Fshati Lutogllavë i Prizrenit ka histori të shumta. Sipas emërtimit të ri, ky fshat tashmë quhet Legjendë. Kryetari i këtij fshati, Ahmet Aliaj, është shprehur për “Kosova Sot” se fshati njeh dy histori për emërtimin e derivonshëm të këtij fshati, të bariut Luto, që mund të jetë e Lutfi Agës dhe për faktin se kështu është quajtur nga banorët e atëhershëm e kishin kokën të nxehtë.
Nusja e dashuruar në bariun
Plaku Zaim Berisha emërtimin e derivonshëm të fshatit Lutogllavë e shpjegoi në këtë mënyrë: “Një djalë i ri punonte si bari tek një zotëri, i cili kur e kupton se ky e dashuronte vajzën e tij e fejon të bijën me një djalë tjetër. Kur bariu merr vesh se e dashura e tij po martohej, i shfaq dashurinë për të bijën dhe i kërkon dorën e saj. Zotëriu refuzoi dhe e dëboi bariun, megjithëse ky e paralajmëroi se ata nuk ndaheshin nga njëri-tjetri edhe sikur të vdisnin. Kur erdhi dita e dasmës dhe krushqit erdhën të marrin nusen, thuhet se një plakë u tha: O krushq të mirë, nusja që keni në kalë është e dashura e tim biri”. Shton se ata i kanë dhënë besën njëri-tjetrit të mos ndahen kurrë.
Nusja ngre duvakun dhe thotë “O burra trima, unë nuk jam nusja juaj, por e trimit të kësaj ane, e kjo nënë është nëna e bariut tonë. Krushqit mbetën të habitur, por nuk u tërhoqën, mbasi zakoni e donte që ta shpinin nusen me doemos në shtëpinë e dhëndrit ku kishte filluar dasma. Por, kur krushqit filluan rrugën nusja kërkoi që për herë të fundit të shihte dhe të pinte ujë në Vrellë dhe aty thuhet derisa ajo do të pinte ujë e sheh djaloshi i dashuruar. Begu ia kishte vrarë të dashurin, ia kishte prerë kokën dhe ia kishte lëshuar të poshtë për ta parë nusja”, është shprehur ai.
Sipas tij, në atë moment ajo e kishte parë kokën dhe kishte thënë Lutogllava dhe prej aty fshatit i kishte mbetur ky emër. Sipas Berishës, ajo ishte hidhëruar aq shumë kur kishte e parë kokën e bariut. Sipas Berishës, prej atij momenti uji ku nusja kishte parë kokën e të dashurit ishte shndërruar në një lloj magjie dhe prej aty ai ujë pihet nga banorët, sepse mendojnë se mund t’i shërojë njerëzit. Berisha thotë se këtë histori e ka dëgjuar nga gjyshi i tij. Banorët e quajnë këtë fshat legjendë pikërisht për shkak të legjendave të shumta. Deri më tani qarkullojnë këto legjenda, ajo e kokës së nxehtë dhe kokës së Lutës, shkruan gazeta Kosova Sot.
Mbytja e qengjave
Aliaj shpjegon lidhur me legjendën për bariun. “Nëna kishte një djalë, por për shkak të nevojës ajo e kishte detyruar të birin të bëhej bari. Mirëpo një ditë bariu kthehet në shtëpi dhe i tregon së ëmës së është mërzitur shumë si i kishte humbur fyelli. Nëna e nxori fyellin dhe e pyeti mos është ky, e ai u gëzua dhe i tregoi se fyellin e ka humbur në mal. Nëna i tregoi se fyellin e ka sjellë Vrella. Me të kuptuar këtë bariu filloi të keqpërdorë vathën dhe shpesh i priste qengjat dhe i lëshonte në lumë. Një ditë këtë gjë agai, pronari i vathës, e ka hetuar. Ai kishte vendosur që t’ia priste kokën dhe ta lëshonte në lumë. Derisa nëna priste të vinte një qengj e sheh kokën e djalit të saj, Luto, dhe thotë Lutogllava”, tregon Aliaj. Ai thotë se janë këto legjenda që i ka përcjellë fshati brez pas brezi. Fshati ka edhe legjenda të tjera që lidhen me këtë.
(Kosova Sot)