat që janë marrë ia kanë dhënë një rol ekstra grave të Kosovës, të cilat përveç punës dhe angazhimeve të tyre ditore normale, ato kanë edhe një angazhim të veçantë në shtëpi, në familje. Biznesi i grave në Kosovë është i ndjeshëm ndaj çdo ndryshimi në treg dhe sigurisht që pandemia ka ndikuar shumë në biznesin e grave”.
Sipas saj, kushtet dhe rrethanat aktuale janë dekurajuese për gratë. ”Mund të them që të gjitha ato gra që e gjejnë veten në ndërmarrësi, sidomos vajzat e reja që e gjejnë forcën për ta zhvilluar një biznes a aktivitet ekonomik, unë i konsideroj si heroina”.
Shala kërkon mbështetje për gratë që duan të merren me biznes. “Në aspektin ekonomik, në të bërit biznes në një ambient si Kosova ku tregu relativisht është i dobët, ku mungojnë mundësitë e kreditimit e financimit, të qasjes në treg, gratë duhet të kenë mbështetje posaçërisht në momentin kur ato janë në tregun e punës. Kjo nënkupton një transport të rregulluar, çerdhe dhe kopshte të mjaftueshme me çmime të volitshme, pagë mesatare të dinjitetshme. Krejt këto ndikojnë në hezitimin e grave për pjesëmarrjen e tyre direkte në tregun e punës dhe për ndërmarrjen e hapave në ndërmarrësi”.
“Gjithashtu, duhet një sistem shëndetësor më i qëndrueshëm që asaj ia jep një siguri për të moshuarit që ka në familje dhe për fëmijët e saj; Një sistem arsimor i cili ia jep një siguri sidomos në trajtimin e fëmijëve parashkollorë; Një sistem mirëfilli i transportit, i cili asaj ia lehtëson pjesëmarrjen në treg, shkuarjen e kthimin nga puna; Dhe një treg pak më të favorshëm, i cili do të mundësonte paga më të mira për punëtorët që të mund të plotësojnë nevojat e veta familjare dhe të japin kontributin e tyre në ekonominë e vendit”.
Nënkryetarja e Dhomës Ekonomike të Grave thekson se është koha që Kosova ta hartojë një strategji të zhvillimit ekonomik të vendit, ku do të afirmoheshin gratë. “Në hartimin e asaj strategjie është shumë e rëndësishme të planifikohet edhe aspekti gjinor që në një mënyrë t’i japim hapësirë për përfshirjen e grave në ndërtimin dhe zhvillimin e këtij vendi, sepse me politikat tona e përjashtojmë 50 për qind të popullsisë”.
Shala veçon tre faktorë, që sipas hulumtimeve, e mbajnë larg nga biznesi gruan kosovare: 1. Mungesa e kapitalit, 2. Kufizimet e qasjes në treg dhe 3. Përkrahjet e tjera dytësore.