Ngrihuni e organizoni një studim të mirfilltë përtej çdo interesi të rëndomtë, organizoni një konferencë mbi nivelin e shqipes së sotme standarte, krijoni dhe zgjeroni leksikun nga të dyja dialektet, shqipëroni termat e huaj, krijoni sisteme hight-tech të shqipes standarte.
Ati ynë që je në qiell, jepna fuqinë të mbajmë gojën mbyllur kur s’kemi gjë për të thënë. Falna durimin të thellojmë një punë përpara se të shkruajmë mbi të! Frymëzona me një ndjenjë të mprehtë të drejtësisë që të flasim jo vetëm me paanësi, por dhe të sillemi ashtu. Shpëtona nga grackat e gramatikës, nga shtrembërimet e gjuhës dhe nga lajthimet e shtypit!
Ashtu qoftë!
Faik Konica
Ky shkrim daton qysh njëqind vjet më parë, kur mjeshtri i letrave shqipe e vuri në pah nevojën për punë e durim që ka arti i të shkruarit për t’u zotëruar, mendim e thellim për atë që shkruajmë, skalitje e kujdes për mënyrën e të shkruarit. Pikërisht, sepse për të, të shkruarit është art me vete. Eh’ atëherë Konica ndoshta nuk do ta imagjinonte kurrë që kjo shprehje do ishte kaq aktuale dhe e vërtetë edhe pas njëqind vitesh.
Çdo ditë përballemi me gabime akute dhe deformime të gjuhës shqipe nëpër mediume (media të shkruar dhe vizive, forume online etj), çdo ditë shohim se si gjuha shqipe po venitet nga debate të vakta televizive dhe diskurset e forta mbi dialektet që e formojnë atë. Ashtu si për gjithçka tjetër, shqiptarët, e më keq akoma intelektualët dhe gjuhëtarët shqiptarë (përfshirë shqiptarët e trevave përtej kufinjve), sulmojnë dialektet e shqipes, mburrin secilin dialekt përkatës dhe fyejnë origjinën e standartit.
Në mes miliarda problemesh e hallesh gjigande që ekzistojnë në shqipëri, gjejnë kohë e merren me vogëlsira apo shesin e blejnë shqipen sikur të ishte një mall i pavlerë; që mirë apo keq, na bën të komunikojmë lirshëm me çdo shqiptar brenda dhe jashtë trevave shqiptare, që na njëson dhe na bën krenarë për njëri-tjetrin. Vërtetë latinët thonin: Nulla dies sine linea – ‘Asnjë ditë pa shkruar nga një rresht’, por kjo nuk do të thotë që të ‘shqyhemi’ mes njëri-tjetrit me motivin qesharak se cilit dialekti duhet t’i bazohet standarti, apo se dialekti që është vendosur ska më vlerë etj. etj.
Shqiptarët edhe një herë po tregojnë që nuk po dinë të merren vesht mes vedit. Që ekzistojnë akoma dhe po ringrihen nacionalizma gjuhësorë të pa vlerë, të pavend e të panevojshëm. Në një kohë kur gjuhës shqipe i duhet një punë e jashtëzakonshme për t’i pasuruar leksikun, për t’i pastruar termat e huaj që e kanë infektuar; gjuhëtarët, intelektualët dhe vvetë shoqëria rrinë e merren me debate të turpshme e vulgare. Natyrshëm më lind pyetja: – Ku i çon mushka shqiptarët?! E pra si shqiptare, si njohëse e fushës së gjuhësisë, si ish –studente e gjuhës dhe letërsisë shqipe, kam të drejtë të revoltohem e t’i kundërvihem kujdo që e cënon, pordhos dhe denigron gjuhën shqipe, ndaj kujdo që mundohet t’a ulë këtë gjuhë në vulgaritet dhe interesat e flliqura që ndoshta fshihen pas këtyre debateve.
Sot kur treçereku i shqiptarëve flet më shumë gjuhën angleze (anglisht) se shqipe, apo gjuhën italiane (italisht) se shqip, ngrihen e hapin debate kaq naive?! Ngrihuni e organizoni një studim të mirfilltë përtej çdo interesi të rëndomtë, organizoni një konferencë mbi nivelin e shqipes së sotme standarte, krijoni dhe zgjeroni leksikun nga të dyja dialektet, shqipëroni termat e huaj, krijoni sisteme hight-tech të shqipes standarte. Mësojini shqiptarët të shprehen, t’a mirëshkruajnë, mirëflasin e të mos e harrojnë këtë gjuhë që kemi. Pastaj merruni me debate arkaike e dogmatike!
Shtetet e tjera kanë mijëra dialekte dhe merren vesht natyrshëm, ndërsa ne ‘shqyhemi’ vetëm për dy dialekte, të cilat janë tejet të ngjashëm dhe nuk krijojnë asnjë moskomunikim ndërmjet tyre. Hidheni vëmendjen aty ku duhet dhe lëreni ‘shqipen’ të marrë ajër, e më pas të rrjedhë e qetë dhe e sigurtë nëpër Shqipëri!/Shqiptarja/