Seremb J. Gjergji
Kancelarja gjermane Angela Merkel ka zotuar €2 miliard e €5 milion euro për ndërtimin e hekurudhës Prishtinë-Prizren-Durrës. Kurse, marrëveshja në Uashingtonit Kosovë-Serbi ka nxjerrë në pah fuqinë ndërlidhëse që ka Kosova në Ballkan dhe më gjerë në infrastrukturën hekurudhore, tokësore dhe ajrore.
Treni dhe lidhja hekurudhore e Prishtinës, Prizrenit deri në Durrës dhe anasjelltas, është çelësi i suksesit të këtij zhvillimi për Kosovën. Kjo qasje strategjike e avancon, përparon dhe zhvillon Hekurudhat e Kosovës, në veçanti rritë zhvillimin ekonomik të vendit tonë. Njëherësh ndërlidhë pjesë të projketit ndërkombëtarë R10 të nënshkruar në Vjenë në vitin 2015 nga Qeveria e Kosovës në vlerë prej €94.5 milion.
Transporti i mallrave përmes hekurudhës nga Porti i Durrësit për në BE, është esencial për zhvillim të Kosovës, e veçantë Shqipërisë.
Në Samitin e Berlinit në vitin 2014 zonja Merkel ndau €2 miliard e €5 milion euro për ndërtimin e hekurudhës Prishtinë-Prizren-Durrës. Në Samitin e Triestes, Kryeministrat e Ballkanit nënshkruan “Traktatin e Komunitetit të Transportit”. Asnjëra Qeveri, as ajo shqiptare e as ajo kosovare nga 2017 e deri me sot nuk kanë bërë asnjë hap pozitiv në këtë drejtim. Paratë janë të garantuara. Projekti ekziston. Tash mbetët të fillojmë punën. Nuk ka asnjë pengesë as ligjore e as pronësorë në këtë trase.
Në vitin 1933 Mbreti Zog në Durrës, mblodhi mendjet shqiptarë dhe përuroi ndërtimin e Hekurudhës Durrës-Prizren. Në vitin 1937 – 1939 ky projekt u realizua nga gjyshi im Prekë Gjergji dhe Franë Duhani me ekipin e tyre. Gjatë pushtimit gjerman i Shqiptarisë gjatë Luftës së Dytë Botërore, është iniciuar projekti, edhe pse Gjermania asokohe ka marrë përkushtimin, në kohë lufte çmimi ishte i madh. Një kopje e projektit mbeti në Berlin. Natyrisht se Gjermania e mbajti fjalën – madje tash kur kemi nevojë mese shumti. Kancelarja Angela Merkel alokon €2.05 miliard për këtë projekt.
Porti i Durrësit kur lidhet me HEKURUDHË; të gjitha mallrat i shkarkon në Vjenë brenda 25 orëve. Hekurudha Durrës – Prishtine zgjatë 5 orë; Prishtine – Beograd 8 orë dhe Beograd – Vjenë 12 orë. Kjo e shkurton për 3 ditë çdo transport malli që do të shkarkohej në Portin e Opatisë. Poashtu, rreth 3.5 ditë më shpejtë se nga Porti i Selanikut. Kjo jo vetëm që e bënë Portin e Durrësit më të madhin në Ballkan, por do ta rrisë ekonominë e Shqipërisë dhe Kosovës në mënyrë marramendëse.
Një kopje e këtij projekti i është dhënë ish Kryeministrit Mustafa, Presidentit Thaçi dhe Kryeministrit Rama.
Projekti i ri për lidhje Ballkanike më TREN të shpejtë për udhëtarë – vetëm sa e shton nevojën dhe fuqinë e këtij projekti.
Avancimi i sistemit Digjital të Hekurudhave të Kosovës, që aktualisht është pjesë e Unazës Optike të Telekomit të Kosovës mundëson një avancim edhe për trenat e shpejtë në të ardhmen – jo vetëm në Kosovë, por edhe një lidhje optike me trenat e Evropës. Mundësia ekziston, hapat dhe veprimet duhet të merren në procesin sa më të shkurtër.
Në vitin 2017, një takim me Kryetarin e Zagrebit z. Bandic, u akorduam që të na e dhuroi një Tramvaj. Sot, mund ta bëjmë realitet – ta lidhim Fushëkosovën me Prishtinën me Tramvaj – përskaj hekurudhës aktuale deri në Prishtinë. Hapësira dhe mundësia ekziston.
Ky veprim do ta rriste dhe do ta shtonte tej mase shkallen e investimeve matanë hekurudhës ndërmjet Fushëkosovës dhe Prishtinës. Pra, instalimi i një Tramvaji do ta rriste mirëqenien, investimin dhe prosperitetin e qytetarëve të te dy (2) komunave – që tashmë më janë lidhur mes vete.
Investimi në trasenë e Tramvajit do të ishte rreth €5 milion, por kthimi i këtij investimi në 3 vjet radhazi do të ishte mbi €15 milion investime – jo vetëm në qasjen më të lehtë të udhëtarëve – por edhe të gjitha investimeve tjera përreth dhe përgjatë trasesë së tramvajit. Veprimi i njëjtë mund të vazhdohet edhe në Prizren duke lidhur Prizrenin me Landovicën; nga ku lidhet hekurudha e re për Durrës; si dhe stacioni i ri i trenit të Prizrenit.
Në kuadër të Hekurudhës Durrës – Prizren – Prishtinë , mund të implementohet edhe gypi i gazit nga Adriatiku. Në këtë mënyrë Kosova rretë vlerën e saj në tregun rajonal, por edhe fuqinë vendimmarrëse në kuadër të Mini-Shengenit si faktor me rëndësi të veçantë veprimi.
Autori është njohës i mirë i çështjeve strategjiko-ekonomike.