Tolstoi: Librat thelbësorë për çdo stad të jetës

Edhe pse një njeri nuk mund ta mbarojë kurrë së lexuari letërsinë e të mëdhenjve, duhet gjithsesi të fillojë nga diku.

Pak kohë pasi Tolstoi mbushi të pesëdhjetat, në mënyrë gati të papritur ai pësoi një krizë shumë të thellë shpirtërore. Ndaj dhe vendosi që do ta tërhiqte pak veten nga gjithë çfarë kishte, për të kuptuar e për të gjetur kuptimin e jetës. Ai e bëri këtë duke lexuar gjithmonë e më shumë filozofë të njohur në të gjithë botën, por duke lexuar, gjithashtu, edhe traditat fetare e duke zbuluar ngjashmëri shumë të mëdha në atë se si ata përballen me të vërtetën e shpirtit njerëzor. Ai, gjithashtu, si një shkrimtar i madh dhe si një lexues i etur për letërsinë e madhe, arriti të shpikë bashkë me “Kalendarin e Mençurisë” edhe proto-Tumblr- in, me të cilët shpenzoi dekadat e fundit të jetës, duke grumbulluar dhe shtuar gjithë informacionin e duhur.

Por pavarësisht shpikjes së tij dhe të lexuarit shumë pjellor, Tolstoi konsideroi disa libra specifikë, veçanërisht të rëndësishëm dhe shumë influencues në zhvillimin e tij. Në moshën 63-vjeçare, në një letër drejtuar mikut të tij, ai përzgjodhi një listë të tillë me libra që i kishin bërë më shumë përshtypje në gjithë jetën e tij. Në 25 tetor 1891 është gjetur në “Letrat e Tolstoit” një mesazh shumë i shkurtër, por që ndiqet edhe nga një mohimi i autorit: jam duke të të dërguar këtë listë, të cilën e nisa, por nuk arrita dot që ta përfundoj, dua që ta marrësh në konsideratë dhe nuk dua që ta publikosh, duke qenë se është shumë larg të qenët e përfunduar.(Të lexosh, sigurisht, është në thelb e papërfunduar, dikush nuk mundet asnjëherë të shpresojë që të përfundojë një trup të tërë me letërsi, edhe pse mund të donte shumë).

Nën titullin “Punët të cilat kanë lënë mbresa”, Tolstoi e ndan listën e librave (që duhen lexuar) në pesë faza jetësore të ndryshme – nisur nga fëmijëria dhe duke e mbyllur me moshën e tij të asaj kohe – kështu i rendit secilin titull bazuar te epërsia (apo cilësia), nga “mrekullueshëm” në “shkëlqyeshëm”, deri në “gjigante”. Çuditërisht, duket se Tolstoi i konsideron vitet e adoleshencës si më formueset, e përshkruar nga librat më të mëdhenj si në cilësi, ashtu dhe në sasi. Ndërsa të njëzetat dhe të tridhjetat e hershme janë më të vakëta. Megjithatë, në të dyja rastet, biblioteka është e zënë më së shumti nga poezia, mbase sepse pak persona në atë kohë kishin luksin e “kohës së lirë” për të lexuar, pasi ato ishin vitet e tyre më të mira për të fituar para, ose ndoshta sepse Tolstoi besonte se thjesht dikush duhet të jetë shumë i zënë duke jetuar sesa duke lexuar gjatë asaj faze jetësore.

Ka vetëm dy figura të njohura femërore në listën e Tolstoit, njërën, sigurisht, mund ta marrim me mend, e kjo vjen për shkak të paragjykimeve të tij në këtë epokë dhe për këtë kulturë, megjithatë, ky i fundit sigurisht i jep formë gjithë qenësisë së tij.

Deri në moshën 14 -vjeçare

Të mëdhenjtë

• Përralla e njëmijë e një netëve. Dyzetë hajdutët- Princi Qam-al-Zaman
• Poemat e Pushkinit : Napoleoni

Më të mdhenjtë

• The Little Black Hen

Gjigantët

• Historia e Josefit në Bibël
• The Byliny përralla folklorike nga: Dobrynya Nikitich, Ilya Muromets, Alyosha Popovich

Nga 14 vjeç deri në 20 vjeç

• Të mëdhenjtë

• The Conquest of Mexico :William Prescott
• Përrallat e të mirës dhe të keqes: Nikolai Gogol

Më të mëdhenjtë

• Sentimental Journey Laurence Sterne
• A Hero for Our TimeMikhail Lermontov
• The Hapless Anton Dmitry Grigorovich
• Polinka Saks nga Aleksandr Druzhinin
• A Sportsman’s Sketches Ivan Turgenev
• Dead Souls Nikolai Gogol

• Die Räuber nga Friedrich Schiller
• Eugjen Onjegini Alexander Pushkin
• Julie, or the Neë Heloise nga Jean-Jacques Rousseau

 Gjigantët

• The Gospel of Matthew nga “Sermon on the Mount”
• The Confessions nga Jean Jacques-Rousseau
• Emile: Or on Education nga Jean Jacques-Rousseau
• “Viy” nga  përrallat e përzgjedhura të  Nikolai Gogol
• David Copperfield nga  Charles Dickens

 Mosha nga 25 vjeç deri në 30 vjeç

 Të mdhenjtë

• Poema nga  F.T. Tyutchev
• Poema nga Koltsov
• Iliada dhe Odisea nga Homeri
• Poema nga  Afanasy Fet
• The Symposium and The Phaedo nga Plato

 Më të mdhenjtë

• Hermann and Dorothea nga Johann Wolfgang von Goethe
• Katedralja e Parisit nga Viktor Hygo

 Mosha nga 35 vjeç deri në 50 vjeç

 Të mdhenjtë

• Novelat e  Mrs. Henry Wood
• Novelat e George Eliot
• Novelat e Anthony Trollope

 Më të mdhenjtë

• Iliada dhe Odisea nga Homeri
• The Byliny 
• Xenophon’s Anabasis 

 Gjigantët

 Les Misérables Viktor Hygo

 Mosha nga 50 vjeç deri në  63 vjeç

 Të mdhenjtë

• Discourse on Religious Subject nga  Theodore Parker
• Robertson’s Sermons 

 Më të mdhenjtë

• The Book of GenesisProgress and Poverty nga  Henry George
• The Essence of Christianity nga Ludwig Feuerbach

Gjigantët

• The Complete Gospels

• Pensées nga  Blaise Pascal
• Epikteti
• Confucius dhe Mencius
• The Lalita-Vistara: Or Memoirs Of The Early Life Of Sakya Sinha nga Rajendralala Mitra
• Lao-Tzu