Këtë javë, u zgjova nga një sirenë sulmi ajror për herë të parë që nga shërbimi im në Irak pak më shumë se një dekadë më parë. Ishte afërsisht ora 3 e mëngjesit të së hënës në mbrëmje dhe unë po flija i qetë këtu në kryeqytetin e Ukrainës. Unë jam duke vizituar një grup të organizuar nga Renew Democracy Initiative, një organizatë pro-demokracisë e themeluar nga disidenti rus (dhe mjeshtri i shahut) Garry Kasparov, dhe grupi ynë i vogël natyrisht u paralajmërua se kjo ka të ngjarë të ndodhte. Sulmet me raketa dhe me dron janë të zakonshme në Kiev. Por kjo natë ishte ndryshe. Zyrtarët ukrainas e quajtën atë “të jashtëzakonshme”.
Raketat përfshinin raketa hipersonike Kinzhal, ndër armët më të lavdëruara në arsenalin rus. Gushtin e kaluar, ministri rus i mbrojtjes, Sergei Shoigu, tha se armët ishin të pandalshme, “të pamundura” për t’u zbuluar ose penguar.
Epo, ato u zbuluan dhe u kapën. E pashë (dhe dëgjova) të ndodhte. Qiejtë u ndezën mbi Kiev ndërsa ukrainasit nisën mbrojtjen ajrore, duke përfshirë ato që dukej të ishin raketa Patriot të prodhuara nga Amerika. Në fund të shkëmbimit, zyrtarët ukrainas dhe amerikanë pohuan se mbrojtja ajrore ukrainase kapi të gjashtë raketat hipersonike të lëshuara nga Rusia, dhe në një takim të enjten, ministri ukrainas i mbrojtjes Oleksii Reznikov ia atribuoi në mënyrë specifike vrasjet e Kinzhal-eve raketave Patriot. Një bateri Patriot është dëmtuar, por thuhet se është ende në funksion. Dhe përsëri aftësitë ushtarake ruse u dëshmua se janë ekzagjeruar. Jo pa dhëmbë, sigurisht – ishte një natë me ankth – por jo e padukshme.
Unë e ndaj këtë histori për shumë arsye. Së pari, ajo nxjerr në pah një realitet themelor të këtij konflikti: Rusia ka zhvilluar një fushatë ushtarake të pakufizuar kundër Ukrainës që nga momentet e fillimit të luftës, ndërsa Shtetet e Bashkuara kanë vazhduar të kufizojë reagimin e Ukrainës. Për shembull, ndërsa Rusia sulmon objektiva civile në të gjithë gjatësinë dhe gjerësinë e Ukrainës me raketa dhe drone me rreze të gjata veprimi, ne i kemi mohuar Ukrainës përdorimin e sistemit raketor taktik të ushtrisë me rreze të gjatë (d.m.th., efektiv deri në rreth 190 milje), ose ATACMS, i cili mund të përdoret për të goditur objektivat ushtarake thellë në Krime ose përtej kufirit rus.
Ndërsa bota kaloi javë duke diskutuar për një sulm me sa duket misterioz (dhe joefektiv) me dron në Kremlin, sulmet terroriste në shkallë të gjerë në qytetet e Ukrainës dhe infrastrukturën civile janë rutinë. Në të vërtetë, sulmi ndaj Kievit të hënën ishte i dukshëm kryesisht për shkak të natyrës së armëve të përdorura, jo për faktin relativisht rutinë që Rusia drejtonte raketa në kryeqytet. Kam parë me sytë e mi ndërtesa banimi të shkatërruara dhe të dëmtuara. Jemi mësuar me agresionin dërrmues rus. Megjithatë, ne shqetësohemi për përgjigjet shumë më të vogla të Ukrainës.
Unë i kuptoj arsyet e shqetësimit. Rusia është një fuqi bërthamore dhe fantazma e përshkallëzimit bërthamor e ka ndjekur konfliktin që në fillim. Kështu, debati për ndihmën ushtarake amerikane është mbizotëruar nga një pyetje kyçe: Sa konsiderohet e mjaftueshme ndihma, pa qenë e tepruar? Çfarë lloj armësh dhe taktikash mund ta mposhtin Rusinë në Ukrainë pa e kërcënuar Moskën aq shumë sa që konflikti të dalë jashtë kontrollit?
Megjithatë, kufizimi i tepruar ka edhe kostot e veta, duke e zgjatur potencialisht luftën dhe duke e shtyrë Rusinë të besojë se mund të mbijetojë më gjatë se Ukraina – ose, më realisht, më gjatë se angazhimi i aleatëve perëndimorë të Ukrainës. E thënë ndryshe, kufizimi i tepruar mund të nënkuptojë se kostot e luftës, sado të mëdha që janë, mbeten pak a shumë të qëndrueshme për Rusinë, edhe pse ajo shtrëngon kufijtë e aftësive të saj konvencionale për t’i bërë ato kosto të paqëndrueshme për Ukrainën.
Pothuajse çdo centimetër domethënës i territorit ukrainas është subjekt i sulmeve ruse, ndërsa vetë Rusia në mënyrë efektive shërben si një strehë gjigante e sigurt për ushtrinë e saj dhe infrastrukturën e saj ushtarake. Dhe nëse historia ushtarake na mëson diçka, ajo na mëson se luftëtarët që gëzojnë streha të vërteta të sigurta kanë avantazhe të konsiderueshme ndaj kundërshtarëve të tyre më të cenueshëm.
Në të njëjtën kohë, a është vërtet e vërtetë se ekziston një rrezik domethënës më i madh i luftës bërthamore nëse Ukraina mund të godasë ushtrinë ruse në të gjithë Ukrainën e pushtuar nga Rusia (përfshirë Krimenë) dhe në periferinë e Rusisë afër Ukrainës? Vendimi i fundit i Britanisë për të furnizuar raketa lundrimi “Storm Shadow”, të cilat kanë një rreze të krahasueshme me ATACMS, të bën të jesh skeptik se kjo mund të ndodhë.
Në një takim ku mora pjesë me ministrin e Jashtëm ukrainas Dmytro Kuleba, ai argumentoi se Perëndimi ka qenë prej kohësh në gjendje të pengojë përdorimin bërthamor rus, duke përfshirë ato që ai i quajti kriza të kaluara “më të vështira”. Ai vuri në dukje se frika nga përshkallëzimi është përdorur për të vonuar pothuajse çdo dorëzim të ri të armëve. Sipas fjalëve të tij, “Që nga dita 1, koncepti i përshkallëzimit ishte koncepti i justifikimit”.
Por sulmi i së hënës nuk ishte i dukshëm thjesht për të theksuar edhe një herë pabarazitë morale dhe taktike të konfliktit. Aftësia e Ukrainës për të mposhtur Kinzhalin duhet të jetë një moment befasues për konkurrentët ushtarakë të Amerikës. Siç shkroi në Twitter të martën Fabian Hoffmann, një studiues i doktoraturës në Projektin Bërthamor të Oslos, “Nëse do të isha një strateg bërthamor rus sot, do të isha shumë i shqetësuar. Sapo keni marrë prova të konceptit se mbrojtja ajrore dhe raketore perëndimore mund të pengojë 100% të mjeteve tuaja taktike të dërgesave bërthamore (SRBM, BM, avionë) në një sulm me shumë vektorë të koordinuar në kohë”.
Thënë thjeshtë, kjo do të thotë se ne mund të kemi aftësi më të madhe për të mposhtur shumë nga automjetet më të frikshme të dërgesave të Rusisë nga sa mendonim dikur. Unë nuk do të gjykoj mbi aftësinë tonë për të mposhtur sistemet e krahasueshme të armëve të Kinës, por ky moment nuk mund të jetë qetësues për planifikuesit ushtarakë kinezë, të cilët ashtu si rusët kanë zhvilluar aftësitë e tyre raketore hipersonike. Në provën më të rëndësishme luftarake deri tani midis mbrojtjes ajrore perëndimore dhe raketave hipersonike, mbrojtja ajrore mbizotëroi. Megjithatë ky nuk ishte suksesi i tyre i parë. Javën e kaluar zyrtarët e Pentagonit konfirmuan se raketat Patriot rrëzuan një raketë të vetme Kinzhal në një sulm më të vogël më 4 maj.
Dhe kjo më çon në pikën tjetër kyçe: Përparimet më të rëndësishme në mbrojtjen ajrore të Ukrainës kanë ardhur nga amerikanët. Për të gjitha kritikat e mia për mosgatishmërinë tonë (deri më tani) për të furnizuar Ukrainën me raketa ATACMS, ose shqetësimet e mia se ne (deri tani) kemi refuzuar të furnizojmë avionë luftarakë të avancuar ose një numër më të madh tankesh Abrams, në fund të fundit është se armët amerikane dhe mbështetja amerikane ka rezultuar jashtëzakonisht efektive në zbutjen e avancimit rus dhe ukrainasit e dinë këtë.
Amerikanët janë të lodhur nga ngatërresat ushtarake. Tërheqja nga Afganistani ishte një debakël tronditës dhe poshtërues. Shumica e amerikanëve besojnë se pushtimi i Irakut ishte vendim i gabuar. Ne jemi të rraskapitur pas një pandemie që do të ishte një sprovë në rrethanat më të mira dhe që u dëshmua veçanërisht polarizuese në kohët tona përçarëse. Në pjesë të së djathtës amerikane në veçanti, ekziston një ndjenjë e dështimit dhe rënies amerikane. Megjithatë, në konfliktin ushtarak më të rëndësishëm strategjik ndër breza, realiteti është krejtësisht i ndryshëm. Këtu, kombinimi i trimërisë ukrainase dhe aftësive teknike dhe inteligjente amerikane po rezulton vendimtar.
Është e vështirë të komunikosh nivelin e afeksionit të ukrainasve për amerikanët dhe mirënjohjen për mbështetjen amerikane që përjeton këtu. Ata e dinë se sa e rëndësishme është ndihma jonë. Ata e dinë se ne u kemi dhënë atyre – në një masë shumë më të madhe se çdo komb tjetër – mjetet dhe burimet për të zmbrapsur një pushtim të egër. Për më tepër, strategjia jonë ka funksionuar kryesisht. Ukraina mposhti përpjekjen fillestare të Rusisë për të marrë Kievin. Ajo e ka larguar Rusinë nga Kharkivi. Ajo ka rimarrë Khersonin. Ajo me sa duket ka ndaluar ofensivën më të fundit ruse. Po, ka pasur humbje të mëdha, por asnjë person racional nuk mund të shikojë situatën ushtarake në Ukrainë dhe të mendojë se Rusia i ka arritur objektivat e saj. Është Rusia, jo Ukraina, ajo që përballet me rrezikun më të madh ushtarak për momentin.
Pata një përzierje ndjenjash të hënën mbrëma, ndërsa pamë mbrojtjen e re ajrore të Ukrainës të ngrihej në qiellin e natës, por njëra prej tyre ishte krenaria. Ne ia dolëm. Ne shpëtuam jetë. Ne po ndihmojmë një popull të guximshëm të përballet dhe të mposhtë një regjim vërtet të lig. Kjo nuk ndodh rastësisht. Ka diplomatë amerikanë, ushtarë dhe zyrtarë të inteligjencës shumë të aftë që po ndihmojnë që kjo të ndodhë dhe ne duhet të jemi mirënjohës për shërbimin e tyre.
Kjo në radhë të parë është një histori ukrainase, natyrisht. Ne e dimë nga përvoja e hidhur se mund t’i furnizojmë “aleatët” me miliarda dollarë armë amerikane, vetëm për t’i parë ata të shemben përballë një sulmi të vendosur. Por trimëria dhe vendosmëria ukrainase janë befasuese. Shumica e ukrainasve me të cilët kam biseduar që kur mbërrita nuk thonë “pas luftës”; ata thonë “pas fitores”. Por kjo është gjithashtu një histori amerikane, dhe duke rrezikuar që të tingëlloj pak i mërzitshëm, kur pashë mbrojtjet ajrore që ne ndihmuam të ndërtohen për të ndërprerë raketat hipersonike ruse mbi Kiev, u ndjeva krenar që isha amerikan.
David French është kolumnist i “New York Times”. Është avokat, shkrimtar dhe veteran i Operacionit Liria e Irakut.
Shkrimi origjinal është botuar në NYT, dhe është përkthyer nga Klankosova.tv